Φωτό: ΠΑΚΟΕ
Η χρήση ελαιοπυρήνα για οικιακή θέρμανση έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια ως εναλλακτική λύση έναντι των παραδοσιακών καυσίμων, όπως το πετρέλαιο ή το ξύλο. Παρότι θεωρείται οικονομικά και περιβαλλοντικά πιο βιώσιμη επιλογή, η καύση του μπορεί να παράγει τοξικούς ρύπους που επιβαρύνουν την ανθρώπινη υγεία. Οι ρύποι αυτοί περιλαμβάνουν μικροσωματίδια, μονοξείδιο του άνθρακα, οξείδια αζώτου, πτητικές οργανικές ενώσεις και πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες. Η συστηματική έκθεση μπορεί να επηρεάσει διαφορετικά όργανα και συστήματα, προκαλώντας αναπνευστικά, καρδιοαγγειακά, νευρολογικά και πεπτικά προβλήματα.
Ρύποι και μηχανισμοί δράσης
Μικροσωματίδια (PM2.5 και PM10)
Τα σωματίδια αυτά εισέρχονται βαθιά στους πνεύμονες, προκαλώντας φλεγμονή και βλάβες στον πνευμονικό ιστό (Brook et al., 2010). Μπορούν επίσης να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος, επηρεάζοντας τα αγγεία και αυξάνοντας τον κίνδυνο καρδιοαγγειακών επεισοδίων.
Μονοξείδιο του άνθρακα (CO)
Το CO δεσμεύει την αιμοσφαιρίνη και μειώνει τη μεταφορά οξυγόνου στους ιστούς, γεγονός που μπορεί να επιδεινώσει την ισχαιμία σε καρδιακό ή εγκεφαλικό ιστό (Raub et al., 2000).
Οξείδια αζώτου (NOx) και θείου (SOx)
Αυτά τα αέρια προκαλούν ερεθισμό των βλεννογόνων, φλεγμονή στους πνεύμονες και συμβάλλουν στην ανάπτυξη χρόνιων αναπνευστικών παθήσεων (Guarnieri & Balmes, 2014).
Πτητικές οργανικές ενώσεις (VOCs) και πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες (PAHs)
Οι ενώσεις αυτές είναι γνωστές για την καρκινογόνο δράση τους και τη δυνατότητα να προκαλέσουν συστηματική φλεγμονή, καθώς και ηπατοτοξικότητα (Kim et al., 2013).
Επιδράσεις ανά οργανικό σύστημα
Αναπνευστικό
Η έκθεση σε καπνό ελαιοπυρήνα προκαλεί άμεση δυσφορία, βήχα και επιδείνωση άσθματος. Μακροπρόθεσμα, μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια βρογχίτιδα και ΧΑΠ (Pope et al., 2009).
Καρδιοαγγειακό
Η φλεγμονή των αγγείων, η αυξημένη θρομβογένεση και η μειωμένη οξυγόνωση αυξάνουν τον κίνδυνο ισχαιμικών επεισοδίων (Brook et al., 2010). Ακόμη και άτομα χωρίς προηγούμενα καρδιολογικά προβλήματα μπορεί να επηρεαστούν σε περιπτώσεις συχνής έκθεσης.
Νευρολογικό
Η μειωμένη παροχή οξυγόνου στον εγκέφαλο λόγω CO και η φλεγμονή των αγγείων μπορεί να προκαλέσει πονοκέφαλο, κόπωση και μειωμένη συγκέντρωση.
Πεπτικό
Μικρή ποσότητα σωματιδίων μπορεί να καταλήξει στο πεπτικό σύστημα, προκαλώντας ερεθισμό ή δυσπεψία. Επιπλέον, η χρόνια φλεγμονή μπορεί να διαταράξει το μικροβίωμα του εντέρου, αυξάνοντας τον κίνδυνο γαστρεντερικών διαταραχών (Miller et al., 2017).
Συμπεράσματα
Η καύση ελαιοπυρήνα για οικιακή θέρμανση αποτελεί σημαντική πηγή τοξικών ρύπων. Οι συνέπειες περιλαμβάνουν επιβάρυνση αναπνευστικού και καρδιοαγγειακού συστήματος, νευρολογικά συμπτώματα, καθώς και δευτερογενείς επιδράσεις στο πεπτικό σύστημα. Η επικινδυνότητα είναι μεγαλύτερη σε ευπαθείς ομάδες, όπως παιδιά, ηλικιωμένοι και άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας.
Βιβλιογραφία
Brook, R. D., Rajagopalan, S., Pope, C. A., Brook, J. R., Bhatnagar, A., Diez-Roux, A. V., ... & Kaufman, J. D. (2010). Particulate matter air pollution and cardiovascular disease: An update to the scientific statement from the American Heart Association. Circulation, 121(21), 2331–2378.
Guarnieri, M., & Balmes, J. R. (2014). Outdoor air pollution and asthma. The Lancet, 383(9928), 1581–1592.
Kim, K. H., Jahan, S. A., Kabir, E., & Brown, R. J. (2013). A review of airborne polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) and their human health effects. Environment International, 60, 71–80.
Miller, R. L., Garfinkel, R., & Ho, S. M. (2017). Environmental exposures and gastrointestinal health: Implications of air pollution and chemical exposures. Environmental Health Perspectives, 125(9), 096001.
Pope, C. A., Ezzati, M., & Dockery, D. W. (2009). Fine-particulate air pollution and life expectancy in the United States. New England Journal of Medicine, 360(4), 376–386.
Raub, J. A., Mathieu-Nolf, M., Hampson, N. B., & Thom, S. R. (2000). Carbon monoxide poisoning—A public health perspective. Toxicology, 145(1), 1–14.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου