Οι μουσμουλιές την Άνοιξη του 2023. Φωτό: Card Mavrillias Mavreas
- “Έφαγα τα πρώτα ώριμα μούσμουλα από τον κήπο μου”, είπε περιχαρής ο λιτοδίαιτος κ. Γιώργος Φωτεινός, Αντιπρόεδρος της Κοινότητας Βαλύρας, ευχαριστημένος που η ευλογημένη και εύφορη γη του χωριού μας αποδίδει καλούς καρπούς προς βρώση και ψυχοσωματική απόλαυση. Δεν είναι τυχαίο ότι το βιβλίο με τίτλο “Είσαι ό,τι τρως” έγινε best seller (1) πριν από μερικά χρόνια, γιατί είναι διαφορετική η αίσθηση, ανάλογα με αυτό που εισέρχεται στην ερωτική στοματική κοιλότητα και ευφραίνει τον ουρανίσκο μας, καθώς και αυτό που κατέρχεται για επεξεργασία στο πεπτικό σύστημα και ως αίμα ή άλλο δομικό υλικό κτίζει τον οργανισμό μας.
Ο καρποφόρος κήπος του κ. Γιώργου Φωτεινού στη Βαλύρα. Φωτό:κ.Γιώργος Φωτεινός
Βέβαια, τα μούσμουλα ωραία και εύγευστα είναι, αλλά το μέτρο στη λήψη τροφής είναι πάντα αναγκαίο, να μην το παρακάνουμε, γιατί οι εκτός ορίου καταστάσεις έχουν δυσάρεστα αποτελέσματα και εθίζουν τον άνθρωπο στην ανεξέλεγκτη λήψη τροφής . Γι΄ αυτό ο κ. Γιώργος Φωτεινός, που ακολουθεί ανελλιπώς το μέτρο, μπορεί και απολαμβάνει εκ του ασφαλούς και τα ώριμα μούσμουλα από τον κήπο του.
Από τον 18ο αιώνα η μουσμουλιά κατέκτησε τους κήπους, τους μπαξέδες και τα περιβόλια με τα καρποφόρα δένδρα στη Βαλύρα και αναδύθηκε πλούσια νυφούλα της Άνοιξης. Στα προικοσύμφωνα της παλιάς Τζεφερεμίνης, σημερινής Βαλύρας, δεν αναφέρεται η μουσμουλιά, όπως για παράδειγμα τα άλλα δένδρα που παράγουν καρπό για κερδοφόρο σκοπό, δηλαδή οι ελιές, συκιές , τα αμπέλια, οι σταφίδες και τα εσπεριδοειδή. Και αυτό γιατί μία ή δύο μουσμουλιές μόνο κοσμούσαν τον κήπο και τον μπαξέ στα Βαλυραίικα αγροτόσπιτα, για προσωπική-οικογενειακή κατανάλωση και απόλαυση. Πριν από 50 χρόνια, στον κήπο του πατρικού μου σπιτιού στο Μπιζάνι της Βαλύρας, υπήρχε μία ροδακινιά που έκανε θεϊκούς καρπούς. Όταν ξεράθηκε, στις ρίζες της φύτρωσε, πριν από 15 χρόνια, μία καρποφόρα μουσμουλιά. Όταν ρώτησα τη μητέρα μου πώς συνέβη αυτό, μου απάντησε ότι η ίδια δεν έκανε κάτι, ο Θεός, κατά θεία οικονομία, το προγραμμάτισε!Οι Βαλυραίοι απολαμβάνουν τα φρούτα της παραγωγής τους με μέτρο, γι΄αυτό εισάγουν στον οργανισμό τους εκ του ασφαλούς ό,τι απλόχερα τους δίνει η μακαρία Μεσσηνιακή γη.
Η μυθική Μαυροζούμενα στη Βαλύρα, που ποτίζει και τις μουσμουλιές των περιβολιών στο διάβα της. Φωτό: κ. Γιώργος Φωτεινός
Κάποτε ένας λάτρης των κερασιών και αντίστοιχα ένας φανατικός οπαδός του χοιρινού κρέατος κατέληξαν στον ίδιο καναπέ αναμονής, στα επείγοντα περιστατικά στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Αθήνας, τρελαμένοι από ένα δριμύ και συνεχή πόνο στην κοιλιακή τους χώρα.
-Τι έπαθες φίλε ; ρώτησε αναστενάζοντας ο πρώτος:
-Έφαγα τρία κιλά κεράσια, και κάποια βαριόμουν και τα κατάπινα με τα κουκούτσια. Εσύ τι έπαθες;
-Έφαγα 15 καλαμάκια χοιρινά σουβλάκια, να πάνε κάτω τα φαρμάκια.
-Εγώ εντάξει, αλλά απορώ εσύ γιατί το έπαθες, αναρωτήθηκε ο πρώτος, αφού τα ξυλάκια από τα σουβλάκια εκ των πραγμάτων δεν μπορείς να τα καταπιείς!
Η ιστορία της μουσμουλιάς
Περίπου 8 μέτρα ψηλές καρποφόρες μουσμουλιές. Φωτό: Card Mavrillias Mavreas
Η μουσμουλιά στη Μεσόγειο εισήχθη γύρω στα τέλη του 17ου αιώνα, αλλά άρχισε να καλλιεργείται συστηματικά στα μέσα του 18ου αιώνα (2). Στην Ελλάδα το ενδιαφέρον για την καλλιέργειά της αναζωπυρώθηκε τα τελευταία χρόνια λόγω του ότι τα μούσμουλα εμφανίζονται στην αγορά μια περίοδο που υπάρχει πραγματικό έλλειμμα από φρέσκα φρούτα.
Απαντάται με τις εξής κοινές ονομασίες: μουσμουλιά ή μεσπιλέα (Πελοπόννησος) , νεσπολιά ή νοσπολιά (Κέρκυρα) , δεσπολιά (Κρήτη) και μεσπιλιά (Κύπρος). Η κατάσταση της καλλιέργειας στη χώρα μας έχει ως εξής: κανονικές φυτείες 500 στρεμμάτων και περίπου 7.500 διάσπαρτα δένδρα.
Θεωρείται από τα πλέον αρχαία φυτά με καταγωγή από την Ιαπωνία και την Κίνα. Σήμερα καλλιεργείται για το νόστιμο κίτρινο καρπό της, το μούσμουλο , αλλά και καλλωπιστικά για το πλούσιο της φύλλωμα.
Το ύψος του δέντρου φτάνει τα 8 μέτρα και ο κορμός του είναι σχεδόν ευθύγραμμος. Τα φύλλα του είναι μεγάλα και δερματώδη, σκληρά πράσινα στο πάνω μέρος και ελαφριά πράσινα χνουδωτά στο κάτω, φτάνουν δε στο μήκος τα 25 εκατοστά. Τα άνθη της μουσμουλιάς είναι λευκοκίτρινα με ευχάριστη οσμή πικραμύγδαλου και σχηματίζουν βότρυς με πυκνό χνούδι. Ο πολλαπλασιασμός της γίνεται με σπορά και το φυτό αναπτύσσεται εύκολα, αλλά και με εμβολιασμό των συγγενικών δέντρων της κυδωνιάς και της μεσπιλιάς . Το δέντρο ανθίζει από το Σεπτέμβριο ως το Δεκέμβριο και δίνει ώριμους καρπούς από τον Απρίλιο ως το Μάιο. Η καρποφορία του δέντρου αρχίζει από τον 6ο – 7ο χρόνο της ζωής του , ενώ σε πλήρη καρποφορία είναι μετά τον 12ο χρόνο. Η μουσμουλιά είναι ανθεκτική στο ψύχος και στη ζέστη.
Τα οφέλη της κατανάλωσης μούσμουλων
Τα μούσμουλα είναι πλούσια σε φυτικές ίνες (πηκτίνη) αφού μια μερίδα 149 γραμμαρίων παρέχει το 10% συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης (3). Τα μούσμουλα έχουν την ιδιότητα να μειώνουν τις επιδράσεις των τοξινών στο παχύ έντερο και να βοηθούν στην προστασία από τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Τα μούσμουλα είναι πλούσια πηγή βιταμίνης Α, αφού μια μερίδα 149 γραμμαρίων παρέχει το 46% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης. Αυτή η υψηλή συγκέντρωση σε βιταμίνη Α προάγει την καλή υγεία του δέρματος, την ανάπτυξη των οστών και δοντιών, προστατεύει τον οργανισμό από τις ελεύθερες ρίζες, το οξειδωτικό στρες και από την πρόωρη γήρανση. Ακόμα, η βιταμίνη Α βελτιώνει την όραση και προστατεύει από τον καταρράκτη και την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. Τα μούσμουλα είναι καλή πηγή σε κάλιο, μαγνήσιο και βιταμίνη Β6 αφού τα 149 γραμμάρια παρέχουν 11%, 11% και 7% συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης αντίστοιχα. Αυτή η καλή ποσότητα καλίου που περιέχουν βοηθάει ώστε να διατηρηθεί σε κανονικά επίπεδα η συγκέντρωση του νατρίου. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να διατηρείται η πίεση του αίματος σε φυσιολογικά επίπεδα και μειώνεται ο κίνδυνος εγκεφαλικού επεισοδίου και καρδιακής προσβολής. Η περιεκτικότητα του μούσμουλου σε μαγγάνιο, μαγνήσιο, χαλκό, σίδηρο και φυλλικό οξύ βοηθάει για το σχηματισμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων (RBC). Επίσης, το μούσμουλο περιέχει βιταμίνη C η οποία αυξάνει την ικανότητα απορρόφησης του σιδήρου στο σώμα. Μια μερίδα μούσμουλα 149 γρ. παρέχουν 70 θερμίδες. Ο συνδυασμός χαμηλών θερμίδων με την υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες βοηθάει στην καταστολή της όρεξης και την υγιή απώλεια βάρους. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη το αφέψημα από φύλλα μουσμουλιάς έχει την ιδιότητα να εμποδίζει σημαντικά την απώλεια οστικής πυκνότητας στο κεφάλι, στην κοιλιά και την οσφυϊκή περιοχή. Μια άλλη έρευνα έδειξε ότι το εκχύλισμα φύλλων μουσμουλιάς επιφέρει κυτταρικό θάνατο σε κύτταρα λευχαιμίας και αποτρέπει την εξάπλωση των καρκινικών κυττάρων. Βέβαια, τα φύλλα της μουσμουλιάς περιέχουν βιοδραστικές ενώσεις, πράγμα που σημαίνει ότι πίνοντας τσάι από τα φύλλα μπορεί να προκύψουν παρενέργειες ή αλληλεπίδραση με άλλα φάρμακα. Για παράδειγμα, πίνοντας συχνά μεγάλη ποσότητα αφεψήματος από φύλλα μουσμουλιάς μπορεί να προκύψει τοξική μυοπάθεια, μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από σοβαρή μυική αδυναμία.
Τελικά, πολλά είναι τα οφέλη της μουσμουλιάς, και τυχεροί είναι εκείνοι που έχουν τη δυνατότητα να καλλιεργούν το ευλογημένο δένδρο. Το χαίρονται όταν ανθίζει από τον Σεπτέμβριο ως τον Δεκέμβριο και περιμένουν με λαχτάρα να γευτούν τους γλυκούς καρπούς του κατά τον όμορφο Απριλομάη, ευλογία από τον Παντοδύναμο Θεό και τη μητέρα μας γη, που τρέφει αγόγγυστα όλα τα γεννήματά της.
Καλοφάγωτα τα μούσμουλα σου Βαλύρα μας!
Βιβλιογραφία
2.Mουσμουλιά στο el.wikipedia.gr
3.https://www.mydiatrofi.gr/trofi/trofima/frouta/moysmoulo-idiotites-threptiki-aksia-kai-thermides
Ο Θεός μαζί σας!
Ευθυμία Η. Κοντοπούλου
6/5/2023
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου