Του Σουλιμά η έμορφη, η Ρουσούλα του νοητικού κάστρου των λογοτέχνιδων της Μεσσηνίας, η καταξιωμένη κυρία Γαρυφαλλιά Κατσαμπάνη-Τσαγκάρη, τραγούδια της χαράς, της αγάπης, της ξενιτιάς, ηρωικά και κλέφτικα, τα κάλαντα αλλά και τα μοιρολόγια της γενέτειράς της συγκέντρωσε, σαν πολύχρωμα, εκλεκτά υφάδια, και ύφανε τούτο το μοναδικό πόνημα, με τίτλο “Δημοτικά Τραγούδια και Μοιρολόγια του τόπου μου”. Σαν εργατική μέλισσα, συνέλεξε το νέκταρ από τα ποικίλα άνθη του σοφού λόγου του Ελληνικού λαού, και ιδιαίτερα των κατοίκων της Τριφυλίας. Πραγματοποίησε έναν μοναδικό άθλο, αναζητώντας τα αλησμόνητα δημοτικά τραγούδια και μοιρολόγια, με τα οποία γαλουχήθηκε στο Δώριο, στην αγαπημένη γενέτειρά της, και εντυπώθηκαν παιδιόθεν στον άγραφο χάρτη του νου και της ψυχής της. Κληρονομημένα τραγούδια και μοιρολόγια από την περιοχή των Σουλιμοχωρίων της Τριφυλίας, κάποια τα οποία απαντώνται σε ολόκληρη τη Μεσσηνία, με υπομονή και επιμονή τα κατηγοριοποίησε θεματικά η κυρία Γαρυφαλλιά Κατσαμπάνη-Τσαγκάρη και τα προλόγισε δεόντως. Ως σεμνός λειτουργός της Ελληνικής λαογραφίας και ιστορίας, μάς παρέδωσε αυτό το μοναδικό αποθησαύρισμα, στολίδι για τις ιδιωτικές και δημόσιες βιβλιοθήκες μας, για τους Έλληνες του σήμερα και για εκείνους που θα έλθουν.
Το 132 σελίδων έργο τής Κυρίας Γαρυφαλλιάς Κατσαμπάνη- Τσαγκάρη, κυκλοφόρησε το έτος 2004, από τις εκδόσεις Δημόπουλος στην Καλαμάτα, μετά από έναν συνεχή αγώνα ωρίμανσης, όσον αφορά τον ποιητικό και πεζό λόγο τής λογοτέχνιδος και τη διαχρονική κλιμάκωση των συγγραφικών της ενδιαφερόντων.
Η Συλλογή χωρίζεται σε δύο μέρη, όπως καταγράφονται στον ακόλουθο πίνακα:
Πίνακας 1: Δημοτικά Τραγούδια και Μοιρολόγια του Τόπου μου.
Α΄Μέρος: Δημοτικά Τραγούδια | ||
Κατηγορία Τραγουδιών | Αριθμός Τραγουδιών | Σελίδες |
Τραγούδια της Χαράς | 29 | 13-26 |
Τραγούδια της Αγάπης | 49 | 27-51 |
Τραγούδια της Ξενιτιάς | 10 | 55-59 |
Τραγούδια ηρωικά και κλέφτικα | 34 | 63-78 |
Κάλαντα | 3 | 80-81 |
Β΄Μέρος Μοιρολόγια | ||
Το Μοιρολόγι μου, για τον αείμνηστο σύντροφό μου Δημήτρη Τσαγκάρη, και Μία Ευχή | 2 | 89-90 |
Μοιρολόγια | 34 | 91-107 |
Οι σελίδες 108-131 περιλαμβάνουν κριτικές για το πολύπλευρο και πλούσιο συγγραφικό έργο της λογοτέχνιδος.
Τα κληρονομημένα, πατροπαράδοτα λόγια, με ακρίβεια προβάλλονται και ζωντανεύουν τόσο στα δημοτικά τραγούδια όσο και στα μοιρολόγια της περιοχής της Τριφυλίας. Με το έργο της, η κυρία Γαρυφαλλιά Κατσαμπάνη -Τσαγκάρη τιμά τόσο την ιδιαίτερη πατρίδα της, το Δώριο, όσο και και την τωρινή, τη Βαλύρα Μεσσηνίας.
Όπως δηλώνει περίτρανα η ίδια, καταγράφει τραγούδια που αυγαταίνουν τη χαρά των ανθρώπων και μισιάζουν τη λύπη τους”. Με αγάπη και με νόστο κατέγραψε αυτό το όμορφο μουσικό ψηφιδωτό της δημοτικής ποίησης, και απαθανάτισε τον λόγο που χάνεται σε έναν κόσμο που αλλοτριώνεται, αφήνοντας ένα αιώνιο τεκμήριο δημοτικών ασμάτων ανείπωτης ομορφιάς, του τόπου στον οποίο είδε το φως της ζωής. Γλαφυροί είναι οι πρόλογοι, οι οποίοι τονώνουν το ενδιαφέρον του αναγνώστη και τον εισάγουν ευχάριστα στα μοναδικά δημοτικά τραγούδια και μοιρολόγια, κάποια από τα οποία ίσως δεν τα άκουσε ποτέ πριν. Μία αίσθηση ανθρωπιάς, ήθους και αγωνιστικότητας είναι αισθητή, καθώς μέσα από τα δημοτικά άσματα ξεδιπλώνεται η λαογραφία και η ιστορία της Μεσσηνιακής γης. Η λογοτέχνις, είναι απόγονος των Ντρέδων, οι οποίοι κατέβηκαν από τη Βόρειο Ήπειρο και εγκαταστάθηκαν στα Σουλιμοχώρια της Τριφυλίας. Οι Ντρέδες, ως ιδιαίτεροι αγωνιστές του 1821, μεταλαμπαδεύουν μέσα από τα δημοτικά τραγούδια το αγωνιστικό πνεύμα εκείνης της εποχής , παράλληλα απαθανατίζουν τα μεγάλα τους βάσανα.
Η Πίκρα των Ντρέδων
Ήλιε που βγαίνεις την αυγή, φεγγάρι εσύ της νύχτας·
Ρωτήστε για να μάθουμε απ΄τα Σουλιμοχώρια,
οι Κλέφτες για δε φαίνονται, οι Ντρέδες τι γινήκαν;
Τους Κλέφτες χάλασε η Τουρκιά κι οι Βάρβαροι τους Ντρέδες,
τα καριοφίλια σκούριασαν, ριγμένα στις αστράχες.
Καθήστε ξεσκουριάστε τα, γεμίστε τα και ρίχτε,
να πάρει αχός τις ρεματιές, να βγει στα καταρράχια,
ν΄ακούσουν, ν΄αναγαλιαστούν στους τάφους που πλαγιάζουν
αυτοί που πολεμήσανε για τη γλυκιά πατρίδα
και πέθαναν για την τιμή στην ψάθα πικραμένοι.
Η κυρία Γαρυφαλλιά Κατσαμπάνη-Τσαγκάρη, περιλαμβάνει και το προσωπικό της μοιρολόγι, στο Β΄μέρος αυτής της συλλογής. Ο αείμνηστος Βαλυραίος σύντροφός της , Μίμης Τσαγκάρης, έφυγε στις 22 Μαρτίου, 2003. Στο μοιρολόγι αυτό αποτύπωσε τον πόνο της η πενθούσα σύζυγος και λογοτέχνις , στις 14 Απριλίου 2003, μετά από 23 ημέρες θρήνου, από την ημέρα της απώλειας του λατρεμένου συζύγου της.
Το Μοιρολόγι μου
Μέρες πολλές σε καρτερώ, βδομάδες σε προσμένω,
κοιτάω τους δρόμους για να΄ ρθεις, την πόρτα για ν΄ ανοίξεις.
Στους δρόμους πια δεν φαίνεσαι την πόρτα δεν ανοίγεις.
Παίρνω τους δρόμους κλαίγοντας και τα πουλιά ρωτώντας.
Εσείς, πουλιά , καλά πουλιά, του Μάρτη χελιδόνια
και του Μαγιού τραγουδιστές, γλυκόλαλα αηδόνια,
εκεί ψηλά που βρίσκεστε και χαμηλά πετάτε,
μην είδατε το Μίμη μου, το ακριβό μου ταίρι,
που περπατήσαμε μαζί τριάντα χρόνια πλάι,
σ΄ όλες τις λύπες και χαρές πιασμένοι χέρι-χέρι.
Είχε το Μάη στην καρδιά, στα χείλη τον Απρίλη,
ήταν πατέρας τρυφερός, σύντροφος λατρεμένος,
αγαπημένος αδελφός, καλός με τους γειτόνους,
αγαπητός σε χωριανούς, σε συγγενείς και φίλους.
Μέρες πολλές τον καρτερώ, βδομάδες τον προσμένω
κοιτάω τους δρόμους να φανεί, που είναι πηγαιμένος;
Κι ένα πουλί, καλό πουλί, γυρίζει και μου λέει:
-Φλεβάρη Μάρτη πάλευε στα “μαρμαρένια αλώνια¨.
Τρεις γύρους αγωνίστηκε με λεβεντιά και χάρη,
τις δυο φορές κατάφερε και βγήκε παλικάρι,
την τρίτη τη φαρμακερή ο χάρος τον νικάει,
επήρε την ψυχούλα του στον ουρανό την πάει.
Λάμπει τώρα ο Μίμης σου, με τ΄ άλλα αστέρια, αστέρι.
Στου Πλάστη δίπλα το θρονί με την κιθάρα παίζει
κι ύμνους γλυκούς δοξαστικούς με τους αγγέλους λέει.
Τράβα, κυρά, στο σπίτι σου, μάζεψε τα μυαλά σου
και κάνε πέτρα την καρδιά, στήριξε τα παιδιά σου.
Να σας θωρεί να χαίρεται, ν΄ αγάλλεται η ψυχή του
κι ας είναι αιώνια, τώρα πια, η μνήμη η δική του.
Ο πλούσιος παλμός της δραματικής αφήγησης , παράλληλα με την ανεμπόδιστη και ειλικρινή συναισθηματική έκφραση, συνεπαίρνουν τον αναγνώστη, αναβιώνοντας δικές του αλησμόνητες στιγμές αποχωρισμού, με προσφιλή του πρόσωπα.
Η συγγραφική πορεία της κυρίας Γαρυφαλλιάς Κατσαμπάνη-Τσαγκάρη, από το 1993 έως σήμερα, έχει να επιδείξει 15 μοναδικά έργα, πολλές μελέτες, ομιλίες, αλλά και θετικές κριτικές για το πολύτιμο έργο της.
Με εγκάρδιες προσρήσεις και βαθιά εκτίμηση, σας ευχαριστώ θερμά κυρία Γαρυφαλλιά Κατσαμπάνη-Τσαγκάρη, για τα έξι έργα σας, που μου στείλατε γενναιόδωρα με την κυρία Μαρία Φ. Ηλιοπούλου. Ένα εξ αυτών είναι τα “Δημοτικά Τραγούδια και Μοιρολόγια του Τόπου μου”, το οποίο κράτησε τεταμένη ευχάριστα την προσοχή μου και ξύπνησε τη μνήμη μου , με τα μοναδικά δημοτικά τραγούδια και τα μοιρολόγια της πλούσιας συλλογής σας.
Ο Θεός μαζί σας!
Ευθυμία Η. Κοντοπούλου
30/10/2022
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου