Φωτό: Pinterest
Εισαγωγή
Τα ποντιακά‑βυζαντινά κάλαντα με τίτλο «Άναρχος Θεός» αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα παραδείγματα της Βυζαντινής υμνογραφικής παράδοσης του Χριστιανισμού σε λαϊκή μορφή, ενσωματώνοντας βαθιά θεολογικά νοήματα μέσα από την υμνολογία των Χριστουγέννων. Το άσμα αυτό, με αρχική προέλευση από την περιοχή των Κοτυώρων του Πόντου — σήμερα Ordu στη βόρεια Μικρά Ασία — αποτελεί ένα αλφαβητικό κάλαντο, δηλαδή κάθε στροφή αρχίζει με διαφορετικό γράμμα της ελληνικής αλφαβήτου, από Α έως Ω, και ψάλλεται με μελωδική παράδοση που παραπέμπει στη βυζαντινή μουσική (1).
Η γλώσσα, η δομή και το ύφος του ποιήματος εκφράζουν όχι απλώς ένα λαϊκό κάλαντο αλλά και μια βαθιά θεολογική ομολογία: την ενσάρκωση του Λόγου του Θεού και τη σωτηρία της ανθρώπινης φύσης.
Σε αυτό το δοκίμιο, θα εξετάσουμε όχι μόνο τους στίχους στο σύνολό τους, αλλά και τη σημασία τους μέσα στο πλαίσιο της Ορθόδοξης υμνολογίας και θεολογίας, με αναφορές στην ειρμολογική παράδοση και στη σωτηρία κατά τον Χριστιανισμό (2).
Στο τέλος παρατίθενται τα κάλαντα στην Ελληνική και Αγγλική γλώσσα, ώστε οι αναγνώστες μας εκτός Ελλάδας να μπορέσουν να κάνουν πρακτική (όπως ζήτησαν) για να τα τραγουδήσουν στις οικογένειές τους και στις Ελληνικές παροικίες την παραμονή των Χριστουγέννων.
1. Τα Πλήρη Κάλαντα από το Α-Ω
Παρακάτω παρουσιάζεται ο πλήρης κατάλογος των στίχων σε μορφή αλφαβητικής ακροστιχίδας, όπως διασώζεται (1):
Ἄ — Ἄναρχος Θεὸς καταβέβηκεν,
Ν — Νύκτα Ἰωσήφ ῥῆμα ἤκουσεν,
ἄγγελος Κυρίου ἐλάλησεν.
Ἐπωδός: Ἔρουρεμ, ἔρουρεμ, ἔρου, ἔρου, ἔρουρεμ· χαῖρε Δέσποινα.
Ω — Ὠ Παρθενομήτορ καὶ Δέσποινα,
Η επωδός «Ερουρέμ… Χαίρε Άχραντε/Δέσποινα» αποτελεί μελωδική και λειτουργική επανάληψη που θυμίζει τα βυζαντινά παραδοσιακά μέλη και χρησιμεύει ως μουσική «γέφυρα» ανάμεσα στους στίχους (3). Οι επαναλαμβανόμενες επωδοί λειτουργούν ως μουσική και υμνολογική κορύφωση. Δεν αποτελούν απλώς λαϊκό στοιχείο, αλλά φορέα θεολογικής χαράς, μέσω του οποίου η κοινότητα συμμετέχει ενεργά στο μυστήριο της Γεννήσεως.
2. Θεολογική Ερμηνεία των Στίχων
Α — Ο Άναρχος Θεός και το Μυστήριο της Σάρκωσης
Η φράση «Ἄναρχος Θεὸς καταβέβηκεν» αποτελεί θεμελιώδη χριστολογική ομολογία. Ο Χριστός παρουσιάζεται ως ο προαιώνιος Λόγος του Θεού, χωρίς αρχή και τέλος, ο οποίος ελεύθερα εισέρχεται στον χρόνο και στην ιστορία. Η κατάβαση αυτή δεν αναιρεί τη θεότητά Του, αλλά την αποκαλύπτει ως άπειρη αγάπη και συγκατάβαση. Η Σάρκωση δεν είναι απλώς ένα ιστορικό γεγονός, αλλά μυστήριο σωτηρίας, διά του οποίου ο άκτιστος Θεός προσλαμβάνει την κτιστή ανθρώπινη φύση.
Η φράση «Ἄναρχος Θεὸς καταβέβηκεν» αποτελεί θεμελιώδη χριστολογική ομολογία. Ο Χριστός παρουσιάζεται ως ο προαιώνιος Λόγος του Θεού, χωρίς αρχή και τέλος, ο οποίος ελεύθερα εισέρχεται στον χρόνο και στην ιστορία. Η κατάβαση αυτή δεν αναιρεί τη θεότητά Του, αλλά την αποκαλύπτει ως άπειρη αγάπη και συγκατάβαση. Η Σάρκωση δεν είναι απλώς ένα ιστορικό γεγονός, αλλά μυστήριο σωτηρίας, διά του οποίου ο άκτιστος Θεός προσλαμβάνει την κτιστή ανθρώπινη φύση.
Β — Η Αναπλάση του Αδάμ και η Αποκατάσταση του Ανθρώπου
Η στροφή «Βασιλεὺς τῶν ὅλων καὶ Κύριος… ἦλθε τὸν Ἀδὰμ ἀναπλάσασθαι» εκφράζει την πατερική διδασκαλία περί ανακαίνισης της ανθρώπινης φύσης. Ο Αδάμ, ως εκπρόσωπος όλου του ανθρωπίνου γένους, αναπλάθεται διά της Ενανθρώπησης του Λόγου. Ο Χριστός προσλαμβάνει την ανθρώπινη φύση όχι για να την παρακάμψει, αλλά για να τη θεραπεύσει και να την οδηγήσει στη θέωση, επαναφέροντας την κοινωνία με τον Θεό που είχε διαρραγεί με την πτώση.
Η στροφή «Βασιλεὺς τῶν ὅλων καὶ Κύριος… ἦλθε τὸν Ἀδὰμ ἀναπλάσασθαι» εκφράζει την πατερική διδασκαλία περί ανακαίνισης της ανθρώπινης φύσης. Ο Αδάμ, ως εκπρόσωπος όλου του ανθρωπίνου γένους, αναπλάθεται διά της Ενανθρώπησης του Λόγου. Ο Χριστός προσλαμβάνει την ανθρώπινη φύση όχι για να την παρακάμψει, αλλά για να τη θεραπεύσει και να την οδηγήσει στη θέωση, επαναφέροντας την κοινωνία με τον Θεό που είχε διαρραγεί με την πτώση.
Γ — Γηγενεῖς σκιρτάτε καὶ χαίρεσθε, τάξεις τῶν ἀγγέλων εὐφραίνεσθε.
Η Ενσάρκωση φανερώνει ότι η σωτηρία δεν είναι απλώς ηθική βελτίωση, αλλά οντολογική μεταμόρφωση. Ο Λόγος του Θεού ενώνεται πραγματικά με την ανθρώπινη φύση, ώστε ο άνθρωπος να μπορεί να ενωθεί με τον Θεό. Έτσι, η Γέννηση του Χριστού καθίσταται η απαρχή της νέας κτίσης και της ανακαινισμένης ανθρωπότητας. Η πρόσκληση προς τους ανθρώπους και τα αγγελικά τάγματα να χαρούν δηλώνει ότι η Γέννηση του Χριστού αφορά ολόκληρη την κτίση. Ο ουρανός και η γη συμμετέχουν στο μυστήριο, διότι η σωτηρία δεν περιορίζεται στον άνθρωπο, αλλά επεκτείνεται σε κάθε επίπεδο της δημιουργίας.
Η Ενσάρκωση φανερώνει ότι η σωτηρία δεν είναι απλώς ηθική βελτίωση, αλλά οντολογική μεταμόρφωση. Ο Λόγος του Θεού ενώνεται πραγματικά με την ανθρώπινη φύση, ώστε ο άνθρωπος να μπορεί να ενωθεί με τον Θεό. Έτσι, η Γέννηση του Χριστού καθίσταται η απαρχή της νέας κτίσης και της ανακαινισμένης ανθρωπότητας. Η πρόσκληση προς τους ανθρώπους και τα αγγελικά τάγματα να χαρούν δηλώνει ότι η Γέννηση του Χριστού αφορά ολόκληρη την κτίση. Ο ουρανός και η γη συμμετέχουν στο μυστήριο, διότι η σωτηρία δεν περιορίζεται στον άνθρωπο, αλλά επεκτείνεται σε κάθε επίπεδο της δημιουργίας.
Δ — «Δέξαι Βηθλεέμ τὸν Δεσπότην σου…»
Η Βηθλεέμ προσωποποιείται και καλείται να υποδεχθεί τον Δημιουργό της. Θεολογικά, η στροφή αυτή δηλώνει ότι ο Θεός εισέρχεται στην ιστορία και στον χώρο, όχι ως ξένος αλλά ως Κύριος της κτίσεως. Η ταπείνωση του σπηλαίου δεν μειώνει τη βασιλεία Του· αντίθετα, την αποκαλύπτει ως βασιλεία αγάπης και συγκατάβασης.
Ε — «Ἐξ ἀνατολῶν Μάγοι ἔρχονται…»
Οι Μάγοι εκπροσωπούν τα έθνη και τον μη ιουδαϊκό κόσμο. Η προσέλευσή τους δηλώνει ότι η σωτηρία του Χριστού είναι καθολική, απευθυνόμενη σε όλη την ανθρωπότητα. Τα «ἄξια δῶρα» δεν είναι απλώς υλικά, αλλά σύμβολα ομολογίας της θεότητας, της βασιλείας και της θυσίας του Χριστού.
Ζ — «Ζητοῦν προσκυνήσαι τὸν Κύριον…»
Η στροφή αυτή τονίζει ότι η γνώση του Θεού δεν είναι μόνο νοητική αλλά οδηγεί στην προσκύνηση. Ο Κύριος προσκυνείται όχι σε παλάτια αλλά σε σπήλαιο, αποκαλύπτοντας ότι η αληθινή θεογνωσία περνά μέσα από την ταπείνωση.
Η — «Ἦνεγγεν ἀστήρν μάγους ὁδηγῶν…»
Το άστρο λειτουργεί ως θεία καθοδήγηση. Θεολογικά, δηλώνει ότι η κτίση συνεργεί στο έργο της σωτηρίας. Ο Θεός χρησιμοποιεί το φυσικό στοιχείο (άστρο) για να οδηγήσει τον άνθρωπο στο υπερφυσικό μυστήριο της Ενσάρκωσης.
Θ — «Θεός, βασιλεύς προαιώνιος, τίκτεται…»
Εδώ διατυπώνεται με σαφήνεια το χριστολογικό δόγμα: ο προαιώνιος Θεός γεννιέται εν χρόνω. Η Παρθένος γίνεται Θεοτόκος και ο Χριστός είναι πλήρως Θεός και πλήρως άνθρωπος — χωρίς σύγχυση, χωρίς διαίρεση.
Ι — «Ἰδών ὁ Ἡρῴδης…»
Ο Ηρώδης εκφράζει την κοσμική εξουσία που φοβάται τον Θεό. Ο τρόμος του αποκαλύπτει ότι η βασιλεία του Χριστού απειλεί κάθε εξουσία που στηρίζεται στον εγωισμό, στον φόβο και στη βία.
Κ — «Κράζει καὶ βοᾷ πρὸς τοὺς ἱερεῖς…»
Η στροφή αυτή φανερώνει την τραγική ειρωνεία: εκείνοι που γνωρίζουν τις Γραφές καλούνται να μαρτυρήσουν την αλήθεια, αλλά συχνά μένουν θεατές και όχι προσκυνητές. Η γνώση χωρίς πίστη δεν σώζει.
Λ — «Λέγετε σοφοὶ καὶ διδάσκαλοι…»
Εδώ τονίζεται η ανεπάρκεια της ανθρώπινης σοφίας χωρίς θεία αποκάλυψη. Η αληθινή γνώση του Χριστού δεν επιτυγχάνεται μόνο με τη μελέτη, αλλά με ταπείνωση και άνοιγμα της καρδιάς.
Μ — «Μέγα καὶ φρικτόν τὸ τεράστιον…»
Το «φρικτόν» δεν σημαίνει φόβο, αλλά δέος. Η στροφή αυτή εκφράζει το μυστήριο της συγκατάβασης: Εκείνος που κατοικεί στους ουρανούς «ἐπεδήμησεν», έγινε οδοιπόρος και φιλοξενούμενος στον κόσμο.
Ν — «Νύκτα Ἰωσήφ ῥῆμα ἤκουσεν…»
Η θεία αποκάλυψη έρχεται «νύκτα», δηλώνοντας ότι ο Θεός μιλά στον άνθρωπο μέσα στη σιωπή και στην πίστη. Ο Ιωσήφ γίνεται πρότυπο υπακοής χωρίς πλήρη κατανόηση.
Ξ — «Ξένον καὶ παράδοξον ἄκουσμα…»
Η Ενσάρκωση χαρακτηρίζεται ως «ξένη» προς τη λογική του κόσμου. Η συγκατάβαση του Θεού είναι άρρητη, δηλαδή δεν εξαντλείται στη γλώσσα· γίνεται δεκτή με πίστη και λατρεία.
Ο — «Ὁ μακροθυμίσας καὶ εὔσπλαχνος…»
Η στροφή αποκαλύπτει τον ηθικό χαρακτήρα του Θεού: υπομονή, έλεος και μακροθυμία. Η Γέννηση του Χριστού είναι πράξη θεϊκής ανεκτικότητας προς την ανθρώπινη αδυναμία.
Π — «Πάλιν οὖρανοί ἀνεώχθησαν…»
Η Ενσάρκωση ανοίγει ξανά τον ουρανό που είχε κλείσει με την πτώση. Οι άγγελοι υμνούν, γιατί η κοινωνία Θεού και ανθρώπου αποκαθίσταται.
Ρ — «Ῥήτορες ἐλθόντες προσέπεσον…»
Οι «ῥήτορες» συμβολίζουν τον λόγο και τη διανόηση, που πλέον υποτάσσονται στον Λόγο του Θεού. Η αληθινή σοφία γονατίζει μπροστά στον Χριστό.
Σ — «Σήμερον ἡ κτίσις ἀγάλλεται…»
Η σωτηρία δεν αφορά μόνο τον άνθρωπο αλλά ολόκληρη την κτίση. Η Γέννηση του Χριστού είναι κοσμικό γεγονός, χαρά για όλη τη δημιουργία.
Τ — «Τάξεις τῶν ἀγγέλων ἐξέστησαν…»
Ακόμη και οι άγγελοι θαυμάζουν το μυστήριο. Η Ενσάρκωση υπερβαίνει κάθε τάξη και λογική, ακόμη και την αγγελική.
Υ — «Ύμνους καὶ δεήσεις ἀνέμελπον…»
Η σωστή απάντηση του ανθρώπου στο μυστήριο είναι η δοξολογία. Η θεολογία κορυφώνεται στη λατρεία.
Φ — «Φῶς ἐν τῷ σπηλαίῳ ἀνέτειλε…»
Ο Χριστός παρουσιάζεται ως Φως του κόσμου. Το σκοτάδι της άγνοιας και της αμαρτίας διαλύεται από την παρουσία Του.
Χ — «Χαίρουσα ἡ φύσις ἀγάλλεται…»
Η φύση δεν είναι ουδέτερη αλλά συμμετέχει στη σωτηρία. Η χαρά της κτίσης προαναγγέλλει τη μελλοντική της αποκατάσταση.
Ψ — «Ψάλλοντες Χριστόν…»
Η πίστη γίνεται τραγούδι. Η Εκκλησία ψάλλει όχι απλώς γεγονότα, αλλά ομολογεί τον Θεό που έγινε άνθρωπος.
Ω — «Ὠ Παρθενομήτορ καὶ Δέσποινα, σώζε τοὺς εἰς σὲ καταφεύγοντας.»
Η τελική στροφή αποτελεί δοξολογική και ικετηριακή κορύφωση των καλάντων. Μετά τη χριστολογική αποκάλυψη της Γεννήσεως, ο λόγος στρέφεται φυσικά προς την Υπεραγία Θεοτόκο, ως την κατεξοχήν μεσίτρια μεταξύ Θεού και ανθρώπων.
Ο τίτλος Παρθενομήτωρ συνοψίζει το μέγα μυστήριο της Ενανθρώπησης: η Παναγία παραμένει Παρθένος και γίνεται Μητέρα του Θεού. Ο όρος Δέσποινα δεν δηλώνει κοσμική εξουσία, αλλά τιμή και πνευματική αρχοντιά, απορρέουσα από τη μοναδική της σχέση με τον Χριστό.
Η επίκληση «σώζε τοὺς εἰς σὲ καταφεύγοντας» εκφράζει την ορθόδοξη εμπειρία της πρεσβείας της Θεοτόκου: η σωτηρία προέρχεται από τον Χριστό, αλλά η Παναγία μεσιτεύει μητρικά για όλους όσοι προσφεύγουν με πίστη και ταπείνωση. Έτσι, τα κάλαντα δεν κλείνουν απλώς με ύμνο, αλλά με προσωπική προσευχή, συνδέοντας το κοσμικό γεγονός της Γεννήσεως με τη ζωή κάθε πιστού.
Επίλογος
Τα ποντιακά‑βυζαντινά κάλαντα «Άναρχος Θεός» αποτελούν όχι απλά ένα λαϊκό έθιμο, αλλά μια πλούσια υμνογραφική κατάθεση της θεολογίας της Εκκλησίας για το γεγονός της Γεννήσεως του Χριστού. Μέσα από το αλφαβητικό τους σχήμα συνδέουν το αρχαίο ελληνικό υφολογικό πλαίσιο με τη χριστιανική παράδοση, δημιουργώντας ένα μοναδικό υλικό όπου η θεολογική αλήθεια, η μουσική παράδοση και η πολιτιστική ταυτότητα συναντώνται. Οι στίχοι αυτοί συνεχίζουν να φωτίζουν και να χαροποιούν πιστούς και μη, υπενθυμίζοντας ότι ο Θεός, ο «Άναρχος», ήρθε να κατοικήσει ανάμεσα μας για να μας ανυψώσει σε ζωή αιώνια και χαρά ανεξάντλητη (3).
Βιβλιογραφία
1.PontosWorld. Κάλαντα Χριστουγέννων Κοτυώρων. https://pontosworld.com/index.php/music/lyrics/705-christmas-carols-kotyora pontosworld.com
2.FosFanariou.gr. (2021). Τα κατ’ αλφάβητον προεόρτια των Χριστουγέννων. https://fosfanariou.gr/index.php/2021/12/20/ta-kat-alfaviton-proeortia-twn-christougennwn/
3.Poimin. (2020, Απρίλιος 7). «Άναρχος Θεός» Κάλαντα Χριστουγέννων «βυζαντινά» Κοτυώρων Πόντου. https://poimin.gr/anarchos-theos-kalanta-christoygennon-vyzantina-kotyoron-pontoy/ poimin.gr
Ελληνικά:
Τα Ποντιακά‑Βυζαντινά κάλαντα «Άναρχος Θεός» είναι ένας θησαυρός της παράδοσής μας, που τραγουδιέται κάθε Χριστούγεννα από γενιές Ποντίων και από τους γνώστες της Βυζαντινής μουσικής. Μέσα από τους στίχους , η χαρά της Γεννήσεως του Χριστού μεταφέρεται σε κάθε καρδιά, ενώ η πίστη και η ελπίδα ζωντανεύουν στη μελωδία .
Σας προσκαλούμε να διαβάσετε και να τραγουδήσετε μαζί τους στίχους, στα Ελληνικά και στα Αγγλικά, για να ζωντανέψει η παράδοση σε όλο τον κόσμο!
Πλήρεις Στίχοι: Ελληνικά – Αγγλικά
Ἐπωδός: Ἔρουρεμ, ἔρουρεμ, ἔρου, ἔρου, ἔρουρεμ· χαῖρε Ἄχραντε
Epowdos / Refrain: Erourem, erourem, erou‑r‑erou‑r‑erourem; rejoice, O Immaculate.
Ἐπωδός: Ἔρουρεμ, ἔρουρεμ, ἔρου, ἔρου, ἔρουρεμ· χαῖρε Δέσποινα.
Epowdos: Erourem… rejoice, O Lady.
Ἐπωδός: Ἔρουρεμ, ἔρουρεμ, ἔρου, ἔρου, ἔρουρεμ· χαῖρε Ἄχραντε
Epowdos: Erourem… rejoice, O Immaculate.
Ἐπωδός: Ἔρουρεμ, ἔρουρεμ, ἔρου, ἔρου, ἔρουρεμ· χαῖρε Δέσποινα.
Epowdos: Erourem… rejoice, O Lady.
Ἐπωδός: Ἔρουρεμ, ἔρουρεμ, ἔρου, ἔρου, ἔρουρεμ· χαῖρε Ἄχραντε
Ἐπωδός: Ἔρουρεμ, ἔρουρεμ, ἔρου, ἔρου, ἔρουρεμ· χαῖρε Ἄχραντε
Epowdos: Erourem… rejoice, O Immaculate.
Ἐπωδός: Ἔρουρεμ, ἔρουρεμ, ἔρου, ἔρου, ἔρουρεμ· χαῖρε Ἄχραντε
Epowdos: Erourem… rejoice, O Immaculate.
Ἐπωδός: Ἔρουρεμ, ἔρουρεμ, ἔρου, ἔρου, ἔρουρεμ· χαῖρε Ἄχραντε
Epowdos: Erourem… rejoice, O Immaculate.
Ἐπωδός: Ἔρουρεμ, ἔρουρεμ, ἔρου, ἔρου, ἔρουρεμ· χαῖρε Δέσποινα.
Epowdos: Erourem… rejoice, O Lady.
Ἐπωδός: Ἔρουρεμ, ἔρουρεμ, ἔρου, ἔρου, ἔρουρεμ· χαῖρε Ἄχραντε
Epowdos: Erourem… rejoice, O Immaculate.
Ἐπωδός: Ἔρουρεμ, ἔρουρεμ, ἔρου, ἔρου, ἔρουρεμ· χαῖρε Δέσποινα.
Epowdos: Erourem… rejoice, O Lady.
Ἐπωδός: Ἔρουρεμ, ἔρουρεμ, ἔρου, ἔρου, ἔρουρεμ· χαῖρε Ἄχραντε
Epowdos: Erourem… rejoice, O Immaculate.
Ἐπωδός: Ἔρουρεμ, ἔρουρεμ, ἔρου, ἔρου, ἔρουρεμ· χαῖρε Δέσποινα.
Epowdos: Erourem… rejoice, O Lady.
Ἐπωδός: Ἔρουρεμ, ἔρουρεμ, ἔρου, ἔρου, ἔρουρεμ· χαῖρε Ἄχραντε
Epowdos: Erourem… rejoice, O Immaculate.
Ἐπωδός: Ἔρουρεμ, ἔρουρεμ, ἔρου, ἔρου, ἔρουρεμ· χαῖρε Δέσποινα.
Epowdos: Erourem… rejoice, O Lady.
.Ἐπωδός: Ἔρουρεμ, ἔρουρεμ, ἔρου, ἔρου, ἔρουρεμ· χαῖρε Ἄχραντε
Epowdos: Erourem… rejoice, O Immaculate.
Ἐπωδός: Ἔρουρεμ, ἔρουρεμ, ἔρου, ἔρου, ἔρουρεμ· χαῖρε Δέσποινα.
Epowdos: Erourem… rejoice, O Lady.
Ἐπωδός: Ἔρουρεμ, ἔρουρεμ, ἔρου, ἔρου, ἔρουρεμ· χαῖρε Ἄχραντε
Epowdos: Erourem… rejoice, O Immaculate.
Ἐπωδός: Ἔρουρεμ, ἔρουρεμ, ἔρου, ἔρου, ἔρουρεμ· χαῖρε Δέσποινα.
Ἐπωδός: Ἔρουρεμ, ἔρουρεμ, ἔρου, ἔρου, ἔρουρεμ· χαῖρε Ἄχραντε
Epowdos: Erourem… rejoice, O Immaculate.
Ἐπωδός: Ἔρουρεμ, ἔρουρεμ, ἔρου, ἔρου, ἔρουρεμ· χαῖρε Δέσποινα.
Epowdos: Erourem… rejoice, O Lady.
Ἐπωδός: Ἔρουρεμ, ἔρουρεμ, ἔρου, ἔρου, ἔρουρεμ· χαῖρε Ἄχραντε
Epowdos: Erourem… rejoice, O Immaculate.
Ἐπωδός: Ἔρουρεμ, ἔρουρεμ, ἔρου, ἔρου, ἔρουρεμ· χαῖρε Δέσποινα.
Epowdos: Erourem… rejoice, O Lady.
Ἐπωδός: Ἔρουρεμ, ἔρουρεμ, ἔρου, ἔρου, ἔρουρεμ· χαῖρε Ἄχραντε
Epowdos: Erourem… rejoice, O Immaculate.
Ευχές
Ας μας εμπνεύσει η αλήθεια ότι ο Θεός έγινε άνθρωπος για να μας σώσει, και ας ανταποκριθούμε με καρδιά γεμάτη πίστη, ελπίδα και αγάπη.
Καλή πρακτική στα κάλαντα φίλοι μας.
Καλά Χριστούγεννα !
-Λόγος Θείου Φωτός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου