Σήμερα η Καλαμάτα Τιμά τον Προστάτη της Άγιο, Προφήτη Ιωήλ

                           

                                  Φωτογραφίες: κα Athanasia Papagiotakopoulou

Υπάρχει στην Καλαμάτα  ιερά μονή που φέρει την ονομασία «Μονή Προφήτη Ιωήλ» (περιοχή τέρμα Καλλιπάτειρας) που τιμά σήμερα, 19 Οκτωβρίου 2025, τον προστάτη Άγιο της, έναν από τους σημαντικότερους ελάσσονες προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης.

Ο Προφήτης Ιωήλ, γιος του Βαθουήλ, προφήτεψε στην Ιουδαία, πιθανότατα στην Ιερουσαλήμ, σε μια περίοδο μεγάλης φυσικής και πνευματικής δοκιμασίας. Το βιβλίο του αποτελείται από τέσσερα κεφάλαια, και έχει ως κεντρικό άξονα την έννοια της «Ημέρας του Κυρίου», δηλαδή της θείας επέμβασης στην ιστορία με σκοπό τη δικαιοσύνη, την κρίση, αλλά και τη σωτηρία.

Η γλώσσα του είναι ποιητική και προφητική, γεμάτη εικόνες, σύμβολα και θεολογικά βάθη.

Κεφάλαιο 1: Η Επιδρομή των Ακρίδων — Κάλεσμα σε Μετάνοια

Περιεχόμενο

Ο Ιωήλ αρχίζει περιγράφοντας μια φοβερή καταστροφή από ακρίδες, που ερήμωσε τη γη, τα σπαρτά, τους αμπελώνες και τα δέντρα. Οι άνθρωποι, τα ζώα και οι ιερείς υποφέρουν.

«Αυτό που άφησε η κάμπη το έφαγε η ακρίδα, κι αυτό που άφησε η ακρίδα το έφαγε ο βρούχος» (Ιωήλ 1,4).

 Ερμηνεία

Η εικόνα των ακριδών λειτουργεί  κυριολεκτικά και συμβολικά:

• Κυριολεκτικά, αναφέρεται σε φυσική καταστροφή.

• Συμβολικά, παριστάνει πνευματική φθορά, την εισβολή της αμαρτίας και των παθών που καταστρέφουν την καρδιά του ανθρώπου και το έθνος.

Ο προφήτης καλεί σε νηστεία, πένθος και προσευχή:

«Σαλπίσατε σάλπιγγα εν Σιών, αγιάσατε νηστείαν, καλέσατε σύναξιν» (Ιωήλ 1,14).

Η κρίση αυτή είναι παιδαγωγική, όχι εκδικητική: ο Θεός επιτρέπει δοκιμασίες για να καλέσει τον λαό Του σε μετάνοια.

Κεφάλαιο 2: Ημέρα του Κυρίου — Κρίση και Επανόρθωση

 Περιεχόμενο

Η προφητεία συνεχίζεται με ακόμη εντονότερη εικόνα: μια αποκαλυπτική «Ημέρα Κυρίου» όπου τα ουράνια σκοτεινιάζουν, η γη τρέμει και ο στρατός του Θεού (συμβολικά οι ακρίδες ή αγγελικές δυνάμεις) εκτελεί την κρίση.

«Ημέρα σκότους και γνόφου, ημέρα νεφέλης και ομίχλης...» (Ιωήλ 2,2).

 Ερμηνεία

Η «Ημέρα Κυρίου» δεν είναι απλώς μια ιστορική στιγμή, αλλά αιώνιο θεολογικό γεγονός:

• Είναι η κρίση του Θεού επί της αμαρτίας.

• Είναι όμως και ευκαιρία μετάνοιας και σωτηρίας.

Ο Θεός καλεί:

«Σχίσατε τις καρδιές σας και όχι τα ιμάτιά σας, και επιστρέψατε προς Κύριον τον Θεόν υμών» (Ιωήλ 2,13).

Αυτό το χωρίο είναι κεντρικό στη θεολογία της Παλαιάς Διαθήκης: η αληθινή μετάνοια είναι εσωτερική, όχι τυπική. Ο Ιωήλ παρουσιάζει τον Θεό ως «οικτίρμονα, ελεήμονα, μακρόθυμον και πολυέλεον» (Ιωήλ 2,13).

Μετά τη μετάνοια, ο Θεός υπόσχεται ευφορία, ειρήνη και αποκατάσταση:

«Και ανταποδώσω υμίν τα έτη, ά έφαγεν η ακρίς...» (Ιωήλ 2,25).

Αυτή η φράση είναι πνευματικά βαθιά: ο Θεός μπορεί να «επαναφέρει» τον χαμένο χρόνο της ζωής του ανθρώπου, να αποκαταστήσει ό,τι χάθηκε από την αμαρτία.

Κεφάλαιο 3 (ή 2:28–32 στην εβραϊκή αρίθμηση): Η  κάθοδος του Αγίου Πνεύματος

 Περιεχόμενο

Η πιο γνωστή προφητεία του Ιωήλ:

«Και έσται μετά ταύτα, εκχεώ από του Πνεύματός μου επί πάσαν σάρκα· και προφητεύσουσιν οι υιοί υμών και αι θυγατέρες υμών...» (Ιωήλ 3,1–2 [ή 2,28–29]).

 Ερμηνεία

Πρόκειται για μεγαλειώδη προφητεία της Πεντηκοστής.

Ο Απόστολος Πέτρος, στην Πράξη των Αποστόλων (2,16–21), επικαλείται ρητά αυτό το χωρίο για να δείξει ότι η υπόσχεση του Ιωήλ εκπληρώνεται όταν το Άγιο Πνεύμα  κατέρχεται στους Αποστόλους και στην Εκκλησία.

Η φράση «επί πάσαν σάρκα» σημαίνει καθολικότητα της σωτηρίας — όχι μόνο στους Ιουδαίους, αλλά σε όλους τους ανθρώπους, άνδρες και γυναίκες, νέους και γέρους, δούλους και ελεύθερους.

Η ενότητα κλείνει με προειδοποίηση και ελπίδα:

«Πας ος αν επικαλέσηται το όνομα Κυρίου σωθήσεται» (Ιωήλ 3,5).

Αυτό συνοψίζει το Ευαγγέλιο πριν ακόμη γραφεί: σωτηρία δια της πίστεως και της επικλήσεως του ονόματος του Κυρίου.

Κεφάλαιο 4 (ή 3:1–21): Η Τελική Κρίση και η Δόξα της Ιερουσαλήμ

 Περιεχόμενο

Ο Θεός συγκεντρώνει «πάντα τα έθνη» στην κοιλάδα Ιωσαφάτ (που σημαίνει «ο Κύριος κρίνει») για να τα δικάσει για τις αδικίες τους προς τον λαό Του.

«Συνάξατε και ελάτε, πάντες οι λαοί, και συνάχθητε κύκλω...» (Ιωήλ 4,11).

Ο Θεός παρουσιάζεται ως δίκαιος κριτής, αλλά και ως προστάτης της Σιών.

«Κύριος εξ Σιών μυκηθήσεται και εκ Ιερουσαλήμ δώσει φωνήν αυτού» (Ιωήλ 4,16).

Τελικά, η Ιερουσαλήμ αγιάζεται και γίνεται κατοικία του Θεού:

«Και κατοικήσει Κύριος εν Σιών» (Ιωήλ 4,21).

 Ερμηνεία

Η σκηνή αυτή έχει εσχατολογικό χαρακτήρα — προαναγγέλλει την τελική κρίση και τη νέα Ιερουσαλήμ της Αποκάλυψης.

Για την Εκκλησία, η προφητεία προεικονίζει το τέλος του κόσμου, την ανάσταση των νεκρών και την τελική νίκη του Θεού επί του κακού.

Θεολογικά και Πνευματικά Μηνύματα του προφήτη Ιωήλ:

1. Η αμαρτία έχει συνέπειες, αλλά ο Θεός μετατρέπει την κρίση σε πρόσκληση σωτηρίας.

2. Η μετάνοια είναι καρδιακή, όχι εξωτερική.

3. Ο Θεός είναι πολυέλεος και ανακαινίζει τον άνθρωπο.

4. Το Άγιο Πνεύμα δίνεται σε όλους, προφητεία της Εκκλησίας και της Πεντηκοστής.

5. Η «Ημέρα του Κυρίου» είναι πραγματικότητα τόσο παρούσα όσο και μέλλουσα — κρίση για τους αμετανόητους, σωτηρία για τους πιστούς.

Σύνοψη

Ο Ιωήλ είναι προφήτης της μετάνοιας, του ελέους και της ελπίδας.

Από τη θλίψη της καταστροφής (κεφ. 1–2) περνά στο φως της Πνευματικής Αναγέννησης (κεφ. 3–4).

Η διδασκαλία του είναι επίκαιρη: μέσα στις προσωπικές ή συλλογικές κρίσεις, η πρόσκληση του Θεού παραμένει ίδια —

«Επιστρέψατε προς εμέ εξ όλης της καρδίας υμών» (Ιωήλ 2,12).

Ἀπολυτίκιον Προφήτου Ἰωήλ

(Ήχος β΄ – Ὅτε κατῆλθες πρός τόν θάνατον)

Προφήτα τοῦ Θεοῦ Ἰωήλ,

μεγάλα καὶ ἄρρητα ἐλάλησας μυστήρια,

ἐκ Πνεύματος Ἁγίου θεοπνεύστως,

καὶ τήν ἔλευσιν Χριστοῦ ἐπροκήρυξας·

διὸ βοῶμέν σοι·

πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ

σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

 Είθε ο προφήτης Ιωήλ να φωτίζει την οδό της σωτηρίας μας.

Ο Θεός μεθ΄ημών,

Ευθυμία Η. Κοντοπούλου

17-10-2025

Πηγή  εδαφίων: ChatGPT