Πασχαλινό Υφαντό.Κατασκευή: Ε.Η.Κοντοπούλου
Η υφαντική τέχνη, από αρχαιοτάτων χρόνων, είναι συνυφασμένη με την ίδια τη ζωή, σε γήινο αλλά και σε ουράνιο επίπεδο. Η σεμνή και πιστή Πηνελόπη, που πλάγιαζε στα υψηλά δώματα του νου της, περίμενε τον νυμφίο της Οδυσσέα και φρόντιζε να είναι κεκαθαρμένη και πανέτοιμη για να τον δεχτεί. Τίποτα δεν δεχόταν λιγότερο από εκείνον, γι΄ αυτό το υφάδι του γάμου της, κατά τα χρόνια της προσμονής, ποτέ δεν ήταν κατάλληλο για να ικανοποιήσει το είναι της. Πολλοί ήταν οι μνηστήρες των παθών, αλλά ένας ο θείος νυμφίος της. Τελικά η αγάπη της, η υπομονή, η ταπείνωση και οι επίπονοι κόποι της, έφεραν γόνιμο και θεάρεστο καρπό. Συνάντησε τον Οδυσσέα-νυμφίο στην Ιθάκη, στα ανάκτορα της καρδιάς της, κάτω από την ελαία της ευσπλαχνίας και ελεημοσύνης του Θεού .
Η Υπεραγία Θεοτόκος , με το αδράχτι στο αριστερό χέρι, σαν άγκυρα στη ζωή, με τον νου στραμμένο προς τον Θεό και την καρδιά της παλλόμενη υπέρ της σωτηρίας των ανθρώπων, συνέλαβε στο παρθενικό σώμα της τον Υιό τον Μονογενή του Θεού, τον Θείο Λόγο , την αιώνια ζωή και το φως του κόσμου. Η ίδια ύφανε τη ζώνη της Παρθενίας της, κατά την εκκλησιαστική παράδοση, με τρίχες καμήλου. Γιατί ήταν ταυτόχρονα Θεοτόκος, αλλά και άνθρωπος. Ο ίδιος ο Θεός είναι μέγας τεχνίτης, αφού στήνει τόσο μοναδικά τα στημόνια και μας βοηθά να υφάνουμε, όταν του το επιτρέπουμε, το έργο της ζωής μας. Μας έχει δώσει την ελευθερία να αποφασίσουμε για το προσωπικό μας υφάδι. Πόσο άρα έχουμε καταχραστεί αυτή την ελευθερία , λόγω της αγνοίας και απιστίας μας;
Αφού ντυθεί ο αργαλειός της ζωής με τα φωτεινά στημόνια του, εμείς, οι αμαθείς από τη γέννησή μας ,υφαίνουμε και ξηλώνουμε διαρκώς, μέχρι να κατασταλάξουμε στα σχέδια ύφανσης που μας ικανοποιούν, σε αυτό που πιστεύουμε ότι είναι αντιπροσωπευτικό του ψυχισμού και της προσωπικότητάς μας, της ανθρώπινης αλλά και θείας μας ταυτότητας. Γιατί είναι σαφώς διαφορετικό να υφαίνουμε τον αθάνατο Θεό , τον θνητό άνθρωπο εντός μας ή και τα δύο ταυτόχρονα. Το πρώτο είναι φως και πνευματικός εαυτός , ενώ το δεύτερο είναι χους, χώμα , σκοτεινή ύλη, χωρίς τη παρουσία του Θεού και της μοναδικής αλήθειας . Από τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό , η πρόσκληση για ύφανση σε αυτή τη ζωή ,είναι σε θεανθρώπινο επίπεδο. Αυτό σημαίνει σταύρωση μαζί Του, θάνατος των παθών και ανάδειξη των αρετών, αλλά περισσότερο φωτισμό της καρδιάς και του νου από την κατά Θεόν αγάπη, για να έλθει στη συνέχεια η ποθητή Ανάσταση.
Ο Θεός φροντίζει να είναι καλά τα στημόνια, αλλά τα υλικά του υφαδιού και το σχέδιο ύφανσης, μόνο η κρίση ενός φωτισμένου ανθρώπινου νου μπορεί να τα συλλάβει σωστά, ώστε το υφαντό να είναι θείο ένδυμα, για να εισέλθει η ψυχή ενδεδυμένη θεάρεστα ,και όχι ρακένδυτη , ή γυμνή και ρυπαρή στον νυμφώνα, στα βασιλικά ανάκτορα του Κυρίου της.
Οι μωρές παρθένες ,της παραβολής της Μεγάλης Τρίτης , ήταν “λογικά” καθαρές στο σώμα και στην ψυχή, είχαν ελέγξει τα πάθη τους, όμως ένα πράγμα, πολύ σημαντικό, είχαν παραλείψει. Ήταν το έλαιον, σύμβολο της αγάπης προς τον Θεό και τον πλησίον στην καρδιά τους, και της ελεημοσύνης προς τον συνάνθρωπο. Ο νους τηρούσε την παρθενία μεν τυπικά, η καρδιά τους όμως δεν ήταν ενεργοποιημένη. Δεν παρουσίαζε ίχνη κραδασμού θείας αγάπης και δεν ήταν συντονισμένη στην προσμονή του ερχομού του νυμφίου και της Ανάστασης της ψυχής, της αγάπης που όταν ανθίζει, όλα και όλους τα θυμάται ανελλιπώς, τα θωπεύει και τα φροντίζει, και τα θεραπεύει χωρίς ανταπόδοση. Γιατί η παρθενία (η κάθαρση ) είναι το φως και η ελεημοσύνη , με αγάπη ψυχής, το έλαιον. Χωρίς λάδι το φως δεν ανάβει. Η αγάπη είναι η υποδομή για να φωτιστούν όλα τα θεάρεστα στη ζωή του ανθρώπου.
Η Ύφανση του μοτίβου της Ανάληψης
Τίποτα δεν ξεχνούσε η γλυκιά και παρθένα ψυχή των γιαγιάδων και μητέρων μας, των φρόνιμων παρθένων της Βαλύρας , που ύφαιναν με πολλή αγάπη το υφαντό της Ανάστασης , κατά τις δεκαετίες 1960-1970, μέσα στη φτώχεια και στις στερήσεις.
Από το απτό υφαντό, έκανε ο νους τους αναγωγή στο θείο, με άπειρους φωτεινούς συνδυασμούς.
“Πόσο θα χαρούν τα παιδιά, οι συγγενείς και οι φίλοι όταν θα μαζευτούμε την Κυριακή της Πασχαλιάς , θα δώσουμε το φιλί της αγάπης και θα στρώσουμε το καινούργιο υφαντό τραπεζομάντιλο ή θα κρεμάσουμε τη νέα “πάντα” στον τοίχο, ή θα χαρούν τα παιδιά που ζουν μακριά, όταν θα λάβουν το χειροποίητο και υφασμένο με πολλή αγάπη δώρο” ,σκέφτονταν οι ελεήμονες και σκληρά εργαζόμενες κόρες της Βαλύρας. Στη συνέχεια , η θεματολογία του υφαντού έργου τους, τα μοτίβα που διάλεγαν για ύφανση, ανέβαζαν την καρδιά τους ψηλά, στα θεία κράσπεδα του νου τους. Συν Θεώ ύφαιναν. Μαζί με τις προσευχές τους για συγχώρηση, φτερούγιζε ο νους των ταπεινών γυναικών ανάλαφρα και τα χρυσά χέρια τους έπαιρναν φωτιά, προκειμένου να προλάβουν να ολοκληρώσουν, πριν από τη Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών ,το Πασχαλιάτικο έργο τους.
Όσες είχαν αργαλειό καλώς, οι λιγότερο εύπορες ύφαιναν τα διακοσμητικά έργα του σπιτιού πάνω σε ένα πολύ γερό ξύλινο πλαίσιο ,με χαρακιές πάνω και κάτω , στις οποίες έδεναν τα στημόνια. Ύφαιναν τον Σταυρό του Κυρίου με τριαντάφυλλα στη βάση, διακοσμητικές πάντες για τον τοίχο με πασχαλινή θεματολογία, ανοιξιάτικες μαξιλάρες για τον καναπέ, λουλουδένια σουπλά με κεράκια και πασχαλινά αβγά για το τραπέζι της Ανάστασης, διακοσμητικά χαλάκια για μπροστά στον μπουφέ, κορδέλες για τις λαμπάδες των παιδιών, σακουλάκια για το αντίδωρο, μαντιλάκια, δώρα για τις ανύπαντρες κοπέλες, μαντίλες για τις κυράδες του χωριού, και τόσα άλλα υπέροχα έργα. Έργα αθάνατα, που τα τραυμάτισε θανάσιμα ο χρόνος και η ανθρώπινη αδιαφορία. Κι όμως, παραμένουν εγχάρακτα μέσα στην ψυχή μας.
Όχι, αυτή τη φορά δεν κάθισα στον αργαλειό. Έστησα το τελάρο στη βεράντα και έφερα στη μνήμη μου εκείνες τις μοναδικές σκηνές, που οι γιαγιάδες μας, μετά του Αη Γιαννιού, έβαζαν μπρος στον αργαλειό τα έργα της Άνοιξης και του Καλοκαιριού.
Αθάνατα υφάδια, λουσμένα στο φως, μοναδική, ευλογημένη τέχνη, που κλείστηκε σε σκοτεινά κατώγια, γιατί η σύγχρονη εποχή δεν μας αφήνει πλέον να πάρουμε μια ανάσα, να σταματήσουμε να τρέχουμε προς το πουθενά της πνευματικής ανυπαρξίας μας.
Αείμνηστες γιαγιάδες και μητέρες μας, ύφανα τούτο το μικρό έργο, εις ανταπόδοσιν και τιμή της μνήμης σας. Προσπαθούμε, μέσα από τα άριστα υφαντά σας, να μάθουμε τα μυστικά της τέχνης σας, εμείς οι νεότερες και εκπαιδευμένες, σε σύγχρονα εργαστήρια. Πόσο καθαρός είναι ο λόγος σας! Αιώνιοι διδάσκαλοι είναι τα διασωθέντα έργα σας.
Υφαίνω τον Αναστάντα Χριστό, και το Άγιο Πνεύμα, την αγία ψυχή σας, που πέταξε ψηλά, σαν περιστερά, για να συναντήσει τον ακρογωνιαίο λίθο, στα θεία δώματα της Τρισηλίου Θεότητος, της Ουράνιας Βασιλείας. Καθώς το χέρι μου τρέχει μόνο του, καθοδηγούμενο από τη γλυκιά σας ανάμνηση, σας μιλάει η ψυχή μου, προσπαθεί να συντονιστεί μαζί σας. Κρατήστε αναμμένους τους φανούς της σωτηρίας μας, σας το ζητούμε ταπεινά, εμείς τα αγαπημένα εγγόνια σας.
Σεπτές παρθένες ψυχές, άγιες γιαγιάδες και μητέρες μας, με τούτο το μικρό και ασήμαντο Πασχαλινό υφαντό στην αγκαλιά, υφασμένο με πολλή αγάπη, έγινε η στιγμή αιωνιότητα, και το φως στον νου και στην καρδιά βαθιά σας τύλιξε.
Ο Θεός μαζί σας!
Ευθυμία Η. Κοντοπούλου
18/4/2022
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου