Ανεπίκλητος, ακάλεστος αλλά και ανεπίδικος, μη δικαστικά αμφισβητούμενος, ήταν ο αποτρόπαιος θάνατος που συνάντησε τα ανυποψίαστα θύματά του επάνω στις γραμμές του τραίνου και αφαίρεσε τη ζωή τους, αφήνοντας πίσω πολύ πόνο και θλίψη στους συγγενείς και στα οικεία τους πρόσωπα στη Βαλύρα, από το 1930 μέχρι σήμερα.
Δίκαια ο κ. Γιώργος Παρ. Φειδάς λέγει ότι μεγάλη παράληψη θα ήταν για την εφημερίδα της Βαλύρας να μη μνημονεύσει τα αξιομακάριστα πρόσωπα που έφυγαν από το χωριό μας λόγω σιδηροδρομικού δυστυχήματος, ώστε να μαθαίνουν οι επόμενες γενιές την ιστορία του τόπου μας και να μνημονεύουν τους αδικοχαμένους.
Την περίπτωση του Τουρκο - Κώστα ομολογώ ότι πρώτη φορά την άκουσα και έμεινα άφωνη!
Τη διασώζουμε σήμερα με βάση τη παιδική μνήμη του κ. Γιώργου Παρ. Φειδά, όπως τη διηγήθηκε ο αείμνηστος πατέρας του, Παρασκευάς Φειδάς:
- “Ακούστε παιδιά μου, είπε ένα χειμωνιάτικο βράδυ ο μπάρμπα -Παρασκευάς στους ανήλικους γιους του και στη μοναχοθυγατέρα του:
Προς το τέλος του 1930 σκοτώθηκε ο μοναδικός Τούρκος που απέμεινε στη Σκάλα Μεσσηνίας και ζούσε στη Βαλύρα, μετά την απελευθέρωση του γένους μας. Οι γονείς του ήταν κρυπτοχριστιανοί και δεν ήθελαν να εγκαταλείψουν την περιουσία τους. Είχαν βαπτίσει το γιο τους Κωνσταντίνο. Ο Κωνσταντίνος δεν είχε αδέλφια και ζούσε στη Σκάλα Μεσσηνίας, μέχρι που έφυγαν οι γονείς του από τη ζωή. Επειδή όμως οι κάτοικοι του χωριού “Τούρκο” τον ανέβαζαν και τον κατέβαζαν κι αυτό τον ενοχλούσε πολύ γιατί δεν αισθανόταν ενσωματωμένος στο κοινωνικό σύνολο, αποφάσισε να αφήσει την όμορφη φιλενάδα του στη Σκάλα και να εγκατασταθεί μόνιμα στη γειτονική Βαλύρα. Είχε ένα σπίτι με κήπο κι ένα μικρό πλίνθινο αγροτόσπιτο προς τον κάμπο της Βαλύρας, στη περιοχή Νταράκι. Επειδή δεν κατάφερνε να ζήσει με τη λιγοστή σοδειά του, έκλεβε σταφίδα , σύκα και ελιές από των Βαλυραίων αγροτών τα κτήματα. Όσο όμως κι αν προσπαθούσαν να τον πιάσουν επ΄ αυτοφώρω κανένας δεν κατάφερνε τίποτα, γιατί είχε μηχανευτεί μέγα σχέδιο! Είχε ανοίξει τρεις λάκκους στον κήπο του και μέσα στον καθένα είχε τοποθετήσει από ένα τεράστιο πιθάρι. Ό,τι έκλεβε, πήγαινε τη νύχτα και το αποθήκευε στο αντίστοιχο πιθάρι. Επάνω σκέπαζε με χώμα και φύτευε κάτι για να παραπλανά τους αγριεμένους αγρότες που πάσχιζαν να τον πιάσουν στα πράσα, έκαναν έφοδο στο σπίτι και στον κήπο του συχνά, αλλά ποτέ δεν εντόπισαν κάτι από τα κλοπιμαία.
Το σπίτι τού Τουρκο -Κώστα ήταν κοντά στο δικό μας σπίτι · στο Νταράκι ζούσαμε με τη γιαγιά σας τη Βγενιά όταν ήμουν μαθητής στο Δημοτικό Σχολείο. Η μάνα μου στο μπαξέ συγκέντρωνε τα ωραία πήλινα τσουκάλια που έφτιαχνε και πωλούσε, γι΄ αυτό την έλεγαν Τσουκαλοβγενιά. Μία ημέρα, ο Τουρκο – Κώστας πήδηξε μέσα στον μπαξέ μας για να κλέψει φρούτα. Εγώ τον είδα και αυτό δεν του άρεσε καθόλου. Με άρπαξε από τα μαλλιά, και πάνω στην πάλη μας που προσπάθησα να τον εμποδίσω να κλέψει με βούτηξε με δύναμη μέσα στο λασπόνερο στο αυλάκι λέγοντάς μου:
-Αν με μαρτυρήσεις καημένε μου θα σε σκοτώσω!
Εγώ τον παραφύλαξα και όταν έφυγε να πάει στη πλατεία του χωριού, μπήκα μέσα στο σπίτι του και ό,τι είχε αποθηκεύσει όπως αλεύρι, σιτάρι, όσπρια και διάφορα άλλα τρόφιμα, του τα έχυσα όλα κάτω και τα κατέστρεψα.
Εκείνος κατάπληκτος γιατί δεν περίμενε από εμένα τέτοια αντίδραση, σκέφτηκε ότι τον συνέφερε καλύτερα να καλοπιάσει τον ανεξέλεγκτο αντίπαλο και άρχισε να γίνεται χειριστικός απέναντί μου.
-Σε αγαπάω Παρασκευά μου έλεγε και ξανάλεγε και θα σου γράψω το σπίτι μου που δεν έχω παιδιά. Εσύ όμως ποτέ να μη με μαρτυρήσεις!
-Ποτέ δεν τον πίστεψα, αλλά ούτε και τον μαρτύρησα.
Ο Τουρκο- Κώστας σύχναζε στο Χάνι, μία ταβέρνα της εποχής τού 1930, που ήταν αριστερά στο δρόμο από τη Βαλύρα προς τη Σκάλα, αμέσως μετά τις γραμμές του τραίνου.
Συνήθως πήγαινε εκεί, έπινε λιγάκι για να κάνει κέφι και έπαιρνε το δρόμο για τη Σκάλα, βαδίζοντας δίπλα στις σιδηροδρομικές γραμμές, για να διανύσει μικρότερη απόσταση και να φθάσει πιο γρήγορα στη φιλενάδα του.
Εκείνο το μοιραίο βράδυ που έφυγε από τη ζωή, είχε πιει αρκετά. Παρά τις συστάσεις τού ταβερνιάρη να ακολουθήσει τον κανονικό δρόμο, αρνήθηκε λέγοντας:
-Εμένα με γνωρίζει το τραίνο!
Η δεύτερη περίπτωση ήταν του αείμνηστου Αλιφέρη, που είχε μία σταφιδάμπελο στον κάμπο της Βαλύρας. Ένα απόγευμα που πήγαινε προς το κτήμα του και πέρασε τις σιδηροδρομικές γραμμές από μία αφύλακτη διάβαση ,τον βρήκε το τραίνο και αφαίρεσε τη ζωή του ακαριαία. Το γεγονός αυτό συνέβη προς το τέλος της δεκαετίας του 1950.
- Ήμουν μαθητής Δημοτικού Σχολείου, λέγει ο κ. Γιώργος Φειδάς και ακολούθησα τρέχοντας το χωροφύλακα της Βαλύρας, τον αείμνηστο Γιάννη Μανιάτη. Όταν εκείνος γύρισε και με ρώτησε , γιατί τον ακολουθώ και τι δουλειά έχω εγώ με το δυστύχημα , τού απάντησα:
-Θέλω να δω πώς κόβει τους ανθρώπους το τραίνο!
-Γιατί; Θέλεις να γίνεις χωροφύλακας; ρώτησε βροντόφωνα εκείνος.
-Όχι! Πυροσβέστης ανταποκρίθηκα.
Πόσα και πόσα δυστυχήματα δεν βλέπουν καθημερινά οι πυροσβέστες!
Παρακολουθούσα θεραπευτικά ένα νεαρό πυροσβέστη , ο οποίος μού είπε σε μία συνεδρία το εξής: “Είμαι αντιμέτωπος με το θάνατο και την καταστροφή, είμαι σε επιφυλακή 24 ώρες το εικοσιτετράωρο. Σήμερα ήλθα για λίγο, προκειμένου να αντλήσω δύναμη, γιατί έχω να πάω σε λίγο να μαζέψω τα μέλη μίας νεαρής κοπέλας, η οποία αυτοκτόνησε στο μετρό της Αθήνας”.
Πυροσβέστης δεν έγινε ο κ. Γιώργος Παρ. Φειδάς, αλλά άριστος επιχειρηματίας στο χώρο της εστίασης. Γι΄ αυτό μπορεί, μετά από τόσα που έχουν δει τα μάτια του, ακόμη να γελάει.
- Με σόκαρε αφάνταστα ο διαμελισμένος άτυχος άνθρωπος, αλλού ήταν το κεφάλι του, αλλού τα χέρια και διάσπαρτα τα πόδια του. Καλύτερα να μην είχα αντικρίσει αυτή τη φρικαλέα εικόνα σε εκείνη την τρυφερή ηλικία. Ευτυχώς, αυτό δεν έδρασε ως αιτία αποφυγής της χρήσης του τραίνου έκτοτε. Προσευχήθηκα στο Θεό να ενώσει το διαμελισμένο αείμνηστο Αλιφέρη στον Παράδεισο, είπε ο φιλόστοργος κ. Γιώργος Παρ. Φειδάς.
Η επόμενη φονική περίπτωση ήταν με τον αείμνηστο, ηλικιωμένο ψάλτη του ιερού ναού Αγίου Αθανασίου Βαλύρας, τον Αναγνώστη Ξυδόπουλο, ο οποίος έχασε τη ζωή του από ένα οτομοτρίς, σε μία αφύλακτη διάβαση κοντά στα Μανιατέϊκα στη Βαλύρα, κατά τη δεκαετία του 1970. Ο πρώτος που έμαθε για το χαμό τού ηλικιωμένου ψάλτη ήταν ο γαμπρός του Γιάννης Φειδάς, ο οποίος φώναξε θρηνώντας, “το τραίνο σκότωσε τον πεθερό μου” , και ο λόγος του έκτοτε δεν ξεχάστηκε ποτέ από τις παλιές γενιές της Βαλύρας.
Στις 7 Ιουνίου 1988, κι ενώ η δίδυμη Βάσω Φ. Ηλιοπούλου ήταν αρραβωνιασμένη και ετοιμαζόταν για το γάμο της, ο χαμός της αξέχαστης μητέρας της Ασπασίας, σε ηλικία 59 ετών, και του ζεύγους Δημήτρη και Κωνσταντίνας Βακαλόπουλου βύθισε ολόκληρη τη Βαλύρα στο πένθος.
Τ
Το ζεύγος Φώτης και Ασπασία Ηλιοπούλου. Φωτο: κα Βάσω Φ. Ηλιοπούλου
Η αείμνηστη Ασπασία, σύζυγος του Φώτη Ηλιόπουλου, εργαζόταν σε εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας που ανήκε στους αδελφούς Λέκκα, και ήταν πρώτα της ξαδέλφια. Οι Βαλυραίοι, όταν επέβαιναν σε τραίνο, χαιρετούσαν ο ένας τον άλλο και συνήθως ταξίδευαν στο ίδιο βαγόνι κατά τη διαδρομή Καλαμάτα-Αθήνα. Στο πρώτο βαγόνι αριστερά καθόταν η αλησμόνητη Ασπασία, μητέρα των διδύμων Βάσως και Μαρίας Φ. Ηλιοπούλου, με τους αείμνηστους Δημήτρη και Κωνσταντίνα, τους γονείς της νεαρής τότε Ρόης Βακαλοπούλου.
-Πολλές και περίεργες συμπτώσεις παρουσιάζονταν ως εμπόδια για να καθυστερήσει και να μην ταξιδέψει η μητέρα μου με το συγκεκριμένο τραίνο εκείνη την ημέρα. Πήγαινε να φύγει από την εργασία της και όλο κάτι παρουσιαζόταν και καθυστερούσε, ώσπου τελικά επιβιβάστηκε στο όχημα του θανάτου για το ύστερο ταξίδι της, λέγει η κα Βάσω Φ. Ηλιοπούλου.
-Τι να πω για τη θεία μου Ασπασία που με είχε σαν παιδί της, είπε δακρύζοντας ο κ. Γιώργος Παρ. Φειδάς. Πάντα ήταν δίπλα μου, σε ό,τι κι αν χρειαζόμουν. Εκείνη ετοίμασε τα πάντα για το γάμο μου και στόλισε το δικό της κρεβάτι για να πλαγιάσουμε ως νεόνυμφοι με την ανήλικη σύζυγό μου Ελένη, εγώ ήμουν προς τα 25 μου χρόνια το 1972. Σηκωνόταν κρυφά για να μη μάς ενοχλήσει κατά τον μήνα του μέλιτος και μαγείρευε ωραία φαγητά. Ορμήνευε τη γυναίκα μου στα οικοκυρικά και πάντα την επαινούσε λέγοντας:
-Κοίταξε Γιώργο μου τι σου έφτιαξε η γυναικούλα σου!
Η θεία Ασπασία, που δεν πρόλαβε να δει νυφούλες τις δίδυμες κόρες της, έχασε τη ζωή της ακαριαία, μαζί με τους γονείς τής κυρίας Ρόης Βακαλοπούλου, όταν μία νταλίκα διπλή με πολλούς τόνους λίπασμα πήγε να περάσει ανεξέλεγκτα επάνω από τις γραμμές του τραίνου, σε μία αφύλακτη διάβαση έξω από το χωριό Άρης, και συγκρούστηκε με την αριστερή πλευρά στο πρώτο βαγόνι του τραίνου.
Η ζωή των συγγενών πρώτου βαθμού, μετά το χαμό, ήταν χρόνια πορεία επούλωσης των πληγών για να καταφέρουν να επιζήσουν και να υπάρξουν ως φυσιολογικοί άνθρωποι.
Πολλοί Βαλυραίοι εργάστηκαν έκτοτε στον ΟΣΕ και είναι συνταξιούχοι πλέον.
Τα σιδηροδρομικά δυστυχήματα σφράγισαν τη μνήμη και την αντίληψη των κατοίκων του χωριού. Γνώριζαν καλά πλέον ότι κάθε παροχή της τεχνολογίας έχει και το αντίστοιχο κόστος της και ότι ο θάνατος παραμονεύει απέξω από την πόρτα του σπιτιού τους. Κάθε νέα πρόσληψη στον ΟΣΕ δεν ήταν ένα χαρμόσυνο γεγονός, γιατί ενείχε τον κίνδυνο τού δυστυχήματος και της προσωπικής ευθύνης τού εργαζομένου.
Όταν ο αείμνηστος Θοδωρής Γεωργακόπουλος, ο "Νταρντουνοθοδωράκης" της Βαλύρας, έμαθε ότι ο ανιψιός του Αιμίλιος προσλήφθηκε στα τραίνα , αναφώνησε:
-Κακό που πάθαμε! Θα τα κάνει να “στουμπίζουν” μεταξύ τους σαν τα κριάρια. Ευτυχώς, ο συγκεκριμένος εργαζόμενος στον ΟΣΕ δεν αντιμετώπισε κανένα πρόβλημα κατά τα έτη που ήταν μάχιμος.
Η Βαλύρα, μετά από θανατηφόρες ανατροπές , με πίστη στο Θεό, συναρμολογεί τα μέλη της και συνεχίζει τη ζωή, προσμένοντας καλύτερες ημέρες. Τη θέση τής αλησμόνητης θείας Ασπασίας έλαβε η συνονόματη εγγονή της Ασπασία, κόρη της κυρίας Βάσως Φ. Ηλιοπούλου, που καλοπαντρεύτηκε στη Βαλύρα με τον κ. Γιώργο Δ. Καπότη και έφεραν στη ζωή τη Βασιλική τη νεότερη, καμάρι της γιαγιάς της. Η κα Ρόη Βακαλοπούλου ζει με την οικογένειά της στην Καλαμάτα.
Ο Θεός να αναπαύει στον Παράδεισο τους εκλιπόντες λόγω σιδηροδρομικού δυστυχήματος στη Βαλύρα, η μνήμη τους ποτέ δεν θα ξεχαστεί.
Θερμές ευχαριστίες στον κ. Γιώργο Παρ. Φειδά , επιχειρηματία στο Road Island των Η.Π.Α. για την ιστορία των σιδηροδρομικών δυστυχημάτων στη Βαλύρα , στην κα Βάσω Φ. Ηλιοπούλου, για την περιγραφή του ατυχούς συμβάντος της μητέρας της Ασπασίας και τη φωτογραφία των γονιών της και στην κα Ευγενία Δ. Ντουραμάκου, Αντιπρόεδρο του Συλλόγου Γυναικών Βαλύρας, για τη φωτογράφιση της γαλήνιας όψης του σταθμού της Βαλύρας.
Ο Θεός μαζί σας!
Ευθυμία Η. Κοντοπούλου
12/3/2023
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου