Ο Μονόκερος, οι Ιδιαίτερες Ικανότητες και τα Savant Φαινόμενα

                    

                                                               Φωτογραφίες: pinterest

 Εισαγωγή

Η παρούσα μελέτη εξετάζει τον μύθο του μονόκερου ως σύμβολο μοναδικότητας και ιδιαίτερων ικανοτήτων, και τη σύνδεσή του με παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες και αυτισμό. Ο μονόκερος αναδεικνύει μεταφορικά τη σημασία της μοναδικής σκέψης, της δημιουργικότητας και της ευαισθησίας, χαρακτηριστικά που συχνά παρατηρούνται σε παιδιά που δυσκολεύονται σε παραδοσιακά εκπαιδευτικά περιβάλλοντα. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στα savant φαινόμενα, όπου ορισμένα αυτιστικά παιδιά εμφανίζουν εντυπωσιακές δεξιότητες σε συγκεκριμένους τομείς, παρά τις δυσκολίες τους στην επικοινωνία ή στην καθημερινή λειτουργία. Μέσα από τη σύνδεση μύθου, ψυχολογίας και νευροεπιστήμης, η μελέτη υπογραμμίζει τη σημασία της αναγνώρισης και υποστήριξης αυτών των ιδιαίτερων ικανοτήτων, προάγοντας την εκπαιδευτική και προσωπική ανάπτυξη των παιδιών.

  

Ο Μονόκερος, μυθικό πλάσμα με μία μόνο κεραία, συμβολίζει από την αρχαιότητα την καθαρότητα, τη μοναδικότητα και τις ιδιαίτερες ικανότητες (Graves, 2015). Στην ψυχολογία και την εκπαίδευση, ο μονόκερος χρησιμοποιείται μεταφορικά για να περιγράψει παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, όπως δυσλεξία, ΔΕΠ-Υ ή άλλες μαθησιακές αναπηρίες, τα οποία εμφανίζουν μοναδικούς τρόπους μάθησης και σκέψης (Johnson & Reynolds, 2020). Οι ιδιαιτερότητες αυτές συχνά συνδέονται με την επικράτηση ενός εγκεφαλικού ημισφαιρίου, κυρίως του δεξιού, που ενισχύει τη δημιουργικότητα, την οπτικοχωρική επεξεργασία και τη φαντασία (Gazzaniga, 2018).

Τα παιδιά που θεωρούνται «μονόκεροι» της εκπαίδευσης εμφανίζουν συχνά ιδιαίτερες δεξιότητες, όπως δημιουργικότητα και φαντασία, δηλαδή την ικανότητα να σκέφτονται έξω από τα καθιερωμένα και να προτείνουν καινοτόμες λύσεις προβλημάτων (Tomlinson, 2014). Παράλληλα, έχουν ικανότητα ανίχνευσης της ουσίας, δηλαδή να αναγνωρίζουν πρότυπα και σημαντικά στοιχεία σε σύνθετα προβλήματα, ακόμα και όταν η παραδοσιακή ανάλυση τους δυσκολεύει (Snowling & Hulme, 2012). Επιπλέον, πολλές φορές εμφανίζουν υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη, κατανοώντας και διαχειριζόμενα τα συναισθήματά τους και των άλλων, γεγονός που ενισχύει τις κοινωνικές σχέσεις και προάγει την προσωπική ανάπτυξη (Johnson & Reynolds, 2020). Η ανθεκτικότητα και η δημιουργική επίλυση προβλημάτων είναι επίσης χαρακτηριστικές, καθώς τα παιδιά αυτά αναπτύσσουν στρατηγικές για να υπερβούν τις δυσκολίες που συναντούν στο παραδοσιακό σχολικό περιβάλλον (Tomlinson, 2014). Τέλος, η συμβολική και αφηρημένη σκέψη τους τους επιτρέπει να χρησιμοποιούν εικόνες, συμβολισμούς και μεταφορές για να κατανοούν περίπλοκες έννοιες, αξιοποιώντας περιοχές του δεξιού ημισφαιρίου που δεν ενεργοποιούνται κατά την παραδοσιακή αναλυτική μάθηση (Kushner, 2019).

Στα πλαίσια του αυτισμού, ορισμένα παιδιά εμφανίζουν φαινόμενα savant, δηλαδή εξαιρετικές δεξιότητες σε έναν ή περισσότερους τομείς, παρά τις δυσκολίες σε άλλες περιοχές όπως η επικοινωνία ή η κοινωνική αλληλεπίδραση. Τέτοιες ικανότητες περιλαμβάνουν μουσική, ζωγραφική, μαθηματικά και απομνημόνευση γεγονότων (Treffert, 2009). Η νευροεπιστήμη υποστηρίζει ότι αυτά τα φαινόμενα σχετίζονται με αυξημένη τοπική συνδεσιμότητα σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου και διαφορετική κατανομή λειτουργιών μεταξύ των ημισφαιρίων (Mottron et al., 2006).

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι παιδί που δυσκολεύεται να γράψει ή να μιλήσει αλλά μπορεί να δημιουργεί εντυπωσιακά γραπτά κείμενα ή μουσικά έργα όταν ενεργοποιούνται ειδικά αισθητηριακά ή συναισθηματικά ερεθίσματα, όπως η επαφή ή η παρουσία ενός αγαπημένου προσώπου, όπως η μητέρα του. Αυτό δείχνει πώς η ιδιαίτερη εγκεφαλική λειτουργία μπορεί να απελευθερώσει κρυφές δεξιότητες και δημιουργικότητα.

Συμπέρασμα

Ο συμβολισμός του μονόκερου λειτουργεί επομένως ως μεταφορά για τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες και αυτισμό: όπως ο μονόκερος είναι μοναδικός και πολύτιμος, έτσι και αυτά τα παιδιά διαθέτουν μοναδικές ικανότητες που συχνά παραμένουν αόρατες σε τυπικά περιβάλλοντα μάθησης. Η επιστημονική έρευνα υπογραμμίζει ότι η αναγνώριση και υποστήριξη αυτών των ικανότητών και δεξιοτήτων, σε συνδυασμό με εξατομικευμένη παιδαγωγική προσέγγιση, μπορεί να απελευθερώσει τις δυνατότητες των παιδιών και να προάγει την αυτοεκτίμηση και την προσωπική ανάπτυξη (Treffert, 2014; Johnson & Reynolds, 2020).

Βιβλιογραφία  

• Gazzaniga, M. S. (2018). The split-brain: How the left and right hemispheres communicate. Norton.

• Graves, R. (2015). Myths of the ancient world. Oxford University Press.

• Johnson, L., & Reynolds, K. (2020). Unicorn children: Symbolism and educational practices for neurodiverse learners. Journal of Educational Psychology, 112(4), 635–648. https://doi.org/10.1037/edu0000412

• Kushner, H. (2019). Brain lateralization and learning differences in children. Neuroscience Review, 24(3), 211–228.

• Mottron, L., Dawson, M., Soulieres, I., Hubert, B., & Burack, J. (2006). Enhanced perceptual functioning in autism: An update, and eight principles of autistic perception. Journal of Autism and Developmental Disorders, 36(1), 27–43. https://doi.org/10.1007/s10803-005-0040-7

• Snowling, M. J., & Hulme, C. (2012). The science of reading: A handbook. Wiley-Blackwell.

• Tomlinson, C. A. (2014). The differentiated classroom: Responding to the needs of all learners. ASCD.

• Treffert, D. A. (2009). The savant syndrome: An extraordinary condition. Philosophical Transactions of the Royal Society B, 364(1522), 1351–1357. https://doi.org/10.1098/rstb.2008.0291

• Treffert, D. A. (2014). Savant syndrome: An extraordinary condition. World Psychiatry, 13(1), 59–65. https://doi.org/10.1002/wps.20089