Παρασκευή 17 Μαΐου 2024

Η Ψυχολογική και Θεολογική Αντιμετώπιση του Πένθους

 



                                                     Φωτό: κα Αντιγόνη Νικολιτσέα στο Fb


Πολλά δυτικού τύπου βιβλία , από αξιόλογους επιστήμονες και ιδιαίτερα ψυχολόγους και ψυχαναλυτές, κυκλοφορούν διεθνώς, όσον αφορά τα ψυχολογικά στάδια που περνά ένας ασθενής, όταν του ανακοινωθεί ότι ιατρικά εγγίζει το τέλος της ζωής του και είναι ανθρωπίνως αναπόφευκτο  ή όταν , λόγω προχωρημένου γήρατος, πλησιάζει φυσιολογικά το τέλος του βίου του. Κι ενώ οι μακάριοι αδελφοί του μοναχισμού  προετοιμάζονται με αδιάλειπτο προσευχή και διακρίνονται από εσωτερική πραότητα και ειρήνη, εαυτώ και Θεώ συστρεφόμενοι, όποιοι και αν είναι οι πόνοι  του σώματος, συχνά ο κοσμικός άνθρωπος βρίσκεται στη δεινή θέση της προετοιμασίας του εαυτού  του…  την τελευταία στιγμή!

Η ψυχαναλύτρια Ελίζαμπεθ Κιούμπλερ-Ρος, στο ευρέως γνωστό βιβλίο της « Οn Death and Dying”, που κυκλοφόρησε το 1969, περιέγραψε πέντε  στάδια που περνάει ένας ασθενής που βρίσκεται εμπρός στον θάνατο, όπως οι καρκινοπαθείς που η ίδια παρακολούθησε ερευνητικά (βλπ. Βικιπαίδεια). Τα πέντε στάδια της διάσημης συγγραφέως, με την πάροδο των ετών, υιοθέτησαν οι κοινωνικές επιστήμες, για τη διαχείριση του πένθους  όχι μόνο του ετοιμοθάνατου, αλλά και των στενών, πέριξ αυτού, προσώπων.

Τα στάδια του πένθους είναι τα ακόλουθα:

Το πρώτο στάδιο αφορά την άρνηση.  Ο ασθενής δυσκολεύεται να αποδεχτεί τον επικείμενο θάνατό του και ζητά να σωθεί , ιδίως από τον γιατρό του. Η άρνηση αυτή οδηγεί σταδιακά στη συνειδητοποίηση της θνητότητάς του και στους περιορισμούς της ιατρικής επιστήμης.

Στο δεύτερο στάδιο έκδηλος είναι ο θυμός. Η οργή και ο θυμός μετατίθενται προς κάθε κατεύθυνση για  συναισθηματική  εκτόνωση, όταν  ο ασθενής  σταδιακά συνειδητοποιεί  τον κίνδυνο του θανάτου.

Το τρίτο στάδιο  περιλαμβάνει τη διαπραγμάτευση. Ο ασθενής επιζητεί συμφωνία, ιδίως με τον Θεό , προκειμένου να ζήσει και να αποφύγει τους πόνους λόγω ασθενείας…υπόσχεται στον Θεό ότι θα αφιερωθεί και θα αλλάξει τρόπο ζωής, θα διορθώσει τα λάθη του.

Η κατάθλιψη είναι εμφανής στο τέταρτο στάδιο. Ο ασθενής αναλογίζεται τα προβλήματα που προκύπτουν στο κοντινό  του περιβάλλον λόγω της ασθένειας του  και του επικείμενου θανάτου του,  και πολλά αρνητικά συναισθήματα που τον κατακλύζουν επιζητούν συνεχώς διέξοδο και δημόσια έκφραση.

Το τελικό στάδιο είναι της αποδοχής. Ο ασθενής αισθάνεται άδειος, επιζητεί την απομόνωση, δεν θέλει να τον ενοχλούν με εξωτερικά προβλήματα και αναρωτιέται πιο είναι το νόημα της ζωής του πλέον….δυστυχώς, δεν έχει σανίδα σωτηρίας για να σταθεί.

Η οδός της εν Κυρίω σωτηρίας

 Ο  απαίδευτος  άνθρωπος ταλανίζεται μεταξύ ζωής και θανάτου απροετοίμαστος , γυμνός ψυχικά και άδειος πνευματικά…. Εκεί που πίστευε ότι είναι άτρωτος και απολάμβανε ανυποψίαστος τη ζωή του,  τον  συναντά ο  Χάρος για να εισπράξει τα δέοντα….  Όμως το ίδιο δεν συμβαίνει με τους αθλητές της μοναστικής πολιτείας, καθώς και τους κοσμικούς αθλητές της Ορθοδοξίας, κληρικούς και χριστεπώνυμο πλήθος. Προετοιμάζονται, εφ΄ όρου ζωής,  εκείνοι που πιστεύουν στον Τριαδικό Θεό και στην Ανάσταση του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, σαν τις φρόνιμες παρθένες της παραβολής.  Διατηρούν το έλαιον της προσφοράς της αγάπης τους προς τον Θεό και τον πλησίον έτοιμο, για να συναντήσουν τον νυμφίο στο τέλος  του βίου τους, και όχι  τον Κέρβερο στα δώματα του Άδη, ρακένδυτοι και ψυχικά  κενοί.

Η απομόνωση, εκ νεαρής ηλικίας, των μοναχών στις ερημιές του κόσμου, μακριά από τις πρόσκαιρες απολαύσεις, προκειμένου να δαμάσουν τα πάθη και να συνδεθούν με την πηγή του Θείου Λόγου της Πατρικής Αρχής, και να κοσμηθούν με τις Χάρες του Αγίου Πνεύματος, είναι η πολύ στενή οδός της σωτηρίας.

Κεκοσμημένοι αγγελικά φεύγουν από τη ζωή οι άγιοι πατέρες της μοναστικής πολιτείας…μύρο αναδύουν οι τάφοι τους και η μνήμη τους επιτελεί θαύματα στον αιώνα των αιώνων.

Με αμαράντινο στέφανο  κοσμούνται οι άγνωστοι άγιοι που κυκλοφορούν ανάμεσά μας, εκείνους που τους έθρεψε η χαρά της προσφοράς και αγάπησαν τον πλησίον τους ακόμη περισσότερο κι από  τον ίδιο  τους τον εαυτό, εκείνοι που πίστεψαν στο «αγαπήσωμεν αλλήλους ίνα εν ομονοία ομολογήσωμεν¨.

Δεν  αισθάνεται κενός ο πραγματικός χριστιανός, όταν έρχεται το πλήρωμα του χρόνου, μυροβλύζει η ψυχή του και στον Θεό παραδίδει ευτυχής το πνεύμα του, γιατί τον αξίωσε να είναι γνήσιο τέκνο Του και ανθοφόρησε, σε αντίξοες συνθήκες, ο σπόρος της Εσταυρωμένης Αγάπης του Κυρίου μας.

 Ακολουθώντας με ευλάβεια τις εντολές του Ευαγγελίου και το πρόγραμμα της Εκκλησίας μας,  ενώ δημιουργεί οικογένεια, είναι επιστήμονας και/ή διοικεί επιχειρήσεις,   ο  καλός χριστιανός δεν παύει να ακολουθεί, κατά το δυνατόν, με εντιμότητα και αρετή , τη στενή οδό της σωτηρίας του ιδίου και της κοινωνίας ολόκληρης. Απαρνιέται την ίδια την ψυχή του, την προσφέρει στον Κύριο για να τη σώσει   από τα πάθη του πρόσκαιρου βίου του, που οδηγούν στην απώλεια και στον  όλεθρο.

Η χαρμολύπη χαρακτηρίζει τον προετοιμασμένο ψυχικά και πνευματικά χριστιανό, όταν πλησιάζει το τέλος  της ζωής του. Λύπη για τα βάσανα της ζωής και μεγάλη χαρά, που ο Παντοδύναμος Θεός θα τον αναπαύσει προετοιμασμένο και διαβασμένο, συνδαιτημόνα Του στα ουράνια δώματα.

Διότι η Βασιλεία  του Θεού, για εκείνους που Πανάγαθος Τριαδικός Θεός έχει ανοίξει διάπλατα τους οφθαλμούς τους,  δεν είναι μία ουτοπία, παραμυθία ή σενάριο για ψυχικά αδύναμους θνητούς, είναι μία αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα, είναι η Αιώνια Ζωή .   Το διαβατήριο της  Ουρανίου Βασιλείας  πασχίζουν και σκληρά εργάζονται να αποκτήσουν οι αθλητές του Χριστού, κατά τη διάρκεια αυτής της  υλικής ζωής .  Αγωνίζονται, μέχρι τελευταίας πνοής, να τους αξιώσει ο Παντελεήμων Θεός να συγχωρηθούν οι αμαρτίες τους, και να  υπογράψει τη σωτηρία τους ο Κύριός μας με την Αγία   Χείρα Του.    

Άδειοι αισθάνονται εκείνοι που δεν απέκτησαν ένδυμα ψυχής για να εισέλθουν στον νυμφώνα του Κυρίου μας.

Επομένως, τα στάδια του πένθους, για τον χριστιανικά προετοιμασμένο ετοιμοθάνατο ασθενή, δεν είναι μία πάγια   κατάσταση. Με βάση την νοητική   του  διαύγεια  ,  πνευματική  ωριμότητα,   ψυχική σταθερότητα, και   καλλιεργημένη θεία του διάκριση , το πένθος των βασάνων της ζωής του, αν και   υφίσταται , η  παρουσία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού  και του Αγίου Πνεύματος θαυμαστά  το  επισκιάζουν.

Καλή φώτιση και ψυχική ανακούφιση στους πάσχοντες.

Ο Θεός μεθ΄ημών

Ευθυμία Η. Κοντοπούλου

17-5-2024

 

 

 

 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου