Φωτό: Messinia live
Σήμερα η Εκκλησία μας τιμά την Ζωοδόχο Πηγή και το Πεταλίδι Μεσσηνίας πανηγυρίζει , αφού μία από τις πλέον θαυμαστές εικόνες της μακαρίας γης μας λιτανεύεται στην όμορφη , παραθαλάσσια περιοχή, με πλήθος κληρικών, επισήμων και πιστών. Για όσους ζουν στην Αθήνα, τη σημερινή ημέρα ανοίγουν οι πύλες στον βράχο της Ακροπόλεως των Αθηνών, όπου έχει εγκαθιδρυθεί θυσιαστήριο της Ζωοδόχου Πηγής, εμπρός στο θεραπευτικό ύδωρ του ποταμού Ηριδανού, που αναβλύζει αιώνες τώρα υπογείως. Εκτός του σπηλαίου εντοπίζονται τα ερείπια του αρχαίου θεραπευτηρίου του Ασκληπιού, στο βόρειο μέρος του αρχαίου θεάτρου της Ακροπόλεως. Το αγίασμα που ανέρχεται στο φως από τα έγκατα του βράχου, δίνει περισσότερο την αίσθηση της υφής ελαίου. Καθώς ακουμπά επάνω στο δέρμα του ανθρώπου προκαλεί μία απίστευτη ανακούφιση, όπως το έλαιο του ευχελαίου στους ιερούς ναούς μας.
Γιατί είναι τόσο σημαντική η σημερινή εορτή και ο συμβολισμός της τι αποκαλύπτει θα δούμε στη συνέχεια, με τη βοήθεια του ekklisiaonline.gr.
Φωτό: Βήμα Ορθοδοξίας
Για την αποκάλυψη του Αγιάσματος υπάρχουν δύο εκδοχές:
Όταν αργότερα έγινε Αυτοκράτορας, του είπε η προφητική φωνή, πως θα έπρεπε να χτίσει δίπλα στην πηγή μια Εκκλησία. Πράγματι ο Λέων έκτισε μια μεγαλοπρεπή εκκλησία προς τιμή της Θεοτόκου στον χώρο εκείνο, τον οποίο ονόμασε «Πηγή».
Ο Κάλλιστος περιγράφει τη μεγάλη αυτή Εκκλησία με πολλές λεπτομέρειες, αν και η περιγραφή ταιριάζει περισσότερο στο οικοδόμημα του Ιουστινιανού. Ιστορικά πάντως είναι εξακριβωμένο, ότι το 536 μ.Χ. στη Σύνοδο της Κωνσταντινουπόλεως, υπό τον Πατριάρχη Μηνά 536 – 552 μ.Χ., λαμβάνει μέρος και ο Ζήνων, ηγούμενος «του Οίκου της αγίας ενδόξου Παρθένου και Θεοτόκου Μαρίας εν τη Πηγή».
β) Η δεύτερη εκδοχή, που εξιστορεί ο ιστορικός Προκόπιος, τοποθετείται στις αρχές του 6ου αιώνα και αναφέρεται στον Ιουστινιανό. Ο Ιουστινιανός κυνηγούσε σ’ ένα θαυμάσιο τοπίο με πολύ πράσινο, νερά και δένδρα. Εκεί, σαν σε όραμα, είδε ένα μικρό παρεκκλήσι, πλήθος λαού και έναν ιερέα μπροστά σε μια πηγή.
«Είναι η πηγή των θαυμάτων» του είπαν. Και έχτισε εκεί μοναστήρι με υλικά που περίσσεψαν από την Αγία Σοφία. Ο Ι. Κεδρηνός αναφέρει ότι χτίστηκε το 560 μ.Χ.
790 μ.Χ. Ο Ψευδο-κωδινός αναφέρει ότι, που ειχε πάθει μεγάλη καταστροφή από σεισμό.
869 μ.Χ. Νέα επισκευή, ύστερα από νέο σεισμό, από τον Βασίλειο Α’ τον Μακεδόνα (867 – 886 μ.Χ.) κατά πληροφορία του Νικηφόρου Καλλίστου.
924 μ.Χ. Σε επιδρομή των Βουλγάρων ο Συμεών καίει την εκκλησία, αλλά αναστηλώνεται αμέσως αφού το 927 μ.Χ. έγιναν εκεί οι γάμοι του ηγεμόνος των Ρώσων Πέτρου με τη Μαρία, εγγονή του Ρωμανού Λεκαπηνού.
966 μ.Χ. Έχει διασωθεί η περιγραφή μιας επίσημης τελετής στη γιορτή της Αναλήψεως, στην οποία έλαβε μέρος ο Νικηφόρος Φωκάς (963 – 969 μ.Χ.) με όλη την αυλή. Η πομπή έφτανε με πλοίο και από τη Χρυσή Πύλη συνέχιζε με άλογα. Το συγκεντρωμένο πλήθος ζητωκραύγαζε και προσέφερε λουλούδια και σταυρούς. Όταν εμφανιζόταν ο αυτοκράτωρ ο Πατριάρχης τον ασπαζόταν και στη συνέχεια έμπαιναν μαζί στο ναό, όπου στο χώρο του ιερού είχε στηθεί εξέδρα, απ᾽ όπου ο αυτοκράτωρ παρακολουθούσε τη λειτουργία. Στο τέλος της γιορτής ο αυτοκράτωρ καλούσε τον Πατριάρχη σε επίσημο τραπέζι.
1078 μ.Χ. Η μονή της Πηγής θεωρείται τόπος εξορίας, αφού εκεί απομονώνεται ο Γεώργιος Μονομάχος.
1084 μ.Χ. Ο Αλέξιος Α’ Κομνηνὸς (1081 – 1118 μ.Χ.) περιόρισε τον φιλόσοφο Ιωάννη Ιταλό στη μονή της Πηγής, για να καταπαύση ο αναβρασμός που είχε δημιουργηθεί από τις ιδέες του.
1204 – 1261 μ.Χ. Το ιερό της Πηγής περιέρχεται στους Λατίνους.
1328 μ.Χ. Ο νεαρός Ανδρόνικος Γ’ ο Παλαιολόγος (1328 – 1341 μ.Χ.) χρησιμοποιεί τη μονή ως ορμητήριο πριν καταλάβει την Κωνσταντινούπολη.
1330 μ.Χ. Ο Ανδρόνικος Γ’, που βρίσκεται ετοιμοθάνατος στο Διδυμότειχο, πίνει νερό από το αγίασμα της Πηγής που του έφεραν και γιατρεύεται.
1341 μ.Χ. Ιερέας της Πηγής, ονόματι Γεώργιος, είναι μάρτυρας σε νοταριακή πράξη.
1347 μ.Χ. Η Ελένη, κόρη του Ιωάννου Καντακουζηνού, παρουσιάζεται στο μέλλοντα σύζυγό της Ιωάννη Ε’ Παλαιολόγο (1341 – 1391 μ.Χ.). Σύμφωνα με παλαιό έθιμο η μέλλουσα αυτοκράτειρα όταν έφθανε στην Πόλη από τα μέρη της ξηράς έπρεπε να συναντηθεί με τον αυτοκράτορα στην Πηγή.
1422 μ.Χ. Κατα τη διάρκεια της πολιορκίας της Κωνσταντινουπόλεως ο σουλτάνος Μουράτ Β’ εγκαταστάθηκε μέσα στην εκκλησία.
1547 μ.Χ. Ο Pierre Gylles σημειώνει το 1547 μ.Χ. ότι η εκκλησία δεν υπάρχει πια, αλλά οι ασθενείς εξακολουθούν να επισκέπτονται την Πηγή.
1727 μ.Χ. Ο μητροπολίτης Δέρκων Νικόδημος έχτισε ναΐσκο και ανανέωσε τη λατρεία. Οι Αρμένιοι ζητούσαν συμμετοχή στο ιερό της Πηγής, αλλά η μεγάλη παράδοση και τα σουλτανικά φιρμάνια αναγνώριζαν την κυριότητα στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.
1825 μ.Χ. Καταστροφή της πηγής από τους γενίτσαρους.
1827 μ.Χ. Ανεύρεση της Ιεράς εικόνας της Θεοτόκου εικονιζόμενη υπέρ της Ζωοδόχου Πηγής.
1833 μ.Χ. Ο πατριάρχης Κωνστάντιος Α’ (1830 – 1834 μ.Χ.), με άδεια του σουλτάνου, έχτισε τη σημερινή εκκλησία, της οποίας τα εγκαίνια έγιναν το 1835 μ.Χ. Σήμερα, εκτός από τη μεγάλη εκκλησία, λατρευτικό κέντρο του μεγάλου κτιριακού συγκροτήματος αποτελεί ο υπόγειος ναός της Ζωοδόχου Πηγής, όπου η δεξαμένη με το αγίασμα και τα ψάρια.
Γράφοντας τον 14ο αι. μ.Χ. για το αγίασμα της Πηγής ο Νικηφόρος Κάλλιστος παραθέτει, από διάφορες πηγές, ένα κατάλογο 63 θαυμάτων, από τα οποία τα 15 φθάνουν ως την εποχή του.
Σήμερα στην αυλή της Ζωοδόχου Πηγής βρίσκονται οι τάφοι των Οικουμενικών Πατριαρχών. Το δε αγίασμα βρίσκεται στον υπόγειο Ναό και αποτελείται από μαρμαρόκτιστη πηγή, το νερό της οποίας θεωρείται αγιασμένο.
Απ’ εδώ διαδόθηκε ο τύπος της Παναγίας Ζωοδόχου Πηγής σε όλο τον ορθόδοξο κόσμο. Είναι αξιοσημείωτο ότι ψηφιδωτή παράσταση της εικόνας σώζεται στον εσωνάρθηκα της Μονής της Χώρας.
Σε ανάμνηση των εγκαινίων του Ναού από τον Αυτοκράτορα Λέοντα η Εκκλησία καθιέρωσε την κατ΄ έτος εορτή της Ζωοδόχου Πηγής, την Παρασκευή της Διακαινησίμου Εβδομάδας.
Ο Ναός αυτός έμεινε γνωστός στην ιστορία ως το αγίασμα του «Μπαλουκλί». «Μπαλούκ» στα τουρκικά σημαίνει ψάρι και η παράδοση μας λέει πως εκεί δίπλα στο αγίασμα, στις 23 Μαΐου 1453 μ.Χ. ένας καλόγερος τηγάνιζε ψάρια, όταν κάποιος του έφερε την είδηση πως πήραν την Πόλη οι Τούρκοι.
Ο καλόγερος απάντησε πως μόνο αν τα ψάρια που τηγάνιζε έφευγαν απ΄ το τηγάνι και έπεφταν μέσα στο αγίασμα θα πίστευε ότι έγινε κάτι τέτοιο. Και πραγματικά τα ψάρια ζωντάνεψαν και έπεσαν μέσα στην πηγή του αγιάσματος.
Μέχρι σήμερα δε, μέσα στην δεξαμενή της Ζωοδόχου Πηγής διατηρούνται επτά ψάρια και μάλιστα σαν να είναι μισοτηγανισμένα απ΄ την μια πλευρά.
Απολυτίκιον.Ήχος πλ.δ΄
Η αναβλύζουσα θείον ύδωρ αθάνατον, η προχέουσα ρείθρα ζωής αέναα, τοις προστρέχουσι πιστώς τη Ζωοδόχω σου Πηγή, και ταύτα αρυομένοις βραβεύεις χύδην Παρθένε, ρώσιν και θεραπείαν και συμφορών απολύτρωσιν.
Όσοι είναι τυχεροί δεν θα χάσουν την πανήγυρι στο Πεταλίδι σήμερα, αλλά και στις τοπικές εκκλησίες της ενορίας μας, που τιμάται η Θεοτόκος μας, η Ζωοδόχος Πηγή, σημαντικό είναι να παραστούμε. Αλλά ακόμη κι εντός της οικίας αν παραμείνουμε, για πολλούς σοβαρούς και διάφορους λόγους, το άναμμα του καντηλιού εμπρός στην εικόνα της Θεοτόκου, το θυμίαμα, το τρισάγιο και το απολυτίκιο της Ζωοδόχου Πηγής- αν συμμετέχουμε με πολλή αγάπη και θείους κραδασμούς εντός μας- θα μετατρέψει τα εσωτερικά μας παφλάζοντα ύδατα θαυμαστά σε αγίασμα.
Όσο για τα επτά μισοτηγανισμένα ψάρια μέσα στην Αγία Πηγή της Ζωοδόχου Πηγής στην Χώρα της Κωνσταντινουπόλεως, περιμένουν τον Λόγο του Εσταυρωμένου Χριστού και της Μαυροφόρας Παναγιάς ...."φυλάγουν το Βυζάντιο ν' αναστηθή κι ο γέροντας να τ' αποτηγανίση," για να προσφερθούν προς βρώσιν των εθνών.
Ο Θεός μεθ΄ ημών
Ευθυμία Η. Κοντοπούλου
10-5-2024
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου