Τρίτη 28 Οκτωβρίου 2025

Τίτλος: Ο Καζαντζάκης στον Άδη: Τα Βιβλία, οι Ήρωες και η Συγχώρεση

 



 Εισαγωγή

Ο Νίκος Καζαντζάκης, αντιμέτωπος με τα πάθη και τις αδυναμίες του, ταξιδεύει στον Άδη όπου συναντά την Αγία Μαρία Μαγδαληνή και τους ήρωες των βιβλίων του. Μέσα από διάλογο, χιούμορ και πνευματική αντιπαράθεση με δαιμόνια και φαντάσματα της φαντασίας του, συνειδητοποιεί ότι η Τέχνη που δεν οδηγεί στη Δόξα του Θεού και στη θεραπεία της ψυχής γίνεται πληγή.

Η προσπάθειά του να διορθώσει τον Τελευταίο Πειρασμό τον οδηγεί σε μια αποκάλυψη: η αληθινή λύτρωση δεν ανήκει στον δημιουργό-άνθρωπο, αλλά στον Θεό· και το έργο που προκύπτει δεν είναι πια δικό του, αλλά το ίδιο το Ευαγγέλιο. Στο τέλος, ο Καζαντζάκης συγχωρείται — και μαζί με αυτόν, η Τέχνη του αναγεννιέται προς φως, Δόξα και αιώνια ζωή. Όμως  το δαιμόνιο της συγγραφής ουδέποτε λαμβάνει συγχώρεση.

 Η Τέχνη που οδηγεί στη Δόξα του Θεού θεραπεύει την ψυχή. Μέσα από συγχώρεση, συνειδητοποίηση και φως, ο άνθρωπος και το έργο του αναγεννιούνται για το καλό των ζωντανών ανθρώπων.


 Σκηνή 1 – Η Είσοδος στον Άδη

Ο Νίκος Καζαντζάκης περπατάει ανάμεσα σε σκιές που ψιθυρίζουν αποσπάσματα από τα έργα του. Ο ουρανός είναι βαθυκόκκινος, το έδαφος γεμάτο βιβλία που κινούνται.

Μαγδαληνή: Νίκο… νόμιζες ότι η τέχνη σε σώζει μόνη της; «Οὐκ ἔρχεται ὁ Υιὸς τοῦ ἀνθρώπου ἵνα κρίνη τὸν κόσμον, ἀλλὰ ἵνα σώσει» (Ιωάννης 12:47). Η Σωτηρία προέρχεται από τον Θεό που έγινε άνθρωπος, όχι από άνθρωπο που εξυψώθηκε μέσα από την αίγλη και φήμη της τέχνης.

Καζαντζάκης: Μαρία… εδώ; Στον Άδη; H τέχνη; Ποιος   άνοιξε τα σπλάχνα μου σαν χαρτοκούτι αν δεν ήταν ο ίδιος ο Θεός;

Δαιμόνιο:  Ένα από τα πολλά.

Καζαντζάκης:  Ένα;

Δαιμόνιο: Η αίγλη της  τέχνης σε έστησε επί ξύλου κρεμάμενο.

Καζαντζάκης: Και η Μαγδαληνή;

Δαιμόνιο:Η ερωμένη που απέρριψες για την τέχνη, όχι η Μαγδαληνή Ισαπόστολος, η ενέργεια της βάσης σου και γενεσιουργό   ένστικτο του ανθρώπου.

Μαγδαληνή: Ναι.  Δεν ήλθες εδώ μόνος σου. Έφερες μαζί σου όλα τα δαιμόνια, τα έργα και τις αμαρτίες σου.

Σκηνή 2 – Τα βιβλία ζωντανεύουν

Τα βιβλία ανοίγουν και οι ήρωες εμφανίζονται ζωντανοί:

Ιησούς (από τον Τελευταίο Πειρασμό): Νίκο, νόμιζες ότι μπορούσες να με φανταστείς χωρίς να με ζήσεις; «Εγώ είμαι η οδός και η αλήθεια και η ζωή» (Ιωάννης 14:6).

 Μαγδαληνή: Ο   Κύριος δεν είναι απλός άνθρωπος, αλλά Θεάνθρωπος —τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, «εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου».Μόνο επειδή είναι ο Υιός και Λόγος του Θεού, μπορεί να νικήσει την αμαρτία όχι εξ ιδίας δυνάμεως, αλλά διότι εν Αυτώ κατοικεί όλον το πλήρωμα της Θεότητος (Κολ. 2,9).Κανένας άνθρωπος, όσο άγιος κι αν είναι, δεν μπορεί να σώσει τον κόσμο, γιατί όλοι «εἴμαρτον καὶ ὑστεροῦνται τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ» (Ρωμ. 3,23).

 Αναφορά στον Γκρέκο – ήρωας: Περπατάς στα βουνά και ψάχνεις το φως, αλλά τι κάνεις με το σκοτάδι σου; «Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι, ότι αυτών εστί η βασιλεία των ουρανών» (Ματθαίος 5:3).

Δαιμόνιο: (σαρκαστικά) Α, ο συγγραφέας! Οι λέξεις σου είναι φίδια που δαγκώνουν τον αναγνώστη!Τοποθέτησες ασυνείδητα τον ίδιο  τον αμαρτωλό  σου εαυτό-άνθρωπο επάνω στον σταυρό του Χριστού και νόμισες ότι μπορείς να λυτρωθείς και να σώσεις τον κόσμο.

Καζαντζάκης: Ήθελα να φωτίσω, όχι να βλάψω…

Μαγδαληνή: Όσο ζουν τα βιβλία σου, ζουν και τα πάθη που δεν  θεράπευσες. Η τέχνη που δεν οδηγεί   στη Δόξα Του γίνεται πληγή. «Εἷς γάρ ἐστι μεσίτης Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων, ἄνθρωπος Χριστός Ἰησοῦς» (Α΄ Τιμ. 2,5). Μόνο ένας μπορεί να ενώσει τον Θεό και τον άνθρωπο —ο Χριστός, ο μόνος αναμάρτητος και  θεάνθρωπος.

Σκηνή 3 – Η Αντιπαράθεση

Τα βιβλία πετάγονται, οι ήρωες περπατούν γύρω του, τα δαιμόνια σχολιάζουν:

Ιησούς: Γιατί με έβαλες να πειρασμολογώ; Να παντρεύομαι τη Μαρία  και να κάνω παιδιά;      «Αγαπάτε αλλήλους καθώς εγώ ηγάπησα υμάς» (Ιωάννης 15:12).

Δαιμόνιο:«Έπεσε κάτω κι άρχισε να φωνάζει: Ψέμα! Ψέμα! Ήταν ο πειρασμός! Κι αμέσως ξύπνησε. Ήταν πάλι καρφωμένος στον σταυρό» , επαναλάμβανε συνεχώς το δαιμόνιο.

Μαγδαληνή:Ως λογοτέχνης και υπαρξιστής στοχαστής προσπάθησες να δείξεις, δυστυχώς αδέξια, τον υπαρξιακό αγώνα του ανθρώπου στο πρόσωπο του Χριστού, υποβίβασες  το πρόσωπο του Κυρίου , το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος και το παρουσίασες ως παράδειγμα ανθρώπινης ελευθερίας....

Δαιμόνιο: Οι λέξεις σου δεν είναι αθώες! Μεγάλη αστοχία και μπέρδεμα! Δεν άντεξες  να παραδεχτείς , και να εξομολογηθείς το πάθημά σου, εσύ ο κοινός άνθρωπος, και το ανέδειξες σε θείο δρώμενο μέσα από τα παιχνίδια της φαντασίας σου.

Καζαντζάκης: Αν η τέχνη μου δεν είναι προς Δόξα Θεού, τότε πληγώνει θανάσιμα…

Αναφορά στον Γκρέκο: Και ο δημιουργός τιμωρείται πρώτος.

(Ένα βιβλίο χτυπάει ελαφρά τον Καζαντζάκη.)

Δαιμόνιο: Η “αθώα” σου και "λυτρωτική" τέχνη… τι γέλιο!

Σκηνή 4 – Συνειδητοποίηση

Καζαντζάκης:(μονολογεί)  Η λογοτεχνία μπορεί να φωτίζει, αλλά μόνο η ψυχή που θεραπεύεται  από  τον Θεό μπορεί να την κάνει θείο δώρο και όχι βάσανο.Γι΄αυτό ο Πλάτωνας έκαψε τις τραγωδίες του όταν συνάντησε τον Σωκράτη....

Μαγδαληνή:   Η τέχνη είναι άγιο εργαλείο ή κατάρα, ανάλογα με την  θεία   διάκριση και φώτιση του δημιουργού της.

Καζαντζάκης: (μονολογεί) Πρέπει να θεραπεύσω πρώτα εμένα, για να θεραπεύω τους άλλους.

Σκηνή 5 – Η Διόρθωση του Χριστού

Ο Καζαντζάκης κάθεται να ξαναγράψει τον Τελευταίο Πειρασμό:

Καζαντζάκης: Θέλω να δώσω το σωστό νόημα… τον αληθινό Χριστό… «Οὐκ ἔρχεται ὁ Υιὸς τοῦ ἀνθρώπου ἵνα κρίνη, ἀλλὰ ἵνα σώσει» (Ιωάννης 12:47).

Ιησούς (από το βιβλίο): Αυτό που γράφεις… δεν είναι πλέον δικό σου. Είναι το ίδιο το Ευαγγέλιο.

Καζαντζάκης: (σιωπηλός, δακρυσμένος) Δεν είναι δικό μου… Είναι το Φως… η Δόξα Του…

Μαγδαληνή: Η τέχνη σου έφτασε στην πληρότητα όταν παρέδωσες τον εαυτό σου στη Δόξα Του.

Σκηνή 6 – Η Συγχώρεση

Ο Καζαντζάκης κοιτάζει τα χαρτιά: το Ευαγγέλιο λάμπει.

Καζαντζάκης: Συγχώρεση… η ψυχή μου συγχωρέθηκε.

Τα βιβλία πέφτουν ήσυχα, οι ήρωες κοιτούν με ειρήνη, τα δαιμόνια έχουν φύγει. Ο Άδης γεμίζει φως.

Καζαντζάκης: Η λύτρωση ήρθε… για τα έργα μου και για μένα. Η Τέχνη που οδηγεί στην Δόξα Του είναι αληθινή, και η ψυχή που συγχωρείται ζει αιώνια.

(Το φως μεγαλώνει. Η σκηνή κλείνει σε ειρήνη και λύτρωση.)

ΤΕΛΟΣ – Ο Καζαντζάκης είδε το φως το αληθινό και έλαβε πνεύμα επουράνιο, αλλά  το δαιμόνιο της συγγραφής του ουδέποτε συγχωρέθηκε!


-Λόγος Θείου Φωτός



     

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου