Μία Ασφαλής "Σκάλα Αρετών" στη Ζωή που Οδηγεί στον Παράδεισο

         

                           Ο  Όσιος Ιωάννης της Κλίμακος. Φωτό: NewsNow.gr

Ο Όσιος Ιωάννης Σιναΐτης, είναι ο θεόπνευστος συγγραφέας της Κλίμακος, ενός από τους σημαντικότερους θησαυρούς του Χριστιανισμού, μετά την Καινή Διαθήκη. Με τη ζωή του έδειξε πως η πορεία μας στον κόσμο αυτό είναι σαν σκαλοπάτια προς τον ουρανό. Με τους λόγους του μας εξηγεί πώς μπορεί κανείς να ανεβεί τα σκαλοπάτια του ουρανού και να συναντηθεί με το Χριστό.

Έζησε ως ερημίτης τον έκτο αιώνα και διετέλεσε ηγούμενος της Ιεράς Μονής του Θεοβαδίστου Όρους Σινά. Η ταπεινοφροσύνη του ήταν ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του γνωρίσματα, μολονότι υπήρξε άριστος και δόκιμος διδάσκαλος της Ελληνικής Παιδείας. Ζούσε ασκητικά, με προσευχή, και αξιώθηκε του προορατικού χαρίσματος. Εμφανίστηκε στον ύπνο τού μαθητή του και τον ξύπνησε πριν τον συντρίψει ένας βράχος. Είναι γνωστός από το ασκητικό του έργο “Κλίμαξ” γι΄αυτό και λέγεται Ιωάννης της Κλίμακος (1). Η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη του στις 30 Μαρτίου, και τη Δ΄ Κυριακή των Νηστειών της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

Σύντομη περιγραφή της Κλίμακος

Η Κλίμαξ αποτελείται από τριάντα λόγους, τους τριάκοντα βαθμούς της νοεράς και θείας αρετής του Κυρίου. Ονομάζεται “Κλίμαξ” διότι κάθε λόγος αναφέρεται σε μία αρετή, και το όλο έργο αποτελεί κατά κάποιο τρόπο μία κλίμακα με τριάντα σκαλοπάτια ( αρετές) , που οδηγούν τον αφιερωμένο στο Θεό άνθρωπο από τη γη στον ουρανό (1).Η Κλίμαξ αναφέρεται πρωτίστως στον μοναχισμό αλλά αφορά και εμάς τους κοσμικούς ανθρώπους.

H προσαρμογή της Κλίμακος στις κοσμικές ανάγκες των σημερινών ανθρώπων (2, 3, 4) :

Η σταθερή υπακοή στο θέλημα του Θεού και η μετάνοια για τις αμαρτίες , η παραδοχή της  πνευματικής   πτωχείας και  η απόρριψη του πρότερου αμαρτωλού βίου , είναι η ουσιαστική αρχή ανόδου ενός κοσμικού ανθρώπου στην Κλίμακα. 

Η μνήμη του θανάτου, ότι είμαστε περαστικοί σε αυτή τη ζωή και πρέπει να μη χάνουμε χρόνο όσον αφορά την πνευματική μας ανάπτυξη, είναι το επόμενο  βήμα.

Σε κάθε σκαλοπάτι   γίνεται σταδιακή απάρνηση των σκληρών παθών όπως της οργής, της μνησικακίας (μίσος και εμπαιγμός, κοροϊδία των άλλων), της καταλαλιάς (κακολογία), της κατακρίσεως, της πολυλογίας, του ψεύδους, της ακηδίας (οκνηρία, αφροντισία, αμέλεια) , της γαστριμαργίας (κοιλιοδουλεία, λαιμαργία, αδηφαγία) της σαρκικότητος (ηδονή της σάρκας και των αισθήσεων, καθήλωση στην υλική ζωή), της φιλαργυρίας, της αναισθησίας (παντελής αδιαφορία για την αρετή, ηθική αμβλύτητα και ασυνειδησία, σκληροκαρδία, θάνατος της ψυχής και του νου), της δειλίας, της κενοδοξίας (ματαιοδοξία, επιθυμία για τα μάταια και ανόητα) της υπερηφανείας ( έπαρση και υπεροψία), της βλασφημίας, του εγωισμού (φιλαυτία), της πονηρίας (μοχθηρία, πανουργία, δολιότητα), και η απόκτηση των αντίστοιχων αρετών, όπως της αοργησίας, της σιωπής, της εγκρατείας, της αγνείας, της σωφροσύνης, της ακτημοσύνης, της αγρυπνίας, της νηστείας, της πραότητος, της απλότητος, της ταπεινοφροσύνης, της μεγάλης αρετής της διακρίσεως (σωστή κρίση με βάση το θείο λόγο και τη σοφία του Θεού), της ησυχίας σωματικά και ψυχικά, της μακαρίας προσευχής, της θεομιμήτου απαθείας (όσον αφορά την έλξη από τα εγκόσμια αγαθά και την προσήλωση στο θέλημα του Θεού), και της εναρέτου τριάδος της αγάπης, της πίστεως και της ελπίδος ( με λόγο και έργα).

Οι ρίζες είναι πικρές αλλά οι καρποί γλυκείς ( 2 ).

Είπε ο πατήρ Παναγιώτης Χαβάτζας, στον ιερό ναό του Αγίου Γεωργίου Κυψέλης στην Αθήνα, “απαρνούμενοι ένα πάθος δεν σημαίνει ότι αλλοιώνεται η προσωπικότητά μας, ούτε ότι ο εαυτός μας συμπεριφέρεται μηχανικά, γιατί έτσι “πρέπει” να πράξει. Αντίθετα, με ψυχική ευχαρίστηση και ανακούφιση ο άνθρωπος, και εφ΄ όσον το επιθυμεί βαθύτατα, υιοθετεί μία ψυχοσωτήρια αλλαγή” (5).

                    Η Κλίμαξ του Οσίου Ιωάννου Σιναΐτου. Φωτό: poinikologos.gr

Δηλαδή, θα λέγαμε ψυχολογικά, περνά ο άνθρωπος από την απλή ενημέρωση για τις καταστροφικές συνέπειες του δεδομένου πάθους, στη φάση της ευαισθητοποίησης, που σημαίνει αλλαγή πορείας και αντικατάσταση της προβληματικής κατάστασης με την υιοθέτηση μίας νέας, υγιούς και λειτουργικής , για τη συγκεκριμένη περίπτωση, θεάρεστης συμπεριφοράς. Για να συμβεί όμως αυτό, ο άνθρωπος χρειάζεται καθοδήγηση, μέχρι ο ίδιος να αποκτήσει θεία διάκριση, μετά από μακροχρόνια πνευματική καλλιέργεια.

Γλυκούς καρπούς ας δρέψουμε, οδεύοντας προς το Άγιο Πάσχα.

Ο Θεός μαζί σας!

Ευθυμία Η. Κοντοπούλου

4/4/2023

Βιβλιογραφία

1. Αγιολόγιον-Ημερολόγιο (2018). Αθήνα. Εκδόσεις Σαΐτης.

2.Ενημερωτικό φυλλάδιο σχετικά με την Κλίμακα του Οσίου Ιωάννου Σιναΐτου (άγνωστος συγγραφέας) ευρεθέν στον Ι. Ν. Αγίου Γεωργίου Κυψέλης στην Αθήνα.

3. Ιωάννου του Σιναΐτου .Κλίμαξ. Αθήνα. Εκδόσεις Παπδημητρίου, 1964.

4.Επίτομον Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης .Αθήνα. Εκδόσεις Χρ. Γιοβάνη, 1970.

5. Ομιλία του πατρός Παναγιώτου, μετά το Μέγα Απόδειπνο της Δευτέρας ,στον Ι. Ν. Αγίου Γεωργίου Κυψέλης, Αθήνα (3/4/2023).