Πρόσθετα τροφίμων σε χριστουγεννιάτικα έτοιμα προϊόντα

      

                                                              Φωτό: Pinterest

Εισαγωγή

Κατά την περίοδο των Χριστουγέννων παρατηρείται αυξημένη κατανάλωση έτοιμων γλυκισμάτων, όπως βασιλόπιτες, κέικ και αρτοσκευάσματα. Πολλά από αυτά τα προϊόντα περιέχουν πρόσθετα τροφίμων, τα οποία χρησιμοποιούνται για τη βελτίωση της υφής, της γεύσης, της διάρκειας ζωής και της εμφάνισης. Αν και τα πρόσθετα αυτά είναι εγκεκριμένα για χρήση από αρμόδιους οργανισμούς, η κατανόησή τους είναι σημαντική ώστε οι καταναλωτές να μπορούν να κάνουν συνειδητές επιλογές. Στο παρόν άρθρο αναλύονται βασικά πρόσθετα που συναντώνται συχνά σε χριστουγεννιάτικα προϊόντα.

1. Λεκιθίνη (E322)

Ορισμός:

Η λεκιθίνη είναι φυσικός γαλακτωματοποιητής, συνήθως φυτικής προέλευσης (σόγια ή ηλίανθος), που βοηθά στην ομοιογενή ανάμειξη λιπαρών και υδατικών συστατικών.

Υπέρ:

• Βελτιώνει την υφή και τη σταθερότητα του προϊόντος

• Συμβάλλει στη σωστή ανάμιξη συστατικών

Κατά:

• Συχνά προέρχεται από γενετικά τροποποιημένη σόγια

• Μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις σε ευαίσθητα άτομα

Πιθανά προβλήματα υγείας:

Συνήθως ασφαλής, αλλά άτομα με αλλεργία στη σόγια μπορεί να εμφανίσουν συμπτώματα (EFSA, 2017).

Παραδείγματα για καταναλωτές:

1. Βελτιώνει τη μαλακή υφή της βασιλόπιτας

2. Επιτρέπει τη μείωση λιπαρών χωρίς αλλοίωση της ποιότητας

2. Ανθρακικό ασβέστιο (E170)

Ορισμός:

Ανόργανη ένωση που χρησιμοποιείται ως σταθεροποιητής και πηγή ασβεστίου.

Υπέρ:

• Εμπλουτίζει το τρόφιμο με ασβέστιο

• Ρυθμίζει την οξύτητα

Κατά:

• Δεν απορροφάται πλήρως από τον οργανισμό

• Υπερβολική κατανάλωση μπορεί να προκαλέσει δυσπεψία

Πιθανά προβλήματα υγείας:

Σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να συμβάλει σε υπερασβεστιαιμία (WHO, 2019).

Παραδείγματα:

1. Χρήση σε γλάσα και επικαλύψεις

2. Συμβάλλει στη λευκή εμφάνιση προϊόντων

3. Διοξείδιο του πυριτίου (E551)

Ορισμός:

Αντισυσσωματικός παράγοντας που αποτρέπει το «κόλλημα»  της σκόνης.

Υπέρ:

• Βελτιώνει τη ροή των ξηρών συστατικών

• Σταθεροποιεί το προϊόν

Κατά:

• Δεν έχει διατροφική αξία

• Αρνητική εικόνα λόγω συνθετικής προέλευσης

Πιθανά προβλήματα υγείας:

Θεωρείται ασφαλές σε χαμηλές δόσεις (EFSA, 2018).

Παραδείγματα:

1. Χρήση σε ζάχαρη άχνη

2. Αποφυγή σβόλων σε μείγματα ζαχαροπλαστικής

4. Τρισφωσφορικό πεντανάτριο (E451)

Ορισμός:

Σταθεροποιητής και ρυθμιστής οξύτητας.

Υπέρ:

• Βελτιώνει την υφή

• Αυξάνει τη διάρκεια ζωής

Κατά:

• Υψηλή περιεκτικότητα σε νάτριο

• Μπορεί να επηρεάσει τη μεταβολική ισορροπία

Πιθανά προβλήματα υγείας:

Συσχέτιση με καρδιαγγειακά προβλήματα σε υπερκατανάλωση (WHO, 2020).

Παραδείγματα:

1. Σταθερότητα στη ζύμη

2. Ομοιομορφία στο ψήσιμο

5. Ασκορβικό οξύ (E300)

Ορισμός:

Συνθετική ή φυσική μορφή βιταμίνης C.

Υπέρ:

• Αντιοξειδωτική δράση

• Βελτιώνει τον όγκο της ζύμης

Κατά:

• Απώλειες βιταμίνης με τη θερμότητα

• Όχι πάντα σημαντική διατροφική συνεισφορά

Πιθανά προβλήματα υγείας:

Ασφαλές σε συνήθεις ποσότητες (EFSA, 2013).

Παραδείγματα:

1. Διατήρηση φρεσκάδας

2. Καλύτερη δομή ψίχας

6. Μονο- και διγλυκερίδια λιπαρών οξέων (E471)

Ορισμός:

Γαλακτωματοποιητές που προέρχονται από λιπαρά οξέα.

Υπέρ:

• Μαλακή υφή

• Καθυστέρηση μπαγιατέματος

Κατά:

• Μπορεί να προέρχονται από ζωικά λίπη

• Περιορισμένη διατροφική αξία

Πιθανά προβλήματα υγείας:

Γενικά ασφαλή, αλλά όχι κατάλληλα για όλους τους χορτοφάγους (Codex, 2019).

Παραδείγματα:

1. Αφράτη βασιλόπιτα

2. Σταθερότητα στην αποθήκευση

7. Στεαρουλο-2-γαλακτιλικό νάτριο (E481)

Ορισμός:

Γαλακτωματοποιητής που βελτιώνει τη δομή του ψωμιού.

Υπέρ:

• Καλύτερος όγκος

• Μαλακή υφή

Κατά:

• Περιέχει νάτριο

• Συνθετική προέλευση

Πιθανά προβλήματα υγείας:

Ασφαλές εντός επιτρεπτών ορίων (EFSA, 2015).

Παραδείγματα:

1. Ομοιογενής ψίχα

2. Μεγαλύτερη διάρκεια φρεσκάδας

8. Εστέρες του μονο- και διακετυλοτρυγικού οξέος με μονο- και διγλυκερίδια λιπαρών οξέων (E472e)

Ορισμός:

Γαλακτωματοποιητές για προϊόντα αρτοποιίας.

Υπέρ:

• Σταθερή δομή ζύμης

• Βελτίωση όγκου

Κατά:

• Συνθετικό πρόσθετο

• Χωρίς θρεπτική αξία

Πιθανά προβλήματα υγείας:

Δεν έχουν αναφερθεί σοβαρές επιπτώσεις (EFSA, 2016).

Παραδείγματα:

1. Σταθερό σχήμα βασιλόπιτας

2. Ομοιόμορφο ψήσιμο

Επίλογος

Τα πρόσθετα τροφίμων αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της σύγχρονης βιομηχανίας τροφίμων και συμβάλλουν σημαντικά στην ποιότητα και ασφάλεια των χριστουγεννιάτικων προϊόντων. Αν και τα περισσότερα θεωρούνται ασφαλή όταν καταναλώνονται εντός των επιτρεπτών ορίων, η υπερκατανάλωση έτοιμων προϊόντων και η έλλειψη ενημέρωσης μπορεί να οδηγήσουν σε ανεπιθύμητες επιπτώσεις υγείας. Η ανάγνωση ετικετών και η ισορροπημένη διατροφή παραμένουν βασικά εργαλεία για τον σύγχρονο καταναλωτή.

Βιβλιογραφία  

Codex Alimentarius Commission. (2019). General standard for food additives. FAO/WHO.

EFSA Panel on Food Additives and Nutrient Sources added to Food. (2013). Scientific opinion on ascorbic acid (E300). EFSA Journal, 11(10), 3418.

EFSA Panel on Food Additives. (2015). Re-evaluation of sodium stearoyl-2-lactylate (E481). EFSA Journal, 13(12), 4312.

EFSA Panel on Food Additives. (2016). Re-evaluation of DATEM (E472e). EFSA Journal, 14(11), 4623.

EFSA Panel on Food Additives. (2017). Re-evaluation of lecithins (E322). EFSA Journal, 15(3), 4742.

EFSA Panel on Food Additives. (2018). Safety assessment of silicon dioxide (E551). EFSA Journal, 16(1), 5088.

World Health Organization. (2019). Calcium in drinking-water. WHO Press.

World Health Organization. (2020). Dietary sodium intake and health. WHO Press.

-Λόγος Θείου Φωτός