Ο Άγιος Ιάκωβος ο Αδελφόθεος. Φωτο: saint.gr
Στις 23 Οκτωβρίου η εκκλησία μας εορτάζει τον κορυφαίο Απόστολο, τον Άγιο Ιάκωβο τον Αδελφόθεο. Υπήρξε μαζί με τον Άγιο Πέτρο και τον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο το στήριγμα της εκκλησίας των Ιεροσολύμων.
Μετά τον Χριστό, πρώτος Επίσκοπος Ιεροσολύμων ήταν ο Άγιος Ιάκωβος, ο οποίος ονομάζεται αδελφόθεος γιατί ήταν υιός του μνηστήρα Ιωσήφ από πρότερο γάμο του. Κανένας άλλος δεν αξιώθηκε να λάβει να ονομάζεται αδελφός του Χριστού , μόνο αυτός ο αοίδιμος για την ευσέβεια και τον ενάρετο βίο του. Ο Άγιος Συμεών ο Μεταφραστής παραθέτει αυτά που έμαθε από τον Ηγήσιππο και τον Κλήμεντα ( Μεγ. Συν. 1950, Μην. Οκτ. Σελ. 449-453). Ο Άγιος Ιωσήφ μνηστεύτηκε και αρραβωνιάστηκε την Αειπαρθένο Μαρία, η οποία ήταν προ του τόκου, κατά τον τόκο και μετά τον τόκο παρθένος, γι αυτό και φέρει τρία οκτάκτινα άστρα πάνω στο μαφόριό Της. Το Ιάκωβο ονόμαζαν πρότερον Ιολβία που σημαίνει στην Εβραϊκή γλώσσα δίκαιος. Ήταν ενάρετος και είχε μεγάλη εγκράτεια. Ο οφθαλμός του έβλεπε τα δίκαια, ήταν άξιος του θείου ελέους, η ακοή του ήταν ανοιχτή στα σωτήρια αναγνώσματα, το στόμα του είχε τον νόμο εντρύφημα, η δεξιά του ήταν έτοιμη για ελεημοσύνη και συμπάθεια πάντοτε, και η κοιλιά του ήταν εγκρατής σε όλα τα περιττά και άχρηστα.
Οι αρετές αυτές ήταν η θεωρία και η πράξη. Η θεωρία ανεβάζει τον ταπεινό άνθρωπο στον Θεό.
Ήταν θεωρητικός, ταπεινός και μέτριος. Στη καθολική επιστολή του Αποστόλου Παύλου υπογράφεται ως “ Ιάκωβος, Θεού και Κυρίου Ιησού Χριστού δούλος”.Δεν αναφέρει τα τρία του αξιώματα ότι ήταν Επίσκοπος Ιεροσολύμων, Απόστολος και Αδελφόθεος. Αυτά τα μεγαλεία τα αποκαλύπτει ο Απόστολος Παύλος στην προς Γαλάτας Επιστολή.
Επειδή γνώριζε ότι η θλίψη της ψυχής φέρει προς την αρετή τον άνθρωπο και τον αναβιβάζει προς τον Θεό με τη κακοπάθεια, παρακαλούσε τους πιστούς να κάνουν υπομονή λέγοντας:
“ Όταν περιπέσητε εις διαφόρους πειρασμούς αδελφοί μου, χαίρετε, ότι μακάριος όποιος υπομείνει πειρασμούς, διότι αυτός δόκιμος θέλει λάβει τον στέφανον”.
Θεράπευσε και τη δεινή ασθένεια των αιρετικών και ασεβών που λέγουν ότι εκ φύσεως είναι το αμάρτημα και θεωρούν τον Θεόν αίτιον των κακών. Ο Άγιος Ιάκωβος είπε “ μηδείς πειραζόμενος λεγέτω ότι από Θεού πειράζομαι, διότι ο Θεός δεν πειράζει ουδένα, αλλά έκαστος πειράζεται από την επιθυμίαν αυτού δελεαζόμενος”. Βοήθησε τους ανθρώπους να αντιληφθούν τη ραθυμία και ασθένεια τους και να ταπεινώνονται καθώς πρέπει , ζητούντες συγχώρηση. Επίσης τους νουθετούσε ώστε να κατανοήσουν οι άνθρωποι ότι όταν κάνουν μία αγαθή πράξη ή κάποιο καλό έργο “πάσα δόσις αγαθή και παν δώρημα τέλειον άνωθεν εστιν καταβαίνον εκ του Πατρός των Φώτων”. Με τη θεία βοήθεια συμβαίνουν όλα τα καλά. Όποιος ελεεί τους άλλους τον ελεεί ο Θεός, ιδίως κατά την ώρα της Κρίσεως. Η πίστη κατά τον Άγιο Ιάκωβο λογίζεται νεκρή χωρίς έργα αγαθά. Δίδαξε να χαλιναγωγεί ο άνθρωπος τη γλώσσα, να μη λέγει ψέματα ή να κατηγορεί τους άλλους, να αποφεύγει την επιορκία, ως ψυχοβλαβέστερη των άλλων αμαρτημάτων, ούτε να ορκίζεται. Οι Απόστολοι σέβονταν τον θείο λόγο του Αγίου Ιακώβου. Σχετικά με τους Έλληνες τους ερχόμενους στη πίστη, ιδίως στη πόλη της Αντιοχείας στη Συρία, αν πρέπει να περιτέμνονται έγραψε στους Αποστόλους τα εξής;
‘Κρίνω να μην πειράζωμεν τους επιστρέφοντας Έλληνας, αλλά μόνο να απέχωσιν από πορνείας, από πνικτόν (κρέας από πνιγμένο ζώο) και ειδωλόθυτον (σφάγια θυσιών)”.
Όλοι οι Απόστολοι τον τιμούσαν ως εξαιρετώτερον όπως αναφέρει ο Απόστολος Λουκάς:
“ Την επαύριον μετέβησαν όλοι οι Απόστολοι με τον Παύλον προς τον Ιάκωβον και αυτός τους ησπάσθη και έκαστος διηγήθη όσα θαυμάσια εποίησεν ο Θεός εις τα έθνη με την διακονίαν του, οι δε ακούσαντες εδόξασαν τον Θεόν”.
Μετά τον Χριστό ευθύς πρώτος αρχιερεύς χειροτονήθηκε στα Ιεροσόλυμα Επίσκοπος και μόνον αυτός εισερχόταν στα Άγια των Αγίων όχι μία φορά το έτος όπως οι άλλοι, αλλά καθημερινά, καθαρώτατος και γονυκλινής πάντοτε, ικετεύοντας τον Κύριο για τη σωτηρία του λαού περισσότερο από τον Μωυσή. Απεσκληρύνθηκαν τα γόνατα του από το πολύ γονάτισμα και τη νηστεία. Για την υπερβολή της δικαιοσύνης του τον ονόμασαν δίκαιον και Ιολβίαν το οποίο δηλώνει περιοχή του λαού και της δικαιοσύνης.
Ο Άγιος Ιάκωβος πολιτευόταν θεάρεστα, αλλά κάποιοι από τους αιρετικούς Ιουδαίους παρακινήθηκαν από τους λόγους του Ανάνου και συναθροίστηκαν κατά του Αγίου. Τον έθεσαν στο μέσον και του ζήτησαν να αρνηθεί τη πίστη του στον Χριστό λέγοντες:
“ Ειπέ ημίν, δίκαιε ποια είναι η θύρα του Ιησού;”
Ο Άγιος Ιάκωβος τους απάντησε:
“Ούτος είναι η θύρα ο Ιησούς Χριστός, ο Υιός του Θεού, ο τω Πατρί ομοούσιος”.
Κάποιοι πίστεψαν, άλλοι εναντιώθηκαν γιατί οι αιρετικοί ούτε την Ανάσταση του Χριστού θεωρούσαν αληθή. Οι Γραμματείς και οι Φαρισαίοι είχαν αναστατωθεί από τον φόβο μη πιστέψουν όλοι στον Χριστό. Απήλθαν προς τον Άγιο Ιάκωβο και του είπαν:
“ Παρακαλούμεν, σε δίκαιε , δίδαξον τον λαόν διότι επλανήθησαν και πιστεύουσιν εις τον Ιησούν, θαρρούντες ότι αυτός είναι ο Χριστός. Όθεν την ημέραν του Πάσχα κατά την οποίαν θα συγκεντρωθώσι κατάπεισον αυτούς, να μη πλανώνται πιστεύοντες εις έναν άνθρωπο και δεόμεθά σου, ποίησον την χάριν ταύτην, διότι ημείς μαρτυρούμεν ότι είσαι δίκαιος και δεν κρίνεις μεροληπτικώς. Δια τούτο σε παρακαλούμεν να ανέλθης εις το πτερύγιον του Ναού του Σολομώντος δια να σε βλέπη όλος ο λαός και να ακούωσι τους λόγους σου και εκεί δίδαξον αυτούς”.
Όταν συναθροίστηκαν οι άνθρωποι εξ όλων των φυλών και εθνών, ανεβίβασαν οι ψευδείς και άδικοι τον δίκαιο Ιακώβ στο υψηλότερο μέρος του ναού για να τον ακούσουν άπαντες μεγαλοφώνως λέγοντες: “Ειπέ ημίν δίκαιε, επειδή εις σε όλοι πιστεύομεν, τι λέγεις δια τον Ιησούν, τον οποίον εσταύρωσεν ο Πιλάτος, ο δε λαός νομίζων ότι αυτός είναι ο Χριστός, πλανάται και πιστεύει αυτόν ως Θεόν· φανέρωσε ημίν και απάγγειλον την αλήθειαν”.
Τότε ο Άγιος Ιάκωβος δεν δείλιασε εμπρός στον θάνατο και με φωνή, ψυχή και γλώσσα ελεύθερη είπε:
‘ Τι με ερωτάτε δια τον Ιησούν; αυτός κάθηται εις τον ουρανόν εκ δεξιών της δυνάμεως του Πατρός αυτού, αυτός πάλι θα έλθη επί των νεφελών του ουρανού καθεζόμενος να κρίνη με δικαιοσύνην την οικουμένην άπασαν”. Πολλοί έκραζαν “ωσαννά τω υιώ Δαβίδ”.
Τότε όρμησαν ως θηρία οι Γραμματείς και οι Φαρισαίοι και τον γκρέμισαν από τον ναό λέγοντες:
“ ως και ο δίκαιος επλανήθη”.
Ο Άγιος δεν πέθανε αμέσως, γι αυτό άρχισαν αν τον λιθοβολούν. Εκείνος γονάτισε και προσευχόταν για τη σωτηρία τους “ Κύριε Θεέ Πάτερ, συγχώρησέ τους, διότι δεν γινώσκουσι τι ποιούσιν”. Εκείνοι περισσότερο τον κτυπούσαν. Ένας ιερέας από του υιούς του Ρηχάβ τους φώναζε” παύσατε, τι ποιείτε ταλαίπωροι; υπέρ ημών εύχεται ο δίκαιος, ημείς δε, ω άδικοι τι λιθάζετε;”. Ένας από τους φονιάδες άρπαξε ένα ξύλο ενός βαφέα υφασμάτων, τον χτύπησε δυνατά στο κεφάλι και εξέπνευσε ο Άγιος. Οι φονιάδες τον ενταφίασαν πλησίον του ναού του Σολομώντος.
Κάποιοι εύσπλαχνοι και καλόγνωμοι έστειλαν κρυφά γράμματα στον Αγρίππα και στέρησε της ιεροσύνης τον Άνανο ο οποίος είχε για τρεις μήνες το αξίωμα και έκανε τον τόπο ανάστατο. Οι Ιουδαίοι μετά τον θάνατο του Αγίου έπαθαν πολλά δεινά τα οποία τα ιστορεί ο Ιώσηπος λεπτομερώς και με μεγάλη ακρίβεια.
Η αγιογράφηση του Αγίου Ιακώβου του Αδελφόθεου
Ο Άγιος Ιάκωβος ο Αδελφόθεος συνήθως εικονίζεται στηθαίος (από τη μέση και άνω) με πολυσταύρι πάνω στο φελόνιο του και σταυρούς πάνω στο λευκό ωμοφόριο του. Στο αριστερό χέρι του κρατεί κλειστό Ευαγγέλιο με βαρύτιμη στάχωση ή εναλλακτικά ανοιχτό ειλητάριο που γράφει κάτι από τα ακόλουθα:
α. Ο ευλογών τους ευλογούντας σε Κύριε και εστιάζων επί σοι...
β. Ζη Κύριος των δυνάμεων ω παρέστην ενώπιον αυτού.
γ. Ιδού μακαρίζομεν υπομένοντας την υπομονήν Ιωβ...
Το πρόσωπό του είναι μεσήλικα με μακριά γενειάδα, ζωγραφισμένη με τρεις ή τέσσερις κοχλίες (καμπυλώσεις). Το βλέμμα του είναι πράο και βαθυστόχαστο. Τα αυτιά είναι ζωγραφισμένα μεγάλα και ανοιχτά στον Θείο Λόγο και το στόμα μικρό, γιατί ο Λόγος του είναι πλήρης αγιότητας και σιωπηλής προσευχής. Στο μέτωπο φέρει εκλεπτυσμένες ρυτίδες και τα φρύδια τονίζουν την ευγενή και λόγια μορφή του, η οποία είναι ισχνή από την μεγάλη εγκράτεια και νηστεία. Τα μαλλιά του είναι ελαφρώς σπαστά και γυρισμένα προς τα πίσω. Η κλίση του σώματος του Αγίου είναι δεξιά (βλέπουμε τη δεξιά πλευρά του σώματός του).Όταν κρατεί ευαγγέλιο στο αριστερό χέρι ευλογεί με το δεξί. Ευλογία σημαίνει το σχήμα των δακτύλων όταν ενώνεται ο αντίχειρας με τον παράμεσο και μικρό δάκτυλο. Αντίστοιχα η ένωση του αντίχειρα με τον παράμεσο μόνο σημαίνει ομιλία, όπως στις εικόνες του Ιησού Χριστού.
Ο πρώτος που έλαβε ανάμεσα στους επισκόπους τον αμαράντινο στέφανο ήταν ο Άγιος Ιάκωβος, ανάμεσα στους διακόνους ο Άγιος Στέφανος και ανάμεσα στους Αποστόλους ο Άγιος Ιάκωβος του Ζεβαιδαίου. Ο Άγιος Ιάκωβος είχε εκτός από τα άλλα του αγαθά, με πάσα αρετή την ψυχή του στολισμένη και την αμοιβή του πλούσια στον Παράδεισο. Θεωρείται ο συγγραφέας της πρώτης Θείας Λειτουργίας, την οποία, λόγω της μεγάλης της διάρκειας, την έκαναν συντομότερη πρώτον ο Μέγας Βασίλειος και στη συνέχεια ο Ιερός Χρυσόστομος (Σαΐτης 2018, Αγιολόγιον-Ημερολόγιον). Επίσης έχει γράψει και την πρώτη από τις επτά καθολικές επιστολές της Καινής Διαθήκης.
Η χάρη του Αγίου Ιακώβου του Αδελφόθεου να δυναμώνει την πίστη μας και να αυξάνει τα αγαθά έργα μας.
Ο Θεός μαζί σας!
Ευθυμία Η. Κοντοπούλου
23/10/2022
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου