Τα παιδιά στο Δημοτικό Σχολείο Βαλύρας , κατά τη δεκαετία του 1950, μάθαιναν από τους δασκάλους τους για τα συγκοινωνούντα δοχεία, για τον Αρχιμήδη, τα υδραγωγεία και τους κρεμαστούς κήπους της Βαβυλώνας, για τα περίφημο υδραγωγείο της αρχαίας Αθήνας, αλλά βρύσες δεν υπήρχαν στα σπίτια τους. Νερό κουβαλούσαν με περίσσιο μόχθο από τα πηγάδια του χωριού, που δεν ήταν πάντα κοντά στη γειτονιά. Μπορεί το άγιο όνομά του να ξεχάστηκε στην πορεία του χρόνου, αλλά το αθάνατο έργο του παραμένει ακέραιο, για να θυμίζει στη Βαλύρα ότι ο γαμπρός τού αείμνηστου Βαλυραίου Χαριλάου Βίγκου, έμπειρος μηχανικός και εργολάβος, ανέλαβε το υδρευτικό έργο της Βαλύρας , κατά το τέλος της δεκαετίας του 1950. Μέχρι τότε τα αγόρια τα έλουζαν οι μανάδες τους στο αυλάκι της Μαυροζούμενας, κάτω από την Αγία Τριάδα, τα κορίτσια ίδρωναν για να κουβαλήσουν νερό με βαρέλια πάνω στα υπομονετικά γαϊδούρια του χωριού, και η μέση τους κοβόταν στα δύο, όταν καθημερινά χρειαζόταν έως και τρεις φορές να τρέξουν στο μαγκανοπήγαδο της γειτονιάς για να γεμίσουν τα βαριά πήλινα λαγήνια τους.
Νεράκι του Θεού ζητούσαν οι αλησμόνητοι παππούδες μας και ιδίως τα παιδιά, που έπρεπε να πλένονται συχνά για να πηγαίνουν καθαρά στο Δημοτικό Σχολείο Βαλύρας, αν και ήταν διαρκώς ξυπόλυτα.
Τα χαρμόσυνα νέα, την Άνοιξη του 1959, αντήχησαν σαν κελάδημα πουλιού στον κάμπο του χωριού. “Η πολιτεία έφτιαξε μία μεγάλη δεξαμενή πολύ ψηλά στον Ταΰγετο και κοντά στις πηγές του Αγίου Φλώρου. Το νερό θα φθάσει μέχρι το Μπουρνάζι και ακόμη πιο μακριά. Στο χέρι μας είναι να ανοίξουμε χαντάκια και να τραβήξουμε νερό στο Μπιζάνι , σε δική μας δεξαμενή, όπως ονειρευόμαστε από παλιά”.
Τα μικρά παιδιά έτριβαν τα αυτιά τους για να ακούσουν καλύτερα και οι ταλαιπωρημένοι αγρότες ξύπνησαν από το λήθαργο της συνεχούς απραξίας, όσον αφορούσε έργα μεγάλα και κοινά. Ο Γραμματέας της Κοινότητας Βαλύρας, ο αείμνηστος Νίκος Γεωργακόπουλος, συγκέντρωσε όλους τους άνδρες του χωριού στην υπό διαμόρφωση τότε χωμάτινη πλατεία, και με τον ευλογημένο Μηχανικό, που ανέλαβε το υδρευτικό έργο, κατέγραψαν σε καταλόγους τούς συμμετέχοντες στο εθελοντικό πρόγραμμα τριήμερης απασχόλησης.
Με τις αξίνες στο χέρι , μικροί και μεγάλοι με τα δικά τους τσαπιά, άρχισαν να σκάβουν από τις 8 το πρωί μέχρι τις 11. Δύο εργάτες κατάφερναν να ανοίξουν έως 5 μέτρα βαθύ χαντάκι μέσα σε τρεις ώρες, εργαζόμενοι συντονισμένα. Η εθελοντική εργασία έληγε μετά την τρίτη ημέρα. Όσοι άντεχαν να συνεχίσουν , λάμβαναν ημερομίσθιο των 25 δραχμών, που τότε ήταν αρκετά χρήματα.
-Τα παιδιά είναι ανήλικα μπάρμπα -Παρασκευά, διαμαρτυρήθηκε ο Μηχανικός. Θα πάθουν τίποτα που τα δρομολόγησες σαν γαϊδούρια στη δουλειά.
-Τίποτα δεν παθαίνουν. Αυτά λαχταρούν περισσότερο από εμάς να φθάσει το νερό στα σπίτια μας, απάντησε καταϊδρωμένος ο αείμνηστος Παρασκευάς Φειδάς.
-Να ανοίγουμε τις βρύσες και να τρέχει νερό φώναζαν χαρούμενοι οι μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Βαλύρας, καθώς ξεπερνούσαν τις αντοχές τους μέσα στα ύπουλα χαντάκια και στα λασπόνερα.
Τρεις ημέρες κράτησε ο Μηχανικός τα παιδιά στα έργα τα βαριά, στη συνέχεια λυπήθηκε τα ξυπόλυτα και ταλαιπωρημένα πόδια τους που γέμισαν αγκάθια από τις φραγκοσυκιές και τα βάτα και κάποια , στο ύψος της διαδρομής του χαντακιού προς το Δημοτικό Σχολείο , τα δάγκωσαν σκορπιοί ακόμη και στα αχαμνά.
- “Εσείς νερό θα κουβαλάτε παιδιά μου για τους εργάτες και θα λαμβάνετε μεροκάματο κανονικά”, αποφάσισε ο Μηχανικός, και εκείνα σύσσωμα και αδιαμαρτύρητα έτρεχαν να φέρουν δροσερό νερό για να απαλύνουν τη δίψα των κουρασμένων εργατών, μέσα στου Καλοκαιριού τη λαίλαπα.
Ξεκίνησε το δημόσιο υδρευτικό έργο την εποχή που μόλις είχε κλείσει το Δημοτικό Σχολείο Βαλύρας για τις Καλοκαιρινές διακοπές, και ολοκληρώθηκε όταν τα παιδιά επέστρεψαν πάλι στο σχολείο το Σεπτέμβριο, κατά την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς.
Οι μαθητές του Δημοτικού δεν είχαν ξαναπιάσει στα χέρια δικά τους χρήματα , κι αυτό ήταν ένα σημαντικό κίνητρο για να μην εγκαταλείψουν την προσπάθεια , καθ΄ όλη του μεγάλου έργου την καλοκαιρινή διάρκεια.
-Τι θα αγοράσετε τώρα που συγκεντρώσατε μπόλικα εικοσάρικα; ρώτησαν οι γονείς τους και τα παιδιά ασυζητητί απάντησαν ,“ καινούργια αλλαξιά για τη νέα σχολική χρονιά και παπούτσια πάνινα”.
Ανάμεσα στα αγόρια του χωριού, που δούλευαν στη διάνοιξη στα χαντάκια, ήταν και η μικρή Βάσω Μανωλοπούλου, κόρη του αείμνηστου Σπήλιου Μανωλόπουλου, θείου του κυρίου Γιώργου Φειδά.
-Απαγορεύεται τα κορίτσια να σκάψουν στα χαντάκια, υπέδειξε στον μπάρμπα -Σπήλιο ο Μηχανικός, και εκείνος του απάντησε με σοβαρότητα :
- “Κύριε Μηχανικέ, αρσενικό παιδί δεν έχω , ούτε χρήματα να πληρώσω άλλον να εργαστεί για μένα . Σημείωσε στα χαρτιά σου, κι αν μπορείς να το παραβλέψεις, ότι ο εργάτης Βασίλης Μανωλόπουλος εργάζεται εδώ χαμά”!
Στην πλατεία του χωριού περίμεναν τα παιδιά εναγωνίως να ακούσουν τα ονόματά τους από τον αείμνηστο γραμματέα Νίκο Γεωργακόπουλο , να προσέλθουν και να λάβουν ενώπιον όλων την πολυπόθητη αμοιβή τους, που κέρδισαν δίκαια, με τον τίμιο ιδρώτα τους.
-Βασίλης Μανωλόπουλος, διάβασε δυνατά ο γραμματέας της Κοινότητας Βαλύρας, ένα απόβραδο στην πλατεία του χωριού, και η ανδρειωμένη Βασούλα πετάχτηκε όρθια , “παρούσα” να απαντήσει δυνατά.
- Άρπαξα την ξαδέλφη μου σαν αστραπή και κάτω την κάθισα, μαζί είπαμε “παρών”, θυμάται ο κ. Γιώργος Φειδάς , που ξαναζεί τα γεγονότα έντονα , γιατί παρέμειναν ανεξίτηλα στου χρόνου το πέρασμα.
-Ζει η εξαδέλφη σας, η κυρία Βασιλική Μανωλοπούλου;
-Είναι συνταξιούχος , ζει στην Καλλιθέα στην Αθήνα. Συχνά διηγούμαστε τηλεφωνικά αυτή την παιδική μας εμπειρία και καταλήγουμε σε γέλια τρανταχτά.
-Και τι συνέβη όταν άνοιξαν τα σχολεία;
-Το έργο ολοκληρώθηκε επιτυχώς και οι βρύσες έτρεχαν νερό στα σπίτια της Βαλύρας. Εκτός από τρία αγόρια που δεν εργάστηκαν μαζί μας το Καλοκαίρι στα χαντάκια, όλα τα άλλα παιδιά παρουσιαστήκαμε στο σχολείο με πάνινα παπούτσια και καινούργια ρούχα . Η κυρία Ευτυχία Κυριακοπούλου , που ήταν αυστηρή δασκάλα και εκτιμούσε την τάξη και την ευπρέπεια, δεν έκρυψε τη μεγάλη της χαρά . Τα τρία όμως ξυπόλυτα παιδιά δεν αισθάνονταν άνετα , γι ΄αυτό η ίδια η δασκάλα, με γενναιοδωρία ψυχής, τους αγόρασε παπούτσια , κατά την επόμενη εβδομάδα, ξοδεύοντας δικά της χρήματα.
-Ποια σκηνή από την παιδική σας εμπειρία ανασύρει περισσότερο η μνήμη σας;
-Θυμάμαι τους ιδιοκτήτες μαγαζιών του χωριού, που εργάζονταν εθελοντικά για να συμπληρώσουν το τριήμερο που τους αναλογούσε, και στη συνέχεια έτρεχαν ασθμαίνοντας , για να ανοίξουν τα παντοπωλεία τους και να εξυπηρετήσουν τους πελάτες που περίμεναν υπομονετικά στην ουρά. Συχνά στη μνήμη μου έρχονται σκηνές με τον πατέρα μου που αφαιρούσε το κεντρί του σκορπιού από τα πόδια των εργατών και τους έφτυνε πάνω στην πληγή, για να ανακουφίσει τον πόνο τους. Εκείνο όμως που δεν θα ξεχάσω, ήταν ένα ψαράς που καραδοκούσε με ένα τρίκυκλο γεμάτο μεγάλα φρέσκα ψάρια και σαρδέλες, όλα Καλαματιανά. Μύριζαν αλμύρα τα λαχταριστά ψάρια του, μέχρι την Πέρα Μεριά.
Κανένας δεν κρατήθηκε, όσοι πρωτοπληρώθηκαν έτρεξαν αμέσως να αγοράσουν ψάρια, 1 δραχμή έκανε η οκά, ενώ όσοι άργησαν, έμειναν με το μισθό στο χέρι, κοιτάζοντας με απελπισία το άδειο τρίκυκλο και αναζητώντας μία νέα ευκαιρία, όταν θα κατέφθανε ο δεινός επαγγελματίας, κατά τις επόμενες ημέρες, με τη νέα του ψαριά.
Η δεξαμενή στο Μπιζάνι με το νερό από την πηγή του Αγίου Φλώρου κάλυψε για αρκετά χρόνια τις ανάγκες της Βαλύρας , ώσπου στην πορεία έγινε γεώτρηση σε κτήμα σταφιδαμπέλου στο δρόμο προς το χωριό Σκάλα. Ο νέος θησαυρός ήταν ποιοτικά ανώτερος και προτιμήθηκε. Η έρευνα για την εύρεση νερού δεν σταμάτησε εκεί, κατά την πορεία του χρόνου. Μία ακόμη γεώτρηση έλαβε χώρο στο κτήμα του κυρίου Δημητρακόπουλου, στο δρόμο αριστερά στη γέφυρα της Μαυροζούμενας , καθώς οδεύουμε προς την Ιερά Μονή , προς την Παναγία τη Βουλκανιώτισσα.
Αναμένεται η αξιοποίηση αυτής της πλούσιας πηγής νερού, η οποία μπορεί να διαμορφώσει όλες τις εκτάσεις κάτω από του Τζούμη τη βρύση, στο βουνό της Ιθώμης , με τα κατάλληλα υδρευτικά έργα, σε προσοδοφόρα ποτιστικά. Το νερό αυτό αρκεί να φθάσει μέχρι τις βρύσες του Τσαγκάρη, ψηλά στην Ιθώμη, στο κτήμα του Αλέζαγα, που κληρονόμος είναι ο κύριος Χρήστος Παν. Παπαγεωργίου, ο γνωστός αθλητικογράφος της ΕΡΤ/ΕΡΑ Καλαμάτας.
Νεράκι του Θεού λαχταρούσαν τα ξυπόλυτα παιδιά στη Βαλύρα, κατά τη δεκαετία του 1950, που όλες οι εργασίες των δημοσίων έργων εκτελούνταν χειρονακτικά και απαιτούσαν υπέρμετρη προσπάθεια . Κι όμως, ένας σημαντικός, κοινός στόχος ένωσε την κοινωνία της Βαλύρας και όλοι μαζί έφεραν σε πέρας επάξια αυτό το σπουδαίο έργο της ύδρευσης του χωριού , δρώντας ως λαμπρό παράδειγμα για κάθε επόμενη γενιά.
Θερμές ευχαριστίες στον κ. Γιώργο Φειδά, επιχειρηματία στο μακρινό Road Island των Η.Π.Α., που μοιράστηκε την ιστορική εμπειρία του, όσον αφορά το υδρευτικό έργο στη Βαλύρα, κατά τη δεκαετία του 1950 , για να μαθαίνει και να θαυμάζει τα έργα των προγόνων της η νέα και η ερχόμενη γενιά.
Ο Θεός μαζί σας!
Ευθυμία Η. Κοντοπούλου
2/3/2023
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου