Ο καθ. Ι.Ν. Παρασκευόπουλος. Φωτο: Πανελλήνιος Ψυχολογικός Σύλλογος
Αφιερωμένο στον καθηγητή κ. Ιωάννη Ν. Παρασκευόπουλο, Ψυχολόγο και Κοσμήτορα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών
“Η προσωπικότητα είναι μία σύνθετη έννοια και περιλαμβάνει σύνολο χαρακτηριστικών, όπως νοητικά, συναισθηματικά, βουλητικά κ.α. Οι μέθοδοι των ψυχολογικών τύπων και των ψυχολογικών γνωρισμάτων χρησιμοποιούνται για την ταξινόμηση και περιγραφή της προσωπικότητας από τους ψυχολόγους”, δίδασκε ο αγαπητός καθηγητής Ιωάννης Ν. Παρασκευόπουλος, στον Τομέα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών κατά τα έτη 1989-2009.
α. Με τη μέθοδο των ψυχολογικών τύπων, με βάση ένα κύριο και εμφανές χαρακτηριστικό ταξινομούνται τα άτομα σε έναν μικρό αριθμό κατηγοριών ή τύπων. Τα άτομα αυτά ανήκουν στον ίδιο ψυχολογικό τύπο και συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο. Γνωρίζοντας τον τύπο του ατόμου, μπορούμε να προβλέψουμε σχετικά τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεται το άτομο αυτό σε διάφορες καταστάσεις.
β. Με τη μέθοδο των ψυχολογικών γνωρισμάτων περιγράφεται η ανθρώπινη προσωπικότητα, με βάση ευδιάκριτες συμπεριφορές, οι οποίες παραμένουν σχετικά σταθερές και ονομάζονται γνωρίσματα προσωπικότητας. Σύμφωνα με τη θεώρηση αυτή υπάρχουν κοινά γνωρίσματα σε όλα τα άτομα και μοναδικά για κάθε άτομο.
Η μελέτη της προσωπικότητας κατά τον Gordon W. Allport καθορίζει τα γνωρίσματα της προσωπικότητας και τους ιδιαίτερους συνδυασμούς ποιοτικά και ποσοτικά που εμφανίζονται σε υπό μελέτη ομάδες πληθυσμού . Με στατιστικές μεθόδους πολυπαραγοντικής ανάλυσης, οι ψυχολόγοι καταλήγουν σε καθολικά γνωρίσματα της προσωπικότητας και συνθέτουν πολυδιάστατα ψυχοδιαγράμματα, όπως ο Αμερικανός Ψυχολόγος Raymond Cattell (8).
Οι τύποι και τα γνωρίσματα της προσωπικότητας έχουν την εξής βασική διαφορά:
α. Ο τύπος περιγράφει την προσωπικότητα γενικά και περιεκτικά, με μία λέξη.
β. Τα γνωρίσματα είτε είναι κοινά είτε μοναδικά, περιγράφουν την προσωπικότητα
ως προς τα μερικά στοιχεία της δομής της.
Υπάρχουν και τα ενδιάμεσα επίπεδα που αφορούν τη δομή της νοημοσύνης του ατόμου κατά τον P.E. Vernon και τον Άγγλο Ψυχολόγο Hans Eysenck.
Οι αρχαίοι ιατροί, όπως ο Ιπποκράτης και ο Γαληνός (1), μελετούσαν τις κράσεις του ατόμου, επίσης οι σύγχρονοι ερευνητές όπως ο Kretschmer και ο Sheldon καθιέρωσαν τύπους ως προς την σωματική κατασκευή των ατόμων. Ο Binet μίλησε για γνωστικούς τύπους, με βάση τις νοητικές ικανότητες των ατόμων, ο Jung για λειτουργικούς τύπους, ο Spranger για τύπους με βάση τις προσωπικές αξίες του ατόμου, και ο Θεόφραστος για χαρακτήρες, όσον αφορά τις διαπροσωπικές σχέσεις των ατόμων.
1. Τύποι με βάση τις κράσεις του ατόμου
Τον 4ο αιώνα π.Χ. ο Ιπποκράτης και αργότερα ο Γαληνός υποστήριξαν ότι το ανθρώπινο σώμα έχει τέσσερα υγρά, το αίμα, το φλέγμα, την ξανθή και μέλαινα χολή, και η επικράτηση ενός από τα τέσσερα υγρά δημιουργεί έναν τύπο προσωπικότητας.
α. Ο αιματώδης τύπος είναι ευχάριστος και καλόκαρδος, θέτει υψηλούς στόχους , αλλά κατορθώνει λιγότερα από αυτά που υπόσχεται. Είναι ευσυγκίνητος, αισιόδοξος και διακρίνεται από συναισθηματικές μεταπτώσεις και παιδική συμπεριφορά.
β. Ο φλεγματικός τύπος παραμένει απαθής σε έντονες συναισθηματικές καταστάσεις, σπάνια οργίζεται, το ωραίο δεν τον συγκινεί, είναι συντηρητικός και σταθερός στις ιδέες του και ενδιαφέρεται για την αφηρημένη γνώση.
γ. Ο χολερικός τύπος διακρίνεται από υψηλή ενεργητικότητα, σταθερότητα βούλησης, συνέπεια στους λόγους και στις πράξεις του, θέλει να ολοκληρώσει το έργο του με συνέπεια, έχει συναισθηματική ευαισθησία και είναι ευέξαπτος και εύθυμος παράλληλα.
δ. Ο μελαγχολικός τύπος δύσκολα συγκινείται, έχει έντονα συναισθήματα και είναι δύσθυμος. Με απαισιοδοξία σκέπτεται όλες τις δυσκολίες της ζωής. Αν και συνεπής με τους άλλους, παραμένει αδρανής , απαθής και εσωστρεφής, ερχόμενος σπάνια σε επαφή με τον έξω κόσμο.
2. Τύποι με βάση τη σωματική κατασκευή
Ο Γερμανός νευροψυχίατρος Ernst Kretschmer (2) διαπίστωσε στους ψυχασθενείς του θετική συνάφεια μεταξύ του σωματότυπου και της ψυχικής ασθένειας από την οποία έπασχαν. Περιέγραψε τέσσερεις τύπους ατόμων με βάση τη σωματική κατασκευή:
α. Ο λεπτόσωμος τύπος είναι κανονικού αναστήματος ή άνω, και το βάρος του κάτω του κανονικού. Ο θώρακας είναι στενός και τα άνω και κάτω άκρα μακριά. Είναι γενικά ισχνός και ασθενικός. Το πρόσωπο είναι χλωμό, λιπόσαρκο και γωνιώδες, η μύτη λεπτή και σουβλερή. Το δέρμα ξηρό και λεπτό, το τρίχωμα της κεφαλής και των φρυδιών πλούσιο.
β. Ο αθλητικός τύπος χαρακτηρίζεται από μεγάλη ανάπτυξη του σκελετού και του όλου μυϊκού συστήματος. Έχει προεξέχοντες ώμους με πλατύ στήθος και κορμό που στενεύει προς τα κάτω. Το πρόσωπό του είναι ωοειδές με πλατιά μύτη. Τα μάτια εξογκωμένα και τα μήλα του προσώπου συμπαγή. Το δέρμα σκληρό και ελαστικό και το τρίχωμα της κεφαλής πυκνό. Ο λαιμός του είναι μακρύς και στερεός και τα οστά χοντρά. Οι μυς πλαστικοί και ανάγλυφοι.
γ. Ο πυκνόσωμος τύπος έχει υπερβολική εναπόθεση λίπους σε ολόκληρο το σώμα.
Είναι μετρίου αναστήματος, έχει μαλακό και πλατύ πρόσωπο με διπλό πηγούνι, τα μάτια είναι μικρά και χωμένα βαθιά μέσα στις κόγχες, η μύτη αμβλεία και το μέτωπο πλατύ, ο λαιμός κοντός, τα άνω άκρα κοντά και χοντρά, η κοιλιά μεγάλη, τα οστά λεπτά και η φαλάκρα εμφανίζεται ενωρίς.
δ. Ο δυσπλαστικός τύπος έχει ασύμμετρη σωματική κατασκευή με εντυπωσιακή δυσμορφία και λίγοι άνθρωποι ανήκουν σε αυτόν τον τύπο.
Οι δύο τύποι που συνδέονται με την ψυχοπαθολογία (3):
α. Ο πυκνόσωμος ανήκει στον κυκλοθυμικό τύπο (εξωστρέφεια) και σε περίπτωση ψυχοπαθολογίας πάσχει από μανία-μελαγχολία, μανιοκατάθλιψη. Είναι στραμμένος προς τον εξωτερικό κόσμο, είναι περισσότερο συναισθηματικός, παρουσιάζει συχνά εκρήξεις θυμού, τις οποίες διαδέχονται στιγμές χαράς και ευθυμίας.
β. Ο λεπτόσωμος ανήκει στον σχιζοθυμικό τύπο και σε περίπτωση ψυχοπαθολογίας πάσχει από σχιζοφρένεια. Είναι εσωστρεφής του αρέσει η απομόνωση και διατηρεί λίγες κοινωνικές επαφές. Τον χαρακτηρίζει έλλειψη συναισθημάτων, είναι ψυχρός και σοβαρός. Οι δραστηριότητές του είναι θεωρητικές και αφηρημένες. Αγαπά την τάξη και διαθέτει ισχυρή προσωπικότητα.
Ο William Sheldon (4) υποστήριξε ότι υπάρχει στενή σχέση μεταξύ της σωματικής κατασκευής και της συμπεριφοράς του ατόμου. Αφού φωτογράφισε 4.000 άτομα διαφόρων ηλικιών, κατέληξε ότι υπάρχουν τρεις βασικοί σωματικοί τύποι, ο ενδομορφικός, ο μεσομορφικός και ο εκτομορφικός. Κατόπιν μελέτης 200 ατόμων ο Sheldon συμπέρανε ότι σε κάθε έναν από τους τρεις τύπους σώματος αντιστοιχεί συνδυαστικά και ένας ψυχολογικός τύπος, όπως ο σπλαχνοτονικός, ο σωματοτονικός και ο εγκεφαλοτονικός. Χρησιμοποίησε μία διαβάθμιση από το 1-7 για να περιγράψει τον βαθμό εμφάνισης της ενδομορφίας, μεσομορφίας και εκτομορφίας σε κάθε άτομο. Ένας μέσος , φυσιολογικός τύπος λαμβάνει τιμή 4,4,4 και στις τρεις κατηγορίες.
α. Ο ενδομορφικός τύπος έχει σώμα πλαδαρό και σφαιρική εξωτερική εμφάνιση. Η ανάπτυξη των οργάνων του πεπτικού συστήματος είναι πολύ μεγάλη.
β. Ο μεσομορφικός τύπος είναι γεροδεμένο άτομο, με τετράγωνη εξωτερική εμφάνιση.Τα οστά είναι γερά και αντέχουν στις κακουχίες.
γ. Ο εκτομορφικός τύπος είναι ισχνός και φιλάσθενος. Έχει επίπεδο θώρακα και αδύνατους μυς. Η σωματική μάζα είναι μικρή.
Τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των τριών σωματότυπων είναι τα ακόλουθα:
α. Ο σπλαχνοτονικός τύπος αγαπά τη σωματική άνεση και καλοζωΐα. Είναι ήρεμο και κοινωνικό άτομο, αγαπά τα παιδιά, και την οικογένεια. Είναι καλοφαγάς.
β. Ο σωματοτονικός τύπος αγαπά την περιπέτεια και είναι ριψικίνδυνος. Επιδίδεται σε δραστηριότητες που απαιτούν μυική δύναμη. Θέλει να ασκείται, αγαπά τον συναγωνισμό, είναι επιθετικός, σκληρός και απότομος. Δεν αντέχει τον εσωτερικό χώρο, ζητά δράση, δύναμη και κυριαρχία.
γ. Ο εγκεφαλοτονικός τύπος χαρακτηρίζεται από υπερβολική συστολή και επιθυμία για απόκρυψη. Προτιμά την απομόνωση, ιδιαίτερα όταν είναι ταραγμένος. Είναι κρυψίνους, νιώθει χαρούμενος σε κλειστό χώρο και είναι διανοητικός τύπος. Βρίσκεται σε διαρκή πνευματική εγρήγορση , κοιμάται λίγο και αισθάνεται χρόνια κόπωση.
3. Τύποι με βάση τις αισθήσεις και τις γνωστικές λειτουργίες του ατόμου
Οι πέντε αισθήσεις και οι υπερισχύουσες νοητικές ικανότητες και λειτουργίες του ατόμου , όπως η αντίληψη , η μνήμη κ.α. χρησιμοποιούνται ως μέθοδος κατάταξης της προσωπικότητας σε διάφορους τύπους ως εξής:
3.1. Παραστατικοί τύποι
α. Ο οπτικός τύπος τα προσλαμβάνει όλα με την όραση και έχει πολύ καλή οπτική μνήμη. Στον τύπο αυτό ανήκουν οι εκπρόσωποι των εικαστικών τεχνών (4).
β. Ο ακουστικός τύπος τα προσλαμβάνει όλα με την ακοή, και για να κατανοήσει ένα κείμενο πρέπει να το διαβάσει μεγαλόφωνα. Στον τύπο αυτό ανήκουν οι μουσικοί.
γ.Ο γευστικός τύπος διακρίνει τις λεπτές διαφορές με τη γέυση, και σε αυτόν τον τύπο εντάσσονται οι γευσιγνώστες,
δ.Ο οσφρητικός τύπος έχει ικανότητα να διακρίνει τις διαφορές στις οσμές. Σε αυτόν ανήκουν οι οσφρησιογνώστες.
ε.Ο απτικός τύπος έχει ανεπτυγμένη την αίσθηση της αφής, Σε αυτόν τον τύπο ανήκουν οι μικρογράφοι και οι ταχυδακτυλουργοί.
στ. Ο κινητικός τύπος εκτελεί πολύπλοκες κινήσεις με μέγιστη ακρίβεια. Στον τύπο αυτό ανήκουν οι χορευτές, οι ακροβάτες και ορισμένες κατηγορίες αθλητών.
Το ειδητικό άτομο διαθέτει άριστες μνημονικές ικανότητες και κατ΄ αίσθηση αντιλήψεις. Περιγράφει μία εικόνα τυπωμένη σε σελίδα με απόλυτη πιστότητα, σαν να έχει το ίδιο το περιγραφόμενο εμπρός του.
3.2 Αντιληπτικοί τύποι
Alfred Binet. Photo:Advances in the History of Psychology
Ο Γάλλος ψυχολόγος Alfred Binet διαπίστωσε διαφορές ως προς τον τρόπο αντίληψης των ατόμων και κατέληξε σε τέσσερεις τύπους:
α. Ο αντικειμενικός τύπος δίνει λεπτομερή περιγραφή του γεγονότος και απαριθμεί τα μέρη χωρίς καμία προσωπική κρίση.
β. Ο λογικός τύπος δεν αρκείται μόνο να αποδώσει αυτό που παρατηρεί, αλλά προσθέτει και δικές του κρίσεις.
γ. Ο συναισθηματικός τύπος κυριαρχείται από υποκειμενική αντίληψη προβάλλει τα προσωπικά του συναισθήματα και εξωτερικεύει τον εσωτερικό του κόσμο.
δ. Ο λόγιος τύπος δεν εκθέτει μόνο ό,τι παρατηρεί, αλλά αναφέρει και ό,τι άλλο γνωρίζει σχετικά με το αντικείμενο.
Ο Jerome Kagan διακρίνει τους ακόλουθους τύπους:
α. Τον παρορμητικό τύπο (impulsive) που αντιδρά στο ερέθισμα γρήγορα και ενστικτωδώς.
β. Τον διασκεπτικό τύπο (reflective) ο οποίος αντιδρά μετά από εσωτερική διεργασία και σκέψη.
Ο H.Witkin αναφέρει δύο τύπους:
α. Τον διάχυτο τύπο (field dependent) που περισπάται γιατί παρεμβάλλονται στην αντίληψή του τα περιβάλλοντα το ερέθισμα στοιχεία.
β. Τον εστιασμένο τύπο (field independent) που δεν περισπάται και συγκεντρώνεται στο ερέθισμα.
3.3. Οι λειτουργικοί τύποι του Jung (5).
Ο Carl Jung με κριτήριο την εσωστρέφεια και αντίστοιχα την εξωστρέφεια κατέληξε σε οκτώ λειτουργικούς τύπους, οι οποίοι αξιολογούνται με το ερωτηματολόγιο Myers-Briggs (6).
α. Ο εξωστρεφής διανοητικός τύπος μελετά τα εξωτερικά φαινόμενα , στα οποία συγκεντρώνει το ενδιαφέρον του, και βασίζεται στην εμπειρική γνώση. Συναντά δυσκολίες στην κατανόηση αφηρημένων εννοιών.
β. Ο εσωστρεφής διανοητικός τύπος συγκεντρώνει τη σκέψη του σε αφηρημένες
έννοιες , είναι άτολμος και ιδεαλιστής , χωρίς πρακτική σκέψη και δίνει την εντύπωση του αφηρημένου.
γ. Ο εξωστρεφής συναισθηματικός τύπος χαρακτηρίζεται από έντονο συναίσθημα
προσαρμόζεται εύκολα στο περιβάλλον, δείχνει συμπάθεια στον πάσχοντα συνάνθρωπο, αναπτύσσει κοινωνική δράση, αλλά η συναισθηματική κυριαρχία τον οδηγεί σε λάθος συμπεράσματα.
δ. Ο εσωστρεφής συναισθηματικός τύπος , δεν εκδηλώνει τα συναισθήματά του από τα οποία κυριαρχείται. Φαίνεται ψυχρός και δυσπρόσιτος. Εξωτερικά φαίνεται ψύχραιμος αλλά εσωτερικά κυριαρχείται από έντονη θυμική διάθεση.
ε.Ο εξωστρεφής αισθητηριακός τύπος αντιλαμβάνεται και κυριαρχείται από την αισθητή πραγματικότητα. Δεν τον ενδιαφέρει το μέλλον, δεν έχει ιδανικά και κυριαρχείται από τις απολαύσεις του παρόντος.
στ. Ο εσωστρεφής αισθητηριακός τύπος αντιλαμβάνεται και ερμηνεύει τον κόσμο με βάση τις εσωτερικές του υποκειμενικές καταστάσεις. Όχι τόσο το αίσθημα, αλλά η υποκειμενική του συμμετοχή και το συναίσθημα καθορίζουν τις αντιδράσεις του. Δυσκολεύεται να εκφράσει τις ιδέες του και παρουσιάζει λογική ασυνέπεια.
ζ. Ο εξωστρεφής ενορατικός τύπος έχει ιδιαίτερη κλίση προς τα συνήθη πράγματα και δυσκολεύεται να ακολουθήσει τους κοινούς θρησκευτικούς κανόνες ή ηθικούς νόμους. Είναι προσηλωμένος στο μέλλον και δίνει την εντύπωση τυχοδιώκτη.
η. Ο εσωστρεφής ενορατικός τύπος ζει σε έναν ιδιαίτερο, υποκειμενικό κόσμο, ο μυστικισμός και η ονειροπόληση αποτελούν ουσιώδη γνωρίσματά του. Διακατέχεται από ενοράσεις θρησκευτικού ή κοσμικού περιεχομένου.
4. Τύποι με βάση τις προσωπικές αξίες
Ο Eduard Spranger υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι διαφέρουν ως προς τα κίνητρα και τους σκοπούς των πράξεών τους. Οι διαθέσεις και ενέργειές τους διέπονται από διαφορετικές αξίες. Οι αξίες αυτές είναι έξι ειδών κατά τον Spranger και διαμορφώνουν αντίστοιχα έξι τύπους προσωπικότητας, τους ακόλουθους:
α. Τον θρησκευτικό τύπο που αποβλέπει στην ανύψωσή του από το πρόσκαιρο και πεπερασμένο κόσμο στο αιώνιο και στην ταύτισή του με τον Θεό.
β. Τον κοινωνικό τύπο που κυριαρχείται από την αγάπη για τον συνάνθρωπο. Χαίρεται να προσφέρει και υποστηρίζει ότι ο Θεός είναι αγάπη.
γ. Τον οικονομικό τύπο που ενδιαφέρεται για την προσωπική του οικονομική ωφέλεια και βλέπει τον Θεό ως χορηγό αγαθών.
δ. Τον πολιτικό τύπο που έχει ως πρωταρχικό του σκοπό να εξουσιάζει. Ο Θεός είναι παντοδύναμος κυβερνήτης του κόσμου.
ε. Τον αισθητικό τύπο, που η αγάπη για το ωραίο τον οδηγεί στον ατομισμό. Ο Θεός είναι αρμονία και μορφοποιός δύναμη του σύμπαντος.
στ. Τον θεωρητικό τύπο που διακρίνεται για έφεση προς την ανακάλυψη της αλήθειας και της γνώσης. Ο Θεός είναι η αλήθεια. Συλλαμβάνει ιδέες τις οποίες αδυνατεί να εφαρμόσει.
5.. Η κοινωνιολογική έρευνα και οι ενδο-ομαδικοί τύποι
Με βάση τη θέση και τον ρόλο του ατόμου μέσα στην κοινωνική ομάδα διακρίνονται έξι τύποι:
α. Ο ηγετικός τύπος που αναζητεί να αναλαμβάνει ευθύνες και πρωτοβουλίες σε δύσκολες περιστάσεις.
β. Ο τύπος του συνειδητού οπαδού που ακολουθεί πιστά τον αρχηγό.
γ. Ο τύπος του μιμούμενου που ακολουθεί τις ιδέες μεμονωμένων ατόμων.
δ. Ο τύπος του υποβαλλόμενου που είναι ευάλωτος και επηρεάζεται ακόμη και από γνώμες τυχαίων προσώπων.
ε. Ο τύπος του ασταθούς που εγκαταλείπει όλες τις δεσμεύσεις του στη ζωή.
στ. Ο αντικοινωνικός τύπος ο οποίος εκδηλώνει καταστροφική διάθεση και επιθετικότητα προς την κοινωνία (7).
6. Διαφοροποίηση των ατόμων με βάση την εστία ελέγχου (locus of control).
α. Ο τύπος με εξωτερική εστία ελέγχου που πιστεύει ότι η πορεία της ζωής του κρίνεται από την θέληση των άλλων γύρω του και πιστεύουν στον εξωπροσωπικό έλεγχο.
β. Ο τύπος με εσωτερική εστία ελέγχου που πιστεύει ότι μπορεί να ελέγξει ο ίδιος την πορεία της ζωής του και ασκεί ενδοπροσωπικό έλεγχο .
7. Η πολυπαραγοντική ανάλυση, με βάση τη θεωρία του Raymont Cattell , έδωσε τους ακόλουθους 16 πρωτογενείς παράγοντες στο προφίλ της προσωπικότητας του ατόμου, όπως εκτιμώνται και αναλύονται με τη χορήγηση της διεθνούς ψυχολογικής κλίμακας 16 PF (16 πρωτογενείς παράγοντες) και παρουσιάζονται στο ακόλουθο διάγραμμα:
Πίνακας 1. Ευρήματα στην Κλίμακα Προσωπικότητας 16ΡF (8).
ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΙΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ (-) αριστερά | Απόλυτες Τιμές Εξεταζομέ-νου | ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΙΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ (+) δεξιά | ||||
1 2 3 | 4 5 | 6 7 | 8 9 | 10 | ||
Α (Reserved) ψυχρότητα | (Warm hearted) εγκαρδιότητα | |||||
Β (Concrete Thinking) πρακτική σκέψη | (Abstract Thinking) αφαιρετική σκέψη | |||||
C (Affected by feelings) συναισθηματική αστάθεια ως προς τη δόμηση του Εγώ | (Emotionally Stable) συναισθηματική σταθερότητα | |||||
E (Humble) υποχωρητικότητα | (Assertive) κυριαρχία-επιβολή | |||||
F ( Sober) επιφυλακτικότητα | (Harry-go-lucky) διαχυτικότητα | |||||
G (Expedient) Ιδιοτέλεια | (Conscientious) ευσυνειδησία | |||||
H (Shy) συστολή | ( Venturesome) αταραξία | |||||
I (Tough-minded) ακαμψία σκέψης | (Tender-minded) ευελιξία σκέψης | |||||
L (Trusting) εμπιστοσύνη | (Suspicious) καχυποψία | |||||
M (Practical) ρεαλισμός-σκληρότητα | (Imaginative) επινοητικότητα- φαντασία | |||||
N (Forthright) ευθύτητα | (Shrewd) κοινωνική επιδεξιότητα | |||||
O (Self Trust) αυτοπεποίθηση | (Guilt) τάση για ενοχές | |||||
Q1 (Conservative) συντηρητισμός | (Experimenting) πειραματισμός | |||||
Q2 (Group Oriented) εξάρτηση από την ομάδα | Self Sufficient) αυτάρκεια | |||||
Q3 (Undisciplined) παρορμητισμός | (Controlled) πειθαρχία | |||||
Q4 (Relaxed) υποτονικότητα | (Tense) υπερένταση | |||||
ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΕΙΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ | ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΕΙΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ | |||||
QI (Introvension) εσωστρέφεια | (Extraversion) εξωστρέφεια | |||||
QII (Low Anxiety) χαμηλό άγχος | (High Anxiety) υψηλό άγχος | |||||
QIII (Tender-minded emotioanally) συναισθηματική αστάθεια | Tough Poise) σταθερή στάση | |||||
QIV (Subduedness) υποτακτικότητα | ( Independence) ανεξαρτησία | |||||
Φυσιολογικές τιμές: 4,5,6,7 |
8. Η Ειδοποιός Διαφορά της κατά Θεόν Ομοιότητας
Ο Υιός και Λόγος του Θεού, δεν απασχολεί τους επιστήμονες ψυχολόγους στα Πανεπιστήμια, δεν είναι μέρος της διδακτέας ύλης, αλλά σαφώς είναι ο κοινός σκοπός και στόχος που ενώνει θεάρεστα όλους τους Χριστιανούς. Με βάση το κατ΄εικόνα και κατ΄ομοίωση με τον Τριαδικό Θεό, παρατηρούνται διαβαθμίσεις πνευματικής ωριμότητας στους Χριστιανούς μεν, αλλά αυτές οι πρόσκαιρες διαφορές είναι μέρος της πνευματικής τους ανάπτυξης και της επί γης πορείας τους. Ασχέτως των ενδοατομικών διαφορών της προσωπικότητας των ανθρώπων, ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός , ως θεάνθρωπος, είναι η τελείωση, η ολοκλήρωση της μαθητείας των Χριστιανών σε αυτή τη ζωή. Η εκκλησία είναι ένα σώμα, με όλες τις διαφορές της προσωπικότητας των μελών της, και κεφαλή αυτής είναι ο Χριστός. Μέσα στην εκκλησία όλοι είναι τέκνα του Παντοδύναμου Θεού και οι εκδηλώσεις των πιστών είναι όμοιες μεταξύ τους.
Προσεύχονται , κοινωνούν των αχράντων μυστηρίων, κάνουν ευλαβικά τον σταυρό τους, εκδηλώνουν αγάπη και συμπάθεια προς τους αδελφούς τους. Ο Λόγος του Θεού ενώνει τους Χριστιανούς σε ένα όμορφο ψηφιδωτό και εξομαλύνει τις διαφορές της προσωπικότητάς τους . Ενωμένοι σαν κρίνα του αγρού και χρυσά στάχυα με τον Κύριο και Θεό τους, έχοντας την αγάπη Του εντός τους, φωτίζονται και κινούνται με θεία καθοδήγηση. Είναι ένα και το αυτό με τον Θεό και Πατέρα τους. Οι Χάρες του Αγίου Πνεύματος δυναμώνουν τη διάκρισή τους και τους ωθούν στην ορθή σκέψη και σε θεάρεστες πράξεις. Αντί να εστιάζουν οι Χριστιανοί σε αυτό που τους χωρίζει και τους απομακρύνει μεταξύ τους, στις ενδοατομικές τους διαφορές, κάτω από τις πτέρυγες της Πατρικής Αγάπης εκδηλώνουν υγιείς σκέψεις και συναισθήματα και πράττουν ανάλογα, με την ηθική που χαρακτηρίζει έναν πιστό και καλό Χριστιανό.
Τις ενδοατομικές διαφορές προσωπικότητας τις αναφέραμε σήμερα, ως μέρος του γνώθι σαυτόν, για να αντιληφθούμε ότι διακρινόμαστε από “πνευματική πτωχεία” και χρειαζόμαστε ουράνια τροφή για να προοδεύσουμε πνευματικά, να λάβουμε και να εκδηλώσουμε τα Χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος εντός μας, με θεία φώτιση.
Βιβλιογραφία
1.Γαληνός, Περί Κράσεων , βιβλ. 1 . Έκδοση Georg Olms, Hilolesheim, 1964.
2.Καλλιάρα Σ. και Ψαλλίδα Φ. (1950). Εισαγωγή εις την χαρακτηρολογίαν του Ernst Kretschmer και ψυχοσωματική έρευνα σχετική προς αυτόν. Αθήνα.
3. Παρασκευόπουλου Ι.Ν. (1989). Κλινική Ψυχολογία, σελ. 18-21. Αθήνα. Εκδόσεις Γρηγόρη.
4. Παρασκευόπουλου Ι.Ν. (1985). Εξελικτική Ψυχολογία, σελ. 97. Αθήνα. Εκδόσεις Γρηγόρης.
5. Jung C. (1954). Ψυχολογικοί Τύποι (μτφ. Ζωγραφου Μεραναίου Μίνας. Αθήνα. Εκδόσεςι Μάρη.
6. Myers I.B. (1962). The Myers-Briggs type indicator. Education Testing Service.
7. Σπετσιέρη Κ.(1960). Η ψυχική ζωή του ανθρώπου, σελ. 261-262. Αθήνα. Εκδόσεις Μυρτίδη.
8. Κοντοπούλου Ε. Η. (1996). Σύγγραμμα “Η Χορήγηση και Ανάλυση της Κλίμακας Προσωπικότητας 16PF. Πανεπιστήμιο Αθηνών. Φιλοσοφική Σχολή. Τομέας Ψυχολογίας.
Ο Θεός μαζί σας!
Ευθυμία Η. Κοντοπούλου
26/11/2022
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου