Η αγάπη, όταν είναι αληθινή, έχει πάντα τρόπο να βρίσκει τον δρόμο της

                                          

Φωτογραφίες: Pinterest

 

Στον πενηντάχρονο Μανώλη δύσκολα θα έβρισκες ψεγάδι. Το μόνο που θα μπορούσε κανείς να του προσάψει ήταν ότι αγαπούσε υπερβολικά τρεις χάριτες: τη γυναίκα του Βίβιαν, την κόρη τους Μαρία, και τη φυσικοθεραπεία – ένα επάγγελμα που υπηρετούσε με αληθινό ζήλο και αφοσίωση. Ήταν άνθρωπος πράος, με χαμηλή φωνή, βαθιά ευγένεια και πίστη. Είχε και πτυχίο ψυχολογίας, όχι για να εντυπωσιάζει, αλλά για να καταλαβαίνει τους ανθρώπους «λίγο βαθύτερα από το συνηθισμένο», όπως συνήθιζε να λέει.

Ήταν επίσης φίλος ενός γνωστού σεξολόγου της Αθήνας. Όποτε ο καθηγητής τού ζητούσε κάποια χάρη –συνήθως για πρακτικούς ή επαγγελματικούς λόγους– ο Μανώλης δεν αρνιόταν. Έτσι έγινε και εκείνη τη φορά, πριν από είκοσι πέντε ολόκληρα χρόνια, σ’ ένα κέντρο συνεδριάσεων στα βόρεια προάστια της Αθήνας.

Ο καθηγητής ήταν προσκεκλημένος από έναν σύλλογο κυριών της ανώτερης κοινωνικής τάξης. Το θέμα της ομιλίας: «Η σχέση του ζεύγους μετά την ηλικία των εξήντα ετών». Η αίθουσα γεμάτη. Οι κυρίες καλοντυμένες, με ανυπομονησία στα μάτια. Ο καθηγητής πήρε τον λόγο, και η φωνή του ήταν απολύτως βέβαιη – σχεδόν απόλυτη.

Τόνισε, μάλιστα «κατακλυσμικά», ότι οι άνδρες διαφέρουν ριζικά από τις γυναίκες. «Οι άνδρες χρειάζονται νεαρή σύντροφο για να αποδώσουν σεξουαλικά» είπε. «Δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις συζυγικές τους υποχρεώσεις όταν οι γυναίκες τους μεγαλώσουν. Γι’ αυτό, εσείς οι κυρίες… δεν πρέπει να έχετε απαιτήσεις». Η φράση έπεσε βαριά∙ σαν πέτρα σε ήρεμη λίμνη.

Και τότε χτύπησε το τηλέφωνο. Επείγον περιστατικό στο νοσοκομείο – έπρεπε να φύγει αμέσως. Κοίταξε γύρω του. Δεν μπορούσε να διακόψει τη διάλεξη, ούτε να εγκαταλείψει τις κυρίες ξεκρέμαστες. Έτσι, με μια κίνηση γρήγορη αλλά αποφασιστική, παρουσίασε τον Μανώλη ως… συνεργάτη του. «Θα συνεχίσει ο συνεργάτης μου την ομιλία» είπε, και έφυγε βιαστικός.

Ο Μανώλης έμεινε μόνος μπροστά σ’ ένα πλήθος από βλέμματα που περίμεναν. Δεν είχε το επιστημονικό κύρος του καθηγητή – μα είχε κάτι πιο σπάνιο: ανθρωπιά. Πήρε μια ανάσα, στάθηκε όρθιος και μίλησε όχι ως ειδικός, αλλά ως άνθρωπος.

Έθεσε το θέμα σε μια απλή, ανθρώπινη βάση. Μίλησε για τη συντροφικότητα, για την τρυφερότητα που δεν γερνάει. Και κάποια στιγμή, με εκείνη την ήρεμη φωνή του που δεν γνώριζε πρόθεση επίδειξης, παραδέχτηκε πως ερωτεύτηκε τη γυναίκα του, τη Βίβιαν, η οποία είναι δέκα χρόνια μεγαλύτερή του.

Εκεί άλλαξε η ατμόσφαιρα. Οι κυρίες ξαφνικά ζωντάνεψαν. Το ακροατήριο που πριν άκουγε αμίλητο, τώρα χαμογελούσε, συγκινιόταν, ρωτούσε. Κι όταν τελείωσε, έγινε κάτι απρόοπτο: όρμησαν επάνω του με ενθουσιασμό! Τον αγκάλιαζαν, τον καταφιλοῦσαν, τον έπνιγαν σχεδόν με αγάπη. Όπως είπε αργότερα ο ίδιος, γελώντας: «Αν δεν προσπαθούσα να δραπετεύσω, θα πέθαινα από καρδιακή προσβολή!»

Έτσι, χωρίς να το επιδιώξει, εκείνη τη μέρα ο Μανώλης έγινε η φωνή της ανθρωπιάς μέσα στην επιστημονική διάλεξη. Γιατί –όπως είπε στο τέλος– ο έρωτας δεν κοιτάζει ηλικίες. Κοιτάζει καρδιές που φωτίζει η δωρεά του Αγίου Πνεύματος.

Ο Λόγος του Μανώλη

 Η αίθουσα είχε βυθιστεί σε μια αναμονή παράξενη. Ο καθηγητής είχε φύγει εσπευσμένα και ο Μανώλης στεκόταν μόνος μπροστά στο πλήθος. Κοίταξε γύρω του∙ είδε βλέμματα σκεπτικά, αυστηρά, κάποιες κυρίες ίσως απογοητευμένες από τη σκληρότητα της προηγούμενης ομιλίας. Ένιωσε την ανάγκη να πει κάτι αληθινό.

Πήρε μια ανάσα και ξεκίνησε – όχι με ύφος επιστημονικό, αλλά ανθρώπινο:

«Δεν είμαι καθηγητής ούτε ειδικός. Είμαι απλώς ένας άνθρωπος που έχει ζήσει και που προσπαθεί να αγαπά. Αν κάτι έμαθα στη ζωή μου, είναι πως η ηλικία δεν είναι εχθρός. Είναι μέρος της ιστορίας μας. Και στη σχέση δύο ανθρώπων… αυτό που μετρά περισσότερο από το σώμα, είναι η παρουσία του άλλου.Κι αυτό ίσως αξίζει περισσότερο από την επιστήμη – γιατί χωρίς ανθρωπιά, τι να την κάνουμε την γνώση;»

Μου λέτε για σχέσεις μετά τα εξήντα… μα η ηλικία δεν είναι εμπόδιο, είναι στάδιο. Δεν καθορίζει το συναίσθημα. Μπορούμε να αγαπάμε σε κάθε ηλικία – διαφορετικά ίσως, αλλά όχι λιγότερο. Το σώμα αλλάζει, ναι. Μα μήπως δεν αλλάζει και η ψυχή; Κι όμως η τρυφερότητα επιμένει. Η συντροφικότητα ωριμάζει. Η αγάπη δεν αποσύρεται.

Όταν δύο άνθρωποι ζουν μαζί και μοιράζονται στιγμές, σιωπές, χαμόγελα, μικρές δυσκολίες… γεννιέται κάτι βαθύτερο από τον έρωτα της νεότητας. Δεν είναι ενθουσιασμός, είναι ρίζα. Και όταν μπει ρίζα μέσα στη ζωή μας, τότε ακόμη κι αν οι σκιές μεγαλώσουν, η παρουσία του άλλου μάς κρατά όρθιους.

Σας μιλώ ειλικρινά… ερωτεύτηκα τη γυναίκα μου, τη Βίβιαν, που είναι δέκα χρόνια μεγαλύτερή μου. Κι όσο περνούν τα χρόνια, τη θαυμάζω πιο πολύ. Έμαθα ότι η ομορφιά δεν είναι στο δέρμα, αλλά στο βλέμμα. Ότι ο έρωτας δεν είναι ζήτημα ηλικίας, αλλά εμπιστοσύνης. Και ότι η αγάπη, όταν είναι αληθινή, δεν φοβάται τα χρόνια – αντίθετα, τα αξιοποιεί.

Η ηλικία μπορεί να πάρει κάτι από το σώμα, αλλά δίνει κάτι στη σχέση: βάθος, σοφία, κατανόηση. Το χάδι γίνεται πιο ουσιαστικό, η κουβέντα πιο ειλικρινής, η σιωπή πιο γόνιμη. Δεν χρειάζεται να αποδείξεις τίποτα. Είσαι απλώς ο εαυτός σου.

Και ίσως –ίσως λέω– αυτός είναι ο πιο ώριμος έρωτας:

όχι εκείνος που ξεκινά με φλόγα,

αλλά εκείνος που αντέχει στη φλόγα του χρόνου και γίνεται αγάπη.

Γι’ αυτό σας λέω: μην φοβάστε τα χρόνια. Να φοβάστε μόνο την έλλειψη τρυφερότητας. Η καρδιά δεν έχει ρυτίδες. Μόνο μνήμη και πόθο για ζωή.»

 Το ακροατήριο

Κάποιες κυρίες χαλάρωσαν στην καρέκλα τους. Άλλες έγειραν το κεφάλι, σαν να άκουγαν κάτι που περίμεναν καιρό να ακούσουν.

Ο Μανώλης συνέχισε:

«Η συντροφικότητα δεν φθείρεται με τα χρόνια – ωριμάζει. Όταν υπάρχουν κοινές μνήμες, αγώνες, μικρές νίκες και ήττες, τότε η σχέση δεν είναι πια μόνο έρωτας∙ είναι ρίζα. Και η ρίζα όσο μεγαλώνει με τις ευλογίες του Θεού, τόσο δίνει δύναμη να αντέξουμε τις φουρτούνες.»

Μια γυναίκα με λευκά μαλλιά σήκωσε διστακτικά το χέρι.

– «Και τι γίνεται όταν ο άντρας απομακρύνεται; Όταν η σιωπή μεγαλώνει ανάμεσα στο ζευγάρι;»

Ο Μανώλης χαμογέλασε ήρεμα.

– «Η σιωπή είναι κι αυτή μια γλώσσα. Το ζήτημα δεν είναι να μιλάμε συνέχεια, αλλά να καταλαβαίνουμε τι σημαίνει η σιωπή του άλλου. Μερικές φορές η σιωπή λέει “είμαι κουρασμένος”. Άλλες λέει “θέλω επιβεβαίωση”. Κι άλλες ζητά απλώς… ένα χάδι. Η τρυφερότητα δεν χρειάζεται πολλά λόγια.»

Μια άλλη κυρία με φωνή συγκρατημένα τρεμάμενη ρώτησε:

– «Και η επιθυμία; Χάνεται μετά από κάποια ηλικία;»

Ο Μανώλης στάθηκε για λίγο σιωπηλός. Μετά είπε:

– «Η επιθυμία αλλάζει μορφή. Δεν είναι πάντα πάθος∙ μπορεί να γίνει τρυφερότητα, φροντίδα, ακόμη και χιούμορ. Ο έρωτας δεν χρειάζεται να κάνει θόρυβο. Μπορεί να ζει και ψιθυριστά – κι όμως να είναι πιο δυνατός από πριν.»

Η αίθουσα είχε πλέον ησυχάσει. Ήταν σαν να άκουγαν κάτι που δεν προερχόταν από βιβλία, αλλά από καρδιά.

Τότε ο Μανώλης αποκάλυψε:

«  Αν κάτι με κράτησε στη ζωή, είναι η σχέση με τη γυναίκα μου. Δεν κοιτάξαμε ποτέ το ρολόι ή το ημερολόγιο. Το μυστικό μας είναι απλό: επιλέξαμε να είμαστε μαζί – κάθε μέρα – ξανά απ’ την αρχή. Η ηλικία πήρε κάτι από το σώμα μας, ναι. Αλλά μας έδωσε κάτι άλλο, μεγαλύτερο: κατανόηση και κατά Θεόν αγάπη.. Χωρίς αυτήν, τίποτα δεν κρατάει.»

Μια κυρία τότε σηκώθηκε όρθια και με την οριστικότητα ανθρώπου που ξέρει τι λέει, ρώτησε:

– «Άρα, κύριε Μανώλη, υπάρχει έρωτας και μετά τα εξήντα;»

Και ο Μανώλης απάντησε με ένα χαμόγελο που δεν είχε ανάγκη αποδείξεις:

– «Υπάρχει έρωτας, κυρία μου… εφόσον υπάρχουν δύο καρδιές που θέλουν να χτυπούν στον ίδιο ρυθμό. Ο χρόνος δεν το σταματά αυτό. Το επιβεβαιώνει.Αλλά ο έρωτας είναι το ζήτημα ή το κτίσιμο της συντροφικής , κατά Θεόν αγάπης;»

Και τότε συνέβη κάτι που κανείς δεν περίμενε: οι γυναίκες σηκώθηκαν, πολλές μαζί,   τον πλησίασαν και τον έσφιξαν με δύναμη∙ όχι για να τον ταλαιπωρήσουν, αλλά για να τον αγκαλιάσουν. Μερικές δάκρυσαν. Άλλες τον ασπάστηκαν κατενθουσιασμένες. Εκείνη η αίθουσα, για λίγα λεπτά, έγινε χώρος βαθιάς συγκίνησης, αλλά και παλέστρα συγκράτητης ψυχής.

Όπως είπε ο Μανώλης αργότερα γελώντας:

"Αν δεν έκανα προσπάθεια να δραπετεύσω για λίγο… θα πέθαινα από καρδιακή προσβολή".

Επίλογος

Ο καθηγητής τελικά δεν επέστρεψε ποτέ εκείνο το απόγευμα. Το νοσοκομείο τον κράτησε μέχρι αργά, και η αίθουσα είχε αδειάσει προτού καν μάθει τι είχε συμβεί. Κι ίσως να ήταν καλύτερα έτσι. Γιατί η διάλεξη εκείνη άλλαξε μορφή – έπαψε να είναι επιστημονική εισήγηση και έγινε ανθρώπινος διάλογος.

Οι κυρίες έφυγαν ήρεμες, όχι φορτωμένες με στατιστικές και ιατρικούς όρους, αλλά με ένα χαμόγελο και μια σκέψη καινούρια:

μήπως η ηλικία δεν είναι το τέλος του έρωτα, αλλά η αρχή μιας άλλης μορφής του, της κατά Θεόν αγάπης;

Κάποιες κρατούσαν την τσάντα τους λίγο πιο σφιχτά, άλλες διόρθωσαν το παλτό στους ώμους σαν να θυμήθηκαν ξαφνικά τη δική τους αξιοπρέπεια. Μία ηλικιωμένη κυρία, προτού φύγει, γύρισε και είπε στον Μανώλη:

– «Σήμερα μιλήσατε σαν άνδρας… αλλά μας ακούσατε σαν άνθρωπος. Και γι’ αυτό δεν θα σας ξεχάσουμε.»

Ο Μανώλης έμεινε τελευταίος στην αίθουσα, μαζεύοντας σιωπηλά τα χαρτιά από το τραπέζι. Δεν είχε σημειώσεις μαζί του – δεν τις χρειάστηκε ποτέ. Είχε μόνο τη δική του ζωή ως παράδειγμα. Ένιωσε ότι εκείνο το απόγευμα, όχι μόνο μίλησε∙ μα και άκουσε. Ίσως και να κατάλαβε λίγο καλύτερα τη Βίβιαν – που τον περίμενε στο σπίτι.

Βγήκε στο προαύλιο. Ο αέρας ήταν δροσερός, είχε μυρωδιά νύχτας. Κοίταξε τον ουρανό και συλλογίστηκε πως μερικές φορές, όταν ένας ειδικός φεύγει… ένας απλός άνθρωπος μπορεί να αποκαλύψει την αλήθεια.

Κι έτσι έμεινε αυτή η ιστορία:

χωρίς επιστροφή του καθηγητή,

χωρίς στατιστικά,

χωρίς συμπεράσματα επιστημονικά.

Έμεινε όμως μια φωνή που τόλμησε να πει:

«Η ηλικία δεν είναι το τέλος – είναι μια άλλη αρχή. Και η αγάπη, όταν είναι αληθινή, έχει πάντα τον τρόπο να βρίσκει τον δρόμο της.»

-Λόγος Θείου Φωτός