Κυριακή 31 Ιουλίου 2022

Η Νάκα του Αείμνηστου Μίμη Γ. Γρίβα, στη Βαλύρα, το 1931

 

                                        Νάκα. Φωτο: loganikos.gr


Όταν είδε το φως της ζωής ο πρώτος Δημήτρης Γ. Γρίβας, ο νεότερος στη Βαλύρα, στις 9 Μαρτίου, το σωτήριον έτος 1931, μεγάλο πανηγύρι στήθηκε κάτω από τις μουριές, στη Δημοσιά της Βαλύρας, στα τέσσερα σπίτια της οικογένειας Γρίβα, που παρελαύνουν στη σειρά , μετά τον ιερό ναό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στη Βαλύρα, που τότε ήταν ένα οικόπεδο με χαμηλή βλάστηση. Το ωραιότερο δώρο και άκρως χρηστικό για το νεογέννητο, ήταν η καλοδουλεμένη νάκα του, κατασκευασμένη από τα τίμια χέρια του πατέρα του Γιώργου και του θείου του Κώστα.

Τα αμαρτωλά όνειρα είναι αμαρτία;

 

Σάββατο 30 Ιουλίου 2022

Λόγος Αποχαιρετιστήριος προς τον Θείο μας Τάσο Ιωαννίδη

 

                                                Φωτο: kuklamino.gr


Θείε Τάσο,

Σήμερα κατήλθε εξ ουρανού η ψυχή του αείμνηστου θείου Κώστα Ανδρινόπουλου, και σε γαμήλιο άμαξα ανάπαυσε το ταλαιπωρημένο σώμα σου και την φυλακισμένη σε τούτη την πρόσκαιρη ζωή ψυχή σου, για να ανέλθετε εκεί που ο νους του ανθρώπου δεν θωρεί και ο Θεός προστάζει.

Μαζί με τον Θείο Κώστα ενωμένοι, σαν μια γροθιά , δημιουργήσατε δύο όμορφες οικογένειες στην Ελβετία, με τις δύο σεβάσμιες κόρες της Βαλύρας, Καλλιόπη και Πότα Γ. Γρίβα. Δύο υπέροχους γιους αποκτήσατε με τη θεία Καλλιόπη, τον Κωνσταντίνο και τον Γιώργο, ο δεύτερος φέρει το όνομα του αείμνηστου παππού μας Γιώργου Δ. Γρίβα.

Η Ανθούλα από το Ασπρόχωμα και ο Γιώργης με τις Μύγες

  


                                                    Φιλί νεονύμφων. Φωτο: ipopr


Λίγο πριν από τη δεκαετία του 1950, στο Νησί ( Μεσσήνη) ζούσε ένα παλικάρι ψηλό και όμορφο, σαν τον ήλιο τον λαμπρό, μόνο που ζύγιζε επιεικώς 200 κιλά . Ήταν μοναχογιός, και η μητέρα του τον έτρεφε καλά, κατά και μετά τον πόλεμο του 1940, μη της αρρωστήσει, αδυνατίσει και “πάθει”! Μεγάλωσε ο Γιώργης χωρίς να έχει μέτρο στο φαγητό, κι όταν πλέον ήθελε η μητέρα του να τον περιορίσει, ήταν ήδη αργά.  Κατέβαζε ανεξέλεγκτα ό,τι υπήρχε γύρω του και τραβούσε η όρεξή του. Έχασε τον πατέρα του στον εμφύλιο πόλεμο , ανέλαβε μετά τον στρατό ο ίδιος τις επιχειρήσεις του, και αποδείχτηκε τρανός έμπορος σιτηρών σε όλη τη Μεσσηνία.

Μία ημέρα, καθώς μετέφερε με δύο συνεργάτες του αλεύρια στο Ασπρόχωμα, φορτωμένα πάνω στο κάρο του, συνάντησε μία ομορφονιά, ονόματι Ανθούλα, και την ερωτεύθηκε με τη πρώτη ματιά. Μόλις την αντίκρισε, άρχισε η καρδιά του να φτερουγίζει δυνατά και αισθάνθηκε μία έντονη ανατριχίλα, σαν ηλεκτρικό ρεύμα , να διαπερνά όλο το κορμί του.

-Τώρα καταλαβαίνω τι είναι ο έρωτας! είπε κρυφά στον Παναγιώτη, έναν από τους δύο παντρεμένους άνδρες, οι οποίοι τον συνόδευαν, που μου λέγανε έρωτας και έρωτας και δεν έπαιρνα χαμπάρι!

-Και πού είσαι ακόμη! Του απάντησε χαμογελαστά ο συνεργάτης του.

Παρασκευή 29 Ιουλίου 2022

Καλοκαιρινά Όνειρα, Ζωγραφισμένα πάνω σε Βότσαλα

 

     Η παραλία της Αγίας Φωτεινής στη Χίο.Φωτο: Tina E. Kondopoulou

Η Καλοκαιρινή περίοδος είναι για τα παιδιά μία μεγάλη ευκαιρία ανάπαυσης από τον φόρτο της εργασίας όλης της χρονιάς, αποδέσμευσης από τις σχολικές ευθύνες , και απόλαυσης της θάλασσας, η οποία προκαλεί με τις χρυσές παραλίες της και τα γαλήνια , λευκά και γοητευτικά της κύματα τους λουόμενους, ώστε να αναχαιτίσουν τη δυσάρεστη αίσθηση του καύσωνα, να δυναμώσουν το σώμα τους, μέσα από τη φυσική άθληση, και να  απογειώσουν τη θετική διάθεσή τους.

Πολλές όμως φορές τα παιδιά, τα οποία χαρακτηρίζονται από δημιουργικές διαθέσεις, θέλοντας να δώσουν νόημα στις διακοπές τους και να  εκδηλώσουν τα ταλέντα τους, επιδίδονται σε διάφορες δραστηριότητες στην αμμουδιά.

Μία από αυτές τις δραστηριότητες αφορά την αξιοποίηση των φυσικών υλικών , τα οποία υπάρχουν γύρω τους, όπως τα διαλεκτά βότσαλα, τα οποία τους εντυπωσιάζουν με την πρώτη ματιά.

Κάποτε ήταν άχαρες , χονδρές και ασχημάτιστες πέτρες. Το κύμα τις λάξευσε , έφυγε όλη η μαυρίλα τους, λευκάνθηκαν και αδυνάτισαν. Έγιναν λείες και κομψές, και σαν όμορφα στολίδια κοσμούν  τις παραλίες.

Πέμπτη 28 Ιουλίου 2022

Πώς η Οσία Ειρήνη Χρυσοβαλάντου, με τη δύναμη της Παναγίας των Βλαχερνών, έλυσε την ερωτική μαγεία

 

                             Οσία Ειρήνη Χρυσοβαλάντου.Φωτο: dogma.gr


Στις 28 Ιουλίου η Εκκλησία μας εορτάζει τη μνήμη της Αγίας Ειρήνης Χρυσοβαλάντου, της θαυματουργής, η οποία έζησε κατά τον 9ο αιώνα (1).

Η ακόλουθη ιστορία αφορά μία ευγενική νεαρή γυναίκα από τη πόλη της Οσίας, την Καππαδοκία, η οποία ήταν αρραβωνιασμένη με κάποιον. Η κόρη αυτή μετάνιωσε για τον αρραβώνα της, δεν ήθελε πλέον τον αρραβωνιαστικό και για να μη την ενοχλεί έφυγε από την Καππαδοκία και έγινε μοναχή στο Μοναστήρι της Αγίας, στην Ιερά Μονή Χρυσοβαλάντου στην Κωνσταντινούπολη (2).

Ο δε διάβολος φθόνησε την απόφαση της νεαρής γυναίκας, και έφλεγε τον μνηστήρα της με πολλή αγάπη προς αυτήν και ακατανίκητο έρωτα. Εκείνος την εντόπισε και προσπάθησε να τη βγάλει από το Μοναστήρι. Μεθυσμένος από τον πολύ έρωτα, βρήκε έναν μάγο, άριστο υπηρέτη του δαίμονα, και του έταξε πολλά χρήματα εάν φέρει τη γυναίκα αυτή με τις μαγείες του στο θέλημά του να τον πάρει άνδρα της.

Τετάρτη 27 Ιουλίου 2022

Καιρός για Χυλοπίτες και Τραχανά!

 


                                             Χυλοπίτες.Φωτο: irinishomestylecooking.gr


Η εποχή  προς το τέλος του Ιουλίου και πριν από τον Δεκαπενταύγουστο, περιλάμβανε για τις άξιες νοικοκυρές , τις αείμνηστες γιαγιάδες και μανάδες μας , την προετοιμασία των σπιτικών ζυμαρικών με το αλεύρι της νέας σοδειάς, συνήθεια η οποία ανάγεται στην αρχαιότητα. Στην αρχαιότητα μπορεί να έπλαθαν οι γυναίκες στις εορτές “μακάρια”, να ζύμωναν πίτες με δαφνόφυλλα, όμως στη Βαλύρα του 1950 οι μανάδες μας προετοίμαζαν τις χυλοπίτες και τον τραχανά ανελλιπώς και ετησίως. Όταν τους περίσσευε αλεύρι από τα ψωμιά και τα κουλούρια της εβδομάδας , επίσης οι κότες είχαν προσφέρει στις κυράδες τους μπόλικα αυγά, τα δε πρόβατα είχαν πλούσιο φρέσκο γάλα, άρχιζε το μεγάλο πανηγύρι για την προετοιμασία της χυλοπίτας και του τραχανά, η δε γιορτή ήταν παράλληλα και μίας μορφής νυφοπάζαρο.

Όταν εμφανίστηκε ο Προφήτης Ηλίας

 


Τρίτη 26 Ιουλίου 2022

Η Μεταφορά της Καμπάνας της Ιεράς Μονής Βουλκάνου, από τον σταθμό της Βαλύρας στο Διάσελο της Ιθώμης

   


                           Κάρο στην πλατεία της Βαλύρας.Φωτο: lyrasiblogspot.com


 Ο “άγιος"  Βλάγκος, το αλησμόνητο άλογο του αείμνηστου Παρασκευά Φειδά, το οποίο έκανε τη στρατιωτική του θητεία στη Βαλύρα Μεσσηνίας, μετά τη λήξη του Εμφυλίου Πολέμου, γύρω στο 1947, εκτέλεσε έργο μέγα, άνευ δωροδοκίας ή πληρωμής, δηλαδή ούτε σάκου βρώμης προς βρώσιν. Με σύνεση, υπομονή, εκ Θεού μεγάλη αντοχή και υπέρ όλων με τις ευλογίες της Παναγίας Βουλκανιώτισσας, μετέφερε πάνω σε κάρο την 300 οκάδων καμπάνα της Ιεράς Μονής του Βουλκάνου. Μέχρι τότε, οι κώδωνες των εκκλησιών ήταν μικροί, το ίδιο ίσχυε και για  το Μοναστήρι ψηλά στην Ιθώμη. Παραγγελία σε χυτήριο στην Καλαμάτα έγινε η καμπάνα της Μεγαλόχαρης , έφθασε με τραίνο στη Βαλύρα και τοποθετήθηκε στην αποθήκη του σιδηροδρομικού σταθμού. Οι άνδρες του χωριού μαζεύτηκαν στον σταθμό, όταν κατέβηκε ο Μακαριστός Ηγούμενος της Ιεράς Μονής για να παραλάβει τον μέγα κώδωνα. Γνωστός στους μοναχούς της Μονής, ως έμπειρος καροτσέρης , ήταν ο αείμνηστος Παρασκευάς Φειδάς, γι΄αυτό του ανέθεσε ο Άγιος Πατέρας τη μεταφορά της καμπάνας στο Μοναστήρι.

Η Εορτή της Μνήμης της Αγίας Παρασκευής στη Βαλύρα Μεσσηνίας

 


              Το εξωκκλήσι της Αγίας Παρασκευής στη Βαλύρα. Φωτο: lyrasiblospot.com

Σ΄ ένα ηλιόλουστο ύψωμα, στο Γιοργόρεμα της Βαλύρας, στέκει σιωπηλό στον χρόνο το μικρό ερειπωμένο εκκλησάκι, που οι τρεις εναπομείναντες τοίχοι του καταμαρτυρούν ότι το έκτισαν οι θεοσεβείς πρόγονοί μας , κατά τον 13ο αιώνα, για να τιμούν ετησίως τη μνήμη της θαυματουργού Αγίας Παρασκευής .

Στις 26 Ιουλίου 2022, ανήμερα της εορτής της μνήμης της Αγίας Παρασκευής, θα  γίνει θεία λειτουργία στον ιερό ναό του Αγίου Δημητρίου Βαλύρας , από τον σεπτό πατέρα Ιωάννη Φωτεινό.

Ο κύριος Γιώργος Φειδάς, επιχειρηματίας,  ο οποίος διαμένει στο Road Island των Ηνωμένων Πολιτειών, συντονίστηκε όμορφα με τον κύριο Ξενοφώντα Καρτερολιώτη, ιδιοκτήτη ενός από τους δύο υπέροχους φούρνους στη Βαλύρα, για την αρτοκλασία. Η αρτοκλασία  αφορά τρεις κύριους  λόγους:

Πρώτον, είναι  υπέρ των κεκοιμημένων της οικογένειας Φειδά, δεύτερον υπέρ των ζώντων που φέρουν το όνομα των παππούδων τους και εορτάζουν, και τρίτον, υπέρ υγείας του φίλου και συμπατριώτη μας κυρίου Ιωάννη Ε. Λινάρδου, οικονομολόγου , δημοσιογράφου, και ιδρυτή των ιστοσελίδων “Η Βαλύρα της Ιθώμης” και “Η Ενορία μας, Άγιος Αθανάσιος Βαλύρας”.

Κυριακή 24 Ιουλίου 2022

Η κυρία Τόνια Ηλιοπούλου, εκ Βαλύρας Ορμώμενη, Χορεύοντας

 

                                         Χορός στην Καλαμάτα.Φωτο:Morias News

Η πασπαρτού της χαράς, μέσα από τη γοητευτική παρουσίαση της χορευτικής πραγματικότητας, είναι η κυρία Τόνια Ηλιοπούλου, η οποία εμπειρικά μεν, αλλά με το δέος του επαγγελματία, προσεγγίζει τον παραδοσιακό Ελληνικό χορό. Εξελίσσει διαρκώς τις ικανότητές της, και μεταδίδει απλόχερα τις γνώσεις της στους αρχάριους ή προχωρημένους χορευτές παραδοσιακών χορών , στα μικρά και μεγάλα χρονολογικά μέλη της ομάδας της , ιδίως στο εργαστήρι χορού στην Καλαμάτα, το οποίο προς το παρόν παραμένει κλειστό.

Γέννημα και θρέμμα της Βαλύρας Μεσσηνίας, μοναχοκόρη της ευσεβέστατης κυρίας Μαρίας Ηλιοπούλου, νεωκόρου στη Βαλύρα, αδελφή ενός αντίστοιχα αξιόλογου καλλιτέχνη, του ηθοποιού και σκηνοθέτη Πάνου Ηλιόπουλου, και του επιχειρηματία Γιάννη Ηλιόπουλου, συνδυάζει αρμονικά τη γείωση με την απογείωση στη ζωή, και εξελίσσεται επαγγελματικά, εργαζόμενη στο Κ.Ε.Π., στον Δήμο Καλαμάτας, επιστημονικά , μέσω σπουδών τις οποίες πραγματοποίησε στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο στον Τομέα του Ελληνικού Πολιτισμού, και καλλιτεχνικά, προσφέροντας εντατικά μαθήματα παραδοσιακών χορών, όχι μόνο στην Καλαμάτα, αλλά και σε άλλες πόλεις και χωριά της Μεσσηνίας.

Σάββατο 23 Ιουλίου 2022

Αναμνήσεις από τον Μακαριστό Πατέρα και Θείο μου Δημήτριο Ξυδόπουλο

 


                                         Αριστερά ο  σεπτός πατήρ Δημήτριος Ξυδόπουλος.

                       δίπλα στον μακαριστό Χρυσόστομο Δασκαλάκη, Μητροπολίτη Μεσσηνίας .

                                                         Φωτο: lyrasiblogspot.com


Το σωτήριον έτος 1964, όταν ο συμμαθητής μου Κώστας Σφήκας κι εγώ ήμασταν 16 ετών, ο μακαριστός πατήρ Δημήτριος, ο παπα-Ξύδης της Βαλύρας, αρρώστησε σοβαρά και χρειάστηκε να νοσηλευτεί επειγόντως. Επειδή η ιατρική περίθαλψη των κληρικών δεν ήταν επαρκής, επιμελήθηκε της νοσηλείας του ο εξάδελφός του και θείος μου Ανδρέας Φειδάς, ο οποίος εργαζόταν στο ΙΚΑ στην Αθήνα, και ήταν ιδιαίτερος του κυρίου Κοκέβη, τότε Υπουργού Υγείας. Νοσηλεύτηκε ο σεπτός γέροντας στην ιδιωτική κλινική Άγιος Σάββας στην Αθήνα, κοντά στην οδό Πειραιώς.

Το γεγονός της νοσηλείας του αγαπημένου ιερέα της Βαλύρας, είχε αναστατώσει τους πιστούς της ενορίας μας, γι΄ αυτό αρκετοί ανέβαιναν αυθημερόν με το τραίνο στην Αθήνα, και τον επισκέπτονταν στην κλινική.

Παρασκευή 22 Ιουλίου 2022

Το Αμίλητο Νερό και η Σημασία του στη Μεταπολεμική Βαλύρα

 

                 Κόρη με στάμνα.Φωτο: Skyros Island Friends

Ιδιαίτερες πληροφορίες για το αμίλητο νερό δεν εντοπίζουμε στη λαογραφία της μεταπολεμικής Ελλάδας, εκτός του ότι το χρησιμοποιούσαν οι ανύπαντρες κόρες για την εκτέλεση του πανάρχαιου μαντικού παιχνιδιού του Κλήδονα(1). Το αμίλητο νερό το κόμιζαν από τα πηγάδια ή τις βρύσες οι κοπέλες, αφωνότερες των ιχθύων, σε κατάσταση απόλυτης σιωπής ,κατά την παραμονή της εορτής του Αγίου Ιωάννου, στις 24 Ιουνίου, και μετά τη δύση του ηλίου, διαφορετικά το νερό θα έχανε τη θαυματουργή του ιδιότητα.

Στη Βαλύρα όμως, το αμίλητο νερό δεν αφορούσε κάποιο πανάρχαιο έθιμο ή παιχνίδι, αλλά μία ιεροτελεστία κάθαρσης, η οποία σχετιζόταν με την τελευταία επιθυμία του μελλοθανάτου και πριν λάβει τη Θεία Κοινωνία από τον ιερέα του χωριού, για να οδεύσει με γαλήνη και ειρήνη, συγχωρεμένος στον άλλο κόσμο ή το χρησιμοποιούσαν οι μητέρες για το ξεμάτιασμα των παιδιών.

Δεν ήταν aquo distillata, νερό απόσταξης (2) για την εκτέλεση κάποιας φαρμακευτικής συνταγής, ήταν ευλογημένο από τον ιερέα    θεραπευτικό νερό, από τις βρύσες και τα πηγάδια του χωριού, για την προετοιμασία της κάθαρσης του σώματος και της ψυχής.

Πέμπτη 21 Ιουλίου 2022

Η Ανείπωτη Ομορφιά της Βαλύρας

 

    Το τζάκι  στην οικία της κας Βούλας Φειδά.Φωτο: Βάσω Φ.Ηλιοπούλου

Αν γνωρίσει κάποιος από κοντά την πιστή στον Θεό, φιλόστοργο, καλαίσθητη , προκομμένη, δημιουργική, άριστη νοικοκυρά της Βαλύρας , την κυρία Βούλα Φειδά, θα αισθανθεί έντονα τη Χάρη του Θεού να επικάθεται στην ευλογημένη καρδιά και στην οικία ενός θεάρεστου ανθρώπου. Η κα Βούλα δεν είναι απλώς ένας άνθρωπος, είναι ένα πρότυπο γυναίκας, αυτό των αείμνηστων γιαγιάδων και μητέρων μας , πιστή ακόλουθος μιας πολύ παλιάς παράδοσης, που οφείλουμε με νύχια και με δόντια να διατηρήσουμε, αν θέλουμε να μη χάσει ο τόπος μας τα φωτεινά φίλτρα του, οι άνθρωποι την ειρήνη στην ψυχή τους και  η γη μας την ευωδία της .

Χρώματα και αρώματα, πάνω σε καλοδουλεμένες λευκές δαντέλες , κοσμούν τον χώρο της οικίας της κας Βούλας, που παραπέμπουν σ ένα αλησμόνητο παρελθόν, στην εποχή που οι γιαγιάδες μας ύφαιναν κιλίμια, φλοκάτες, κουβέρτες, σεντόνια, ΄ υφάσματα, για τον ρουχισμό των μελών της οικογένειας, και έπλεκαν ασταμάτητα στα μοσχομυριστά από τον βασιλικό, το θυμίαμα και τα σπιτικά καλούδια κατώγια, και στις ανθοστόλιστες αυλές τους.

Τετάρτη 20 Ιουλίου 2022

Το Ιερό Μονοπάτι στη Βαλύρα και ο Θησαυρός της Λουκίας

 


                  Ο Προφήτης Ηλίας επάνω στο φωτεινό άρμα.Φωτο:Orama World.gr


Tο Ιερό Μονοπάτι αφορά τα τρία προσκυνήματα στα Βυζαντινά εξωκκλήσια της Βαλύρας Μεσσηνίας, μετά τη γέφυρα του ποταμού της Μαυροζούμενας δεξιά, που στρίβουμε προς την Ιερά Μονή Βουλκάνου. Τρεις κόρες από το Μπιζάνι της Βαλύρας, η Τούλα, η Λουκία και η Γωγούλα, κατά τη δεκαετία του 1950, ακολουθούσαν συχνά τη διαδρομή προς το Iερό Mονοπάτι, με πρώτη στάση στο όμορφο εξωκκλήσι της Παναϊτσας, στη συνέχεια προσκυνούσαν στο ερειπωμένο εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής, και τέλος προσεύχονταν γονατιστές εμπρός στη φωτεινή πέτρα, όπως την έλεγαν, που ήταν ένας θεμέλιος λίθος, στο εξαφανισμένο εξωκκλήσι του προφήτη Ηλία , στο Γοργόρεμα (1), που Γιοργόρεμα το λένε στη Βαλύρα, όπως και τη γοργάδα, γιοργάδα την αποκαλούσαν οι παππούδες στο χωριό.

Τούτο το Iερό Mονοπάτι , σε γήινα και ουράνια δώματα, με τα τρία εξωκκλήσια, ως μοναδικά προσκυνήματα δεξιά και εντός ναού θείου, ασύλληπτου και απρόσιτου , οδηγεί σε έναν ουράνιο σολέα, στο ύψωμα στο Γιοργόρεμα, στο εκκλησάκι του προφήτη Ηλία. Εκεί προσκυνούσαν τον Θεό οι τρεις άσπιλες και αμόλυντες κόρες της Βαλύρας, σαν σήμερα, που εορτάζουμε τη μνήμη του προφήτη Ηλία.

Τρίτη 19 Ιουλίου 2022

Λόγος Αποχαιρετιστήριος προς την Αλησμόνητη Κατερίνα Τσαγκάρη

 

                                  Διπλός ανθός  κρίνου (Λίλιουμ).Φωτο: Βικιπαίδεια



 

Σήμερα, το άρμα του προφήτη Ηλία κατέβηκε από τον ουρανό, για να ανεβάσει την αλησμόνητη Κατερίνα μας, ως νικήτρια τούτης της πρόσκαιρης ζωής . Υπηρέτησε με ήθος, υπομονή , επιμονή , Θεού πίστη και πολλή αγάπη, την οικογένεια της και τον συνάνθρωπο. 

Θυσίασε με χαρά τον ίδιο της τον εαυτό, εμπρός στο όραμα των παιδιών της, και ανέθρεψε ακριβά διαμάντια, για να υπηρετήσουν θεάρεστα τούτη την κοινωνία.

Η Χρυσή Καλύβα του Αείμνηστου Γιώργου Καρύδη, στη Βαλύρα Μεσσηνίας

 

                Καλύβα όπως του Γιώργου Καρύδη.Φωτο: campsaround

Ο αείμνηστος Γιώργος Καρύδης, λόγιος επιχειρηματίας , και Πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού της Βαλύρας , κατά τις δεκαετίες 1950-1960, πειραματιζόταν με την καλλιέργεια διάφορων σπόρων στη Μεσσηνία. Κι ενώ ο σπόρος του βάμβακος απέδωσε πλούσια σοδειά σε αρκετά σημεία του Μεσσηνιακού κάμπου -ήταν ο πρώτος που εισήγαγε την καλλιέργεια βάμβακος στη Μεσσηνία- στη Βαλύρα, λες και είχε πέσει εκ Θεού κατάρα, και δεν ευδοκιμούσε το βαμβάκι.

Το έσπειρε ο αείμνηστος Γιώργος Καρύδης στο κτήμα του, κοντά στη Βαλτοκκλησιά, αλλά ο τόπος ήταν πολύ υγρός, το έδαφος ακατάλληλο, όπως διατεινόταν η εξ ίσου εγγράμματη γυναίκα του , γι΄ αυτό το βαμβάκι δεν απέδωσε, και οι κόποι του, για μια ολόκληρη χρονιά, πήγαν χαμένοι. Η αποτυχία της καλλιέργειας του βάμβακος, είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση του οικογενειακού εισοδήματος και τη συνεχή γκρίνια στην οικογενειακή εστία, την καθημερινή διαφωνία με τη λόγια σύζυγό του, και τη δυστυχία των δύο ανήλικων αγοριών τους. Ένα λαμπρό παράδειγμα, για τη σημαντικότητα της αρμονικής συμπόρευσης των συζύγων είναι η ιστορία τους.

Κυριακή 17 Ιουλίου 2022

Ο Ιερός Ναός του Αγίου Βλασίου Βαλύρας ανήκει στον Θεό και όχι σε έναν Άνθρωπο!

  

Ο ερειπωμένος  Ι.Ν.του Αγίου Βλασίου Βαλύρας. Φωτο: lyrasiblogspot.com


Μετά την απελευθέρωση των Ελλήνων από τον Τουρκικό ζυγό και τη συγκρότηση του Ελληνικού Κράτους, συντάχθηκαν και επικυρώθηκαν ανυπόστατες συμβολαιογραφικές πράξεις, οι οποίες σαφώς καταδεικνύουν ότι αφορούν την καταπάτηση είτε της εκκλησιαστικής, είτε της Δημόσιας περιουσίας.

Το σύγχρονο Ελληνικό Κράτος οφείλει, με νομικές διαδικασίες, να   ακυρώσει  και να αποσύρει αυτά τα συμβόλαια, ως μη έγκυρα, απαλλάσσοντας και τους κληρονόμους των αντίστοιχων περιουσιών από την κατάρα, και το κοινωνικό στίγμα που τους επιβαρύνει, λόγω της αλόγιστης συμπεριφοράς και της διαβολικής επενέργειας των προγόνων τους. Αρκετά εξωκκλήσια στη Βαλύρα Μεσσηνίας, τα οποία χρονολογούνται από το 1300 μ.Χ. ,  με βάση επιστημονικές μελέτες, διεθνώς αποδεκτές και δημοσιευμένες σε Ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά, ανήκουν σε συγκεκριμένους ιδιοκτήτες.

Σάββατο 16 Ιουλίου 2022

Στα Πέτρινα Αλώνια της Βαλύρας, κατά τη Δεκαετία 1950

 

               Το αλώνι του Τσιλίκα στη Βαλύρα.Φωτο:lyrasiblogspot.com

χρυσός Ιούλιος, ο Αλωνάρης των παππούδων μας, ήταν μήνας μόχθου αλλά και άπλετης χαράς.

Οι άδειες αποθήκες του σπιτιού από σιτάρι, από τις αρχές του Μάη, θα γέμιζαν ξανά, και τα βερεσέδια της χρονιάς, γραμμένα στα τεφτέρια των μπακάληδων του χωριού , θα ξεχρεώνονταν με το νέο εισόδημα.

Έσπερναν οι Βαλυραίοι σιτάρι, βρώμη, κριθάρι, σίκαλη, λούπινα και βίκο στο βουνό της Ιθώμης, κατά τις δεκαετίες 1940-1960, αλλά και σε συγκεκριμένα σημεία στον Μεσσηνιακό κάμπο, όπου ευνοούσε το έδαφος την καλλιέργεια του σίτου. Τον Ιούλιο μήνα, ντυμένη η μακαρία γη της Βαλύρας σε χρυσοποίκιλτο πανάρχαιο φουστάνι, με αναγεννημένο στην αγκαλιά της το ευλογημένο σιτάρι, πρόσφερε στα τέκνα της τροφή για τη στερέωση της ζωής.

Χρωστάμε στις Γυναίκες στη Βαλύρα!

 



                                         Ο κος Γιώργος Φειδάς.Φωτο: lyrasiblogspot.com


Δήλωσα αδελφοποιτός προς τον κύριο Ιωάννη Δ. Λύρα , λέγει ο κύριος Γιώργος Π. Φειδάς, γιατί πίσω από τις σκέψεις και ανιδιοτελείς δράσεις του είδα τη λέξη “Γυναίκα”.

"Προσωπικά δεν επιδιώκω δόξα και τιμή, αδελφοποιτός δηλώνω λόγω βαθιάς υποχρέωσης και σεβασμού προς τις ίδιες τις γυναίκες του χωριού μας.

Με συγκίνησε η στάση της κυρίας Ευγενίας Ντουραμάκου, δραστήριου μέλους του Συλλόγου Γυναικών Βαλύρας, η οποία, παρά τις δυσκολίες των καιρών, λέγει με αποφασιστικότητα “δεν εγκαταλείπω”! Συγχαρητήρια και στην φιλόλογο, κυρία Ουρανία Μαυρίκη-Μπόβη, που στέκεται δίπλα στις γυναίκες του χωριού μας, με τις ειδικές γνώσεις της.

Έχω βαθιά υποχρέωση και τρέφω μεγάλο σεβασμό προς τις γυναίκες στη Βαλύρα.

Ευγενία Ντουραμάκου:Δεν Εγκαταλείπουμε!

 

                        Σύλλογος Γυναικών Βαλύρας-facebook.com

Με μία δραστήρια κυρία , ευγενή στο γένος, όπως δηλώνει τ΄ όνομα της, την κυρία Ευγενία Ντουραμάκου,  από τον Σύλλογο Γυναικών Βαλύρας Μεσσηνίας, είχαμε την τιμή να συνομιλήσουμε για τις δράσεις του Συλλόγου.

-Δεν εγκαταλείπω την προσπάθεια! Δήλωσε με αποφασιστικότητα η κα Ντουραμάκου.

Τετάρτη 13 Ιουλίου 2022

Λόγος Αποχαιρετιστήριος προς την Έλλη Νικολοπούλου-Λουκάκη

 



Το περιστέρι της ψυχής.Φωτο: gr.dreamstime.com



Έλλη μας,

Η αείμνηστη μητέρα σου Γιαννούλα, έστρωνε ένα περιβόλι με άνθη, για να στολίζει τις Άγιες Εικόνες του Αγίου Νικολάου, στο όμορφο εξωκκλήσι του, μήνα Ιούλιο και Αύγουστο, που ανθίζουν τα όμορφα Ζίνια, τα Κουφετάκια της όπως τα έλεγε, σε όλες τις ονειρικές αποχρώσεις . Χρύσιζαν στο φως του δειλινού, όταν χτυπούσε η καμπάνα του Εσπερινού, στον Ιερό Ναό του Αγίου Αθανασίου, έτοιμα να παραδοθούν για σκοπό θείο. Σήμερα, 13.7.2022, τα άνθη της Βαλύρας σε συνόδευσαν στο αποχαιρετιστήριο ταξίδι σου, στις 7:00 μ.μ., όπου κηδεύτηκε η σεπτή σωρός σου, στο Κοιμητήριο του Ιερού Ναού του Αγίου Γεωργίου Βαλύρας.

Μία Πεθερά , η οποία Εορτάζει τη Νύφη της με Αρτοκλασία, στο Θαυματουργό Εκκλησάκι της Παναϊτσας στη Βαλύρα

 

     Άρτοι στον Ι.Ν.  Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης Βαλύρας.Φωτο:lyrasiblogspot.com

Η εκ Σκάλας Μεσσηνίας παντρεμένη στη Βαλύρα κυρία Βούλα Καπότη, εκπλήσσει τους πάντες, εντός και εκτός Ελλάδας, με τη θεάρεστη πρωτοβουλία της να τιμά σταθερά την εορτή της νύφης της Ασπασίας με αρτοκλασία, στο Βυζαντινό εξωκκλήσι της Παναϊτσας στη Βαλύρα. Η Ασπασία εορτάζει την πρώτη Σεπτεμβρίου, στην εορτή της μνήμης των Σαράντα  Γυναικών Μαρτύρων, όταν ξεκινά το εκκλησιαστικό έτος. Η κυρία Βούλα, προσκομίζει τέσσερες φορές τον χρόνο πρόσφορο, άρτους και γλυκά στην εκκλησία, τόσα όσα να φθάσουν για όλους τους πιστούς που προσέρχονται στους ιερούς ναούς του χωριού. Με τη βοήθεια της όμορφης νύφης της Ασπασίας, μοιράζουν άρτο και γλυκίσματα στον κόσμο , ευχόμενες υπέρ υγείας όλων, εκ βάθους καρδίας , και λαμβάνοντας τις ειλικρινείς ευχές τους. Η πρωτοβουλία της πεθεράς Βούλας Καπότη, με αγάπη και ψυχική ταπείνωση, να εορτάζει τη νύφη της με αρτοκλασία, έχει εντυπωσιάσει όλους, όσους το έχουν βιώσει στη Βαλύρα , ή έχουν ακούσει γι΄ αυτή τη θεάρεστη πράξη. Η ευλογία είναι πολύ μεγάλη και για τις δύο γυναίκες, την πεθερά και τη νύφη, σε προσωπικό, οικογενειακό και κοινωνικό επίπεδο. Ένα λαμπρό παράδειγμα προς μίμηση για τις πεθερές , είναι η φωτισμένη συμπεριφορά της κυρίας Βούλας Καπότη.

Τρίτη 12 Ιουλίου 2022

Η Ευχή του Αγίου Παϊσίου του Αγιορείτου, για τους Αδελφούς μας εκτός Ελλάδας

 

                                        Άγιος Παϊσιος.Φωτο:phorum.com.gr

Στις 12 Ιουλίου η εκκλησία μας εορτάζει τη μνήμη του Αγίου Παϊσίου του Αγιορείτου, από το έτος 2015 , που συναριθμήθηκε στο Αγιολόγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας.

Από τα Φάρασα της Καππαδοκίας ήρθε προσφυγόπουλο ο Άγιος Παϊσιος στην Ελλάδα και ασκήτεψε στο Άγιον Όρος, στις Μονές Στομίου Κόνιτσας και Εσφιγμένου, στο Όρος Σινά και πάλι στο Άγιον Όρος, (Καλύβη Αρχαγγέλων, Μονή Σταυρονικήτα, Τίμιο Σταυρό, “Παναγούδα”). Υπήρξε διορατικός και προορατικός γέροντας, πνευματικός καθοδηγητής χιλιάδων προσκυνητών(1). Ενταφιάστηκε στην Ιερά Μονή Αγ. Ιωάννου Θεολόγου Σουρωτής Θεσσαλονίκης.

Η ευχή του μακαριστού γέροντα, “Για να δώσει ο Θεός χαρά και παρηγοριά στους θλιμμένους αδελφούς μας που βρίσκονται στην ξενιτιά και στους πιο μακρινούς κεκοιμημένους αδελφούς μας που βρίσκονται στην ξενιτιά.Αμήν”, περιλαμβάνεται στο τέλος του βιβλίου με τίτλο, “Οι προσευχές του Οσίου Αρσενίου του Καππαδόκη”(2).

Δευτέρα 11 Ιουλίου 2022

ΟΙ Ανεπανάληπτες Πουπουλούδες στη Βαλύρα, κατά τις Δεκαετίες 1950-1970

  

                                Χαλάκι με υφασμάτινα κρόσσια.Φωτο:Cynchronia


Η λέξη πουπουλού , παραπέμπει στα πούπουλα της χήνας, στα πουπουλένια παπλώματα και μαξιλάρια, στη δεδομένη όμως περίπτωση αφορά τις κουρελούδες, που ήταν υφασμένες σαν φλοκάτες, με βάση ένα συγκεκριμένο σχέδιο και πολύχρωμα κουρελάκια, που διακοσμούσαν όλον τον κάμπο στο μικρό χαλί. Οι γιαγιάδες και οι μητέρες μας στη Βαλύρα, προπολεμικά και έως το τέλος της δεκαετίας του 1970, αξιοποιούσαν ό,τι παλιό περίσσευε από τον ρουχισμό στο σπίτι. Όλα τα φθαρμένα ρούχα τα έκαναν λωρίδες, τις λωρίδες κουβάρια σε διάφορα χρώματα, και τα κουβάρια υφάδια, πάνω στα γερά άσπρα ή κόκκινα στημόνια του αργαλειού τους. Σημαντική  ήταν η πουπουλού "Ευλογία", που θα δούμε στη συνέχεια.

Σάββατο 9 Ιουλίου 2022

Ο Πρώτος Πολιτικός Γάμος Ρομά στη Βαλύρα, τον Ιούλιο του 1953

  


Νεαρή τσιγγάνα με κοσμήματα και ντέφι.Φωτο: 60 Βest Τσιγγάνικη Ζωή Ιdeas -Pinterest


-Τι λέει  αυτό το χαρτί; ρώτησε την αμπαμπίνα, τη σοφή γρια μάγισσα των τσιγγάνων, στον καταυλισμό στο Πύργο της Ηλείας, μια εξηντάχρονη ανύπαντρη και αγράμματη κόρη των Ρομά, το έτος 2013, αλλά κι εκείνη δεν μπορούσε να το διαβάσει. Είδε όμως πολλές υπογραφές και τη ρώτησε πού το βρήκε.

-Στη κασέλα , μέσα στα πράγματα του συγχωρεμένου του πατέρα μου, απάντησε η μαυροφορεμένη τσιγγάνα.

-Και τώρα το  βρήκες;  έναν χρόνο μετά τον θάνατο  της μάνας σου;  

Ξαναπαρατήρησε η αμπαμπίνα το χαρτί προσεκτικά,  με την ανέμη της μνήμης και της φαντασίας της , και αναφώνησε:

- Ξέρω τι είναι! Είναι από τον γάμο των γονιών σου. Μου το έχει ξαναδείξει ο πατέρας σου, πριν από πολλά χρόνια. Τον καιρό που παντρεύτηκαν ο Δημήτρης με τη Μαριτάνα  το έδειχνε ο πατέρας σου σε όλους με υπερηφάνεια. Αυτό το υπέγραψαν ο νονός του και οι μάρτυρες στον γάμο των γονιών σου, σ΄ ένα χωριό στη Μεσσηνία , να δεις πώς το λένε...

-Βαλύρα, απάντησε η Μαρία.

Εκείνος ο αλησμόνητος γάμος στη Βαλύρα, τον Ιούλιο του 1953, ίσως να ήταν και ο πρώτος πανελλαδικά πολιτικός γάμος Ρομά, υποστηρίζει ο κύριος Γιώργος Φειδάς, που θυμήθηκε τη διήγηση  του αείμνηστου πατέρα του Παρασκευά.

Παρασκευή 8 Ιουλίου 2022

Η Φονική Σφεντόνα του Αχιλλέα Μπατάλια και οι Μαθητευόμενοι στο Κυνήγι του Τσαλαπετεινού

  

                    
                            Παιδιά με σφεντόνες.Φωτο: komianos.wordpress.com


Το πρώτο φονικό όπλο στη Βαλύρα, κατά τη δεκαετία του 1950, ήταν αδιαμφισβήτητα η σφεντόνα του Αχιλλέα Μπατάλια, την οποία είχε κατασκευάσει με ιμάντα, που αγόρασε από το κατάστημα του αείμνηστου Λύσανδρου Λάγιου, το οποίο στεγαζόταν στο βόρειο μέρος  στη πλατεία της Βαλύρας Μεσσηνίας. Το σωτήριον έτος 1959, όταν τα μικρά Βαλυρόπαιδα, της γενιάς του 1948, είχαν ξεπεταχτεί αρκετά, ο φίλος τους, ο Αχιλλέας Μπατάλιας, ήταν ο δεύτερος δάσκαλός τους. Στο σχολείο μπορεί να μάθαιναν γράμματα και να έτρωγαν και καμιά γερή ξυλιά για τις αταξίες τους, αλλά με τον Αχιλλέα, ως δάσκαλο , διδάσκονταν τα μυστικά της ζωής εκ του ασφαλούς, με γέλια , χαρές και άκρως δημιουργικές δραστηριότητες. Ο Αχιλλέας ήταν το επιθυμητό πρότυπο, τον αντέγραφαν πιστά τα παιδιά στο Δημοτικό Σχολείο, και δεν τον άφηναν σε ησυχία, παρακολουθώντας και την παραμικρή του κίνηση. Ιδίως τρία σχολιαρόπαιδα της Βαλύρας, ο Δημήτρης Λεούσης, ο γιος του Στέλιου Κοντοδήμου και ο Γιώργος Φειδάς , έτρεχαν πίσω του καταϊδρωμένοι για να προλάβουν να τον φθάσουν.

Πέμπτη 7 Ιουλίου 2022

Η Τιμητική της Δίπλας της Αείμνηστης Παναγούλας Λιοντήρη, στο Providence των Ηνωμένων Πολιτειών

 


                    Δίπλες Καλαματιανές.Φωτο: pinterest



Μπορεί στη Βαλύρα να μη γνωρίζουν αρκετοί τις δίπλες της αείμνηστης Παναγούλας Λιοντήρη, αλλά στο Providence των Ηνωμένων Πολιτειών, τις γνωρίζουν πλέον όλοι, μάλιστα οι συγκεκριμένες δίπλες έχουν ξεπεράσει σε πωλήσεις και τη Μπουγάτσα της Θεσσαλονίκης!

Κατά τους θερινούς μήνες Ιούλιο και Αύγουστο,   οι δραστηριότητες των εθελοντριών γυναικών στις Ορθόδοξες Εκκλησίες της ευρύτερης περιοχής στο Road Island, περιστρέφονται γύρω από την ανάδειξη της Μεσσηνιακής κουλτούρας, την προβολή του Καλαματιανού χορού, του άριστου ελαιόλαδου της Μεσσηνίας, τους Καλαματιανούς λουκουμάδες, και τις δίπλες...όπως τις έφτιαχνε η αλησμόνητη Παναγούλα Λιοντήρη στη Βαλύρα, κατά τις δεκαετίες 1950- 1960!

Τετάρτη 6 Ιουλίου 2022

Σχέση νέου και νέας στην Εφηβεία.Απορία.

 https://youtu.be/4VtUk57FYIg

Το Φλεγόμενο Πηγάδι στον Κάμπο της Βαλύρας, προς το Τέλος της Δεκαετίας του 1950

 


                              Ο κάμπος της Βαλύρας.Φωτο: lyrasiblogspot.com


Η φράση “βάζω φωτιά στο πηγάδι” επιδέχεται πολλών ερμηνειών, αλλά σε καμία, από όλες αυτές τις περιπτώσεις, το τέλος  είναι αίσιο. Στη δεδομένη περίπτωση, πρόκειται στην κυριολεξία για φωτιά στο πηγάδι, που ήταν κοντά στο κτήμα του συγχωρεμένου Σκαρμούντζου του Μπασταίου, που καλλιεργούσε ντομάτες, και στους σιτοβολώνες των αείμνηστων Παρασκευά Φειδά και Γιώργου Γκομέση,  στην περιοχή  Λαχνοί, στον κάμπο της Βαλύρας .

Μεγάλο γλέντι σκάρωσε ο διάβολος καλοκαιριάτικα, λίγες ημέρες μετά τον θερισμό, που τα χωράφια ήταν έρημα, γεμάτα αποθεριά και χρειάζονταν καθάρισμα. Τα δύο όμορφα και έξυπνα φιντάνια της Βαλύρας, ο Ανδρόνικος Φειδάς και ο φίλος του Σπύρος Γκομέσης, για λόγους διασκέδασης, μετά το ζόρισμα στους αγρούς από τους γονείς τους, που τους ανάγκαζαν να προσφέρουν καθημερινά εργασία, αντί ως μαθητές να κάνουν θερινές διακοπές και μπάνια στη θάλασσα, μετά το κλείσιμο του σχολείου, είχαν τη φαεινή ιδέα να σκαρώσουν κάτι τολμηρό και άκρως διασκεδαστικό, για να ανέβει η διάθεσή τους.

Τρίτη 5 Ιουλίου 2022

Ο Σταυρός της Μαρίτσας της Χιώτισσας

 


         Γυναίκα που βάφει αυγά, του Απόστολου Γεράλη. Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων


Όταν ο 19ος αιώνας παρέδιδε τη σκυτάλη στον 20ο, του έδωσε και ως μέγα χάρισμα ένα θηλυκό στην Καλλιμασιά της Χίου, που άλλο όμοιό του δεν είχε ξαναδεί η φύση.

Η όμορφη και φρόνιμη Μαρίτσα, ήταν από μικρή πολύ θελκτική, αλλά σοβαρή και μετρημένη στη συμπεριφορά της. Εκκλησιαζόταν συχνά, αλλά είχε κι ένα μυστικό, που το μοιραζόταν με την Παναγία μόνο. Ζητούσε στη Μεγαλόχαρη να μεγαλώσουν γρήγορα οι μαστοί της, για να έχει να θηλάζει τα παιδιά της, όταν παντρευτεί. Κι ενώ ήταν συλφίδα στην παιδική ηλικία της, έγινε αφράτη και με πλούσια τα ελέη του Θεού κατά την εφηβεία της, κατά δε την ενηλικίωσή της ήταν η πρώτη λυγερόκορμη καλλονή και παρθένα της Χίου.

Δευτέρα 4 Ιουλίου 2022

Καλημέρα...ΚΙ Αυτό Θα Περάσει!

 


                                         Υφαντό τοίχου.Φωτο: Ε.Η.Κοντοπούλου


Τόσο οι αείμνηστες γιαγιάδες, όσο και οι ανεπανάληπτες μητέρες μας στη Βαλύρα, ετοίμαζαν την προίκα τους από τις αρχές του Δημοτικού Σχολείου, κατά τις δεκαετίες 1950-1970. Ανάμεσα σε όλα τα όμορφα και δυσκολοδούλευτα προικιά τους, υπήρχαν απαραίτητα, άνευ εξαίρεσης ή δικαιολογίας, δύο κάδρα, πίνακες ή υφαντά τοίχου, που στο ένα ήταν υφασμένη, κεντημένη ή ζωγραφισμένη η λέξη “Καλημέρα” , και στο άλλο το ρητό “Κι αυτό θα Περάσει”. Την “Καλημέρα” την κρεμούσαν στον διάδρομο του σπιτιού, για να την βλέπει ο ο πατέρας, όταν έφευγε το πρωί για τη δουλειά και τα παιδιά όταν πήγαιναν στο σχολείο. Το δε ρητό ,“Κι αυτό θα Περάσει” το αναρτούσε η μητέρα σε περίοπτη θέση, ώστε να πέφτει κατευθείαν το βλέμμα του πατέρα ή των παιδιών, όταν  επέστρεφαν στο σπίτι, αλλά να το κοιτάζει και η ίδια, όταν βρισκόταν σε αδιέξοδο ή σε  τόσο επείγουσα κατάσταση , που χρειαζόταν άμεσα συναισθηματική υποστήριξη και ενδυνάμωση.

Η Σύναξη της Παναγίας Γαλακτοτροφούσης

 

Η Παναγία Γαλακτοτροφούσα.Φωτο: antexoume.wordpress.com


Γάλα νοητόν πηγάζει θεοκόμον
  Γακτοτροφούσα η θεία εικών Σου.


Η αγία εικόνα της Παναγίας Γαλακτοτροφούσης βρίσκεται στην Ιερά Μονή Χιλιανδαρίου και φυλάσσεται εκεί από τον 13ο αιώνα, όταν τη μετέφερε ο Άγιος Σάββας, ο Αρχιεπίσκοπος Σερβίας και κτίτωρ της Ιεράς Μονής Χιλιανδαρίου , από τη Λαύρα του Οσίου Σάββα του Ηγιασμένου, που βρίσκεται 25 στάδια μακριά από την Ιερουσαλήμ. Όταν ο μέγας κτίτωρ της μοναδικής σε όλη την Ανατολή Λαύρας, ο Όσιος Σάββας ο Ηγιασμένος, έμελλε να απέλθει προς τον Κύριο, είπε προφητικά σε αυτούς που τον περικύκλωσαν   στη νεκρική κλίνη του:

- "Μετά από παρέλευση πολλού καιρού μέλλει να επισκεφτεί τη Λαύρα ένας βασιλόπαις, Σέρβος στο γένος, και συνονόματος μου, Σάββας στο όνομα. Η εικόνα της Θεοτόκου της Γαλακτοτροφούσης να δοθεί σε αυτόν με ευλογίες”.