Στις 30 Μαρτίου η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη του Οσίου Ιωάννου της Κλίμακος, παράλληλα η Τέταρτη εβδομάδα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής είναι αφιερωμένη στον μέγα αυτόν Πατέρα της Ορθοδοξίας. Ο Όσιος Ιωάννης Σιναϊτης έστησε με την αγιότητά του Θεία Κλίμακα από τη γη έως τον ουρανό και την ανέβηκε, με την νίκη των παθών ,και την υπέρτατη αγάπη του για τον Θεό και τον πλησίον. Δύο είναι τα πιο σημαντικά βιβλία που δεν πρέπει να φύγει από τη ζωή ένας καλός χριστιανός, χωρίς να τα μελετήσει σε βάθος. Το πρώτο είναι η Καινή Διαθήκη, και το δεύτερο αφορά σαφώς την Κλίμακα του Αγίου Ιωάννου Σιναϊτου.
Ο Όσιος Ιωάννης Σιναϊτης έζησε κατά τον 6ο αιώνα (570) ως ερημίτης στο όρος Σινά, στα χρόνια του βασιλέως Ιουστίνου του νεώτερου, του ανεψιού του Ιουστινιανού. Όταν ήταν δέκα έξι ετών και απέκτησε πείρα από την εγκύκλια εξωτερική σοφία, προσέφερε τον εαυτόν του στον Θεό (Συν.Αγ. Νικοδ. Αγιορ. Μήν. Μάρ., σελ. 149-150). Ανέβηκε στο Σίναιο όρος και υποτάχθηκε σε σοφό γέροντα. Όταν έφθασε στο δέκατο ένατο έτος της ηλικίας του, αναχώρησε και πήγε στο στάδιο της ησυχίας , μακριά από το Κυριακό της Σκήτης στο Σινά, σε απόσταση πέντε σημείων, ονομαζόταν δε ο τόπος εκείνος Θωλάς. Εκεί πέρασε σαράντα ολόκληρα χρόνια , αγωνιζόμενος με διακαή έρωτα για την αγάπη του Θεού και τη θεία φώτιση. Έτρωγε από όλα τα φαγητά που επιτρεπόταν να τρώνε οι μοναχοί, αλλά από λίγο. Με αυτόν τον τρόπο καταπολεμούσε τη δύναμη της υπερηφάνειας, η οποία ενοχλεί τους μοναχούς όταν νηστεύουν υπερβολικά και ο δαίμονας τους βάζει την ιδέα ότι δήθεν είναι ανώτεροι από τους άλλους γύρω τους. Η πηγή των δακρύων του ήταν πολύ μεγάλη και ο ύπνος του λιγοστός, τόσο όσο να μη βλάψει τον νου του από την πολλή αγρυπνία. Προσευχόταν διαρκώς, με φωτισμένη τη καρδιά του, όπου είχε εγκατασταθεί το Άγιο Πνεύμα. Μελέτησε με διάκριση τους λόγους των Αγίων Πατέρων, αλλά σε πρακτικό περισσότερο επίπεδο, με τη θεία φώτιση και τις εμπειρίες του , διαμόρφωσε μοναδική άποψη για τον κατά Θεόν βίο τόσο των μοναχών, όσο και των απλών ανθρώπων.
Απέκτησε κάθε αρετή και μεγάλο προορατικό χάρισμα. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός , όταν κοιμόταν ένας μαθητής του δίπλα από μία πέτρα, η οποία θα έπεφτε επάνω του να τον συντρίψει, προγνώρισε ο Άγιος, με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος ,τι επρόκειτο να συμβεί. Ενώ ο Όσιος Ιωάννης καθόταν στο κελλί του, παρουσιάστηκε στον ύπνο στον μαθητή του ,και αφού τον ξύπνησε, τον γλίτωσε από τον θάνατο, προτού πέσει επάνω του ο βράχος και τον συντρίψει.
Η ταπεινοφροσύνη του ήταν ένα από τα χαρακτηριστικά του γνωρίσματα, μολονότι υπήρξε άριστος και δόκιμος διδάσκαλος της Ελληνικής παιδείας (Αγιολ. Σαϊτης, 2008).
Αφού έφθασε στην κορυφή της αρετής και εγκαταστάθηκε ως Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Σινά, στα 75 του χρόνια , στη συνέχεια αποχώρησε στην απομόνωση, αφήνοντας τη διοίκηση της Μονής στον αδελφό του (βλπ.Βικιπαίδεια). Πριν από τον θάνατό του, έγραψε την περίφημη Κλίμακα, την Πάνσοφο Βίβλο των Θείων και Πνευματικών Αναβάσεων. Αποτελείται από τριάντα λόγους, “τους τριάκοντα βαθμούς της νοεράς και θείας αρετής του Κυρίου” (Αγιολ. Σαϊτης, 2008). Ονομάζεται Κλίμαξ, διότι κάθε λόγος αναφέρεται σταδιακά σε μία αρετή και όλο το έργο συνθέτει μία κλίμακα με τριάντα αναβάσεις. Η Κλίμακα περιλαμβάνει δοκιμασίες για την απόκτηση συγκεκριμένων θείων αρετών , που οδηγούν τον αφιερωμένο μοναχό, αλλά και κάθε χριστιανό ,που την ακολουθεί με πίστη και αγάπη προς τον Θεό και στον πλησίον, από την γη έως τον ουρανό, στα θεία δώματα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Ο Όσιος απεβίωσε σε ηλικία ογδόντα ετών.
Επί κλίμακι κλίμακας πυκνώς Πάτερ,
Τας αρετάς θείς, έφθασας πόλου μέχρι.
Χαίρεν Ιωάννης τριακοστή εξαναλύων.
Η αγιογράφηση του Οσίου Ιωάννου
Η συγκεκριμένη εικόνα προέκυψε κατόπιν ενδελεχούς μελέτης της αντίστοιχης αγιογράφησης από τον Π. Βαμπούλη ,το σωτήριον έτος 1868, εικόνα η οποία κοσμεί το εξώφυλλο της Κλίμακος , από τις εκδόσεις Παπαδημητρίου , Αθήνα.
Ο Κύριος αριστερά μας , στραμμένος προς τα δεξιά, δακτυλοπατεί επάνω σε κοσμημένο, διάστικτο υποπόδιο, φορώντας σανδάλια με σφιχτούς ιμάντες, ενώ ο Όσιος Ιωάννης στέκει αντικριστά , στραμμένος ελαφρά προς τα αριστερά. Με μέγιστη υπακοή ισορροπεί ,φορώντας κλειστά υποδήματα , πάνω στο δικό του, μικρότερου μαρτυρίου υποπόδιο. Ο Κύριος ευλογεί με τη δεξιά του την Κλίμακα του Αγίου Ιωάννου, που ο Όσιος κρατεί ανάμεσα στα δυο του χέρια, σε μορφή δεήσεως . Ο Ιησούς Χριστός, στο αριστερό χέρι φέρει κλειστό ειλητάριο, δεμένο με μήρινθο (κόκκινο κορδόνι) και εικονίζεται με ποδήρη χιτώνα , λιθοποίκιλτο στην τραχηλιά και στα επιμανίκια. Επάνω φορεί μακρύ ιμάτιο που καλύπτει τον αριστερό Του ώμο, δένει στη μέση και κατέρχεται το οξύλητο απόπτυγμα (η άκρη στο ιμάτιο με ένταση) στο δεξιό πέλμα. Στην κεφαλή φέρει σταυρόσχημο φωτοστέφανο, στο οποίο αναγράφεται “Ο ΩΝ”, και απλώνει υπερβατικό φέγγος γύρω του. Ο φωτοστεφανομένος Όσιος Ιωάννης είναι ενδεδυμένος με ιμάτιο (εσώρρασο), παλλίο (επανώρρασο ) και μανδύα στους ώμους . Το επιτραχήλιον του σχήματος των σταυροφόρων φέρει εμπρός του.
Οι δύο ευγενικές μορφές είναι πλημμυρισμένες από θεία αγάπη, πολύ μεγάλη εκλέπτυνση συναισθημάτων παρατηρείται, καθώς το άγιο τέκνο του Χριστού γέρνει ελαφρά προς τον Κύριο και Θεό του, ο οποίος τον έχει ανυψώσει στα Ουράνια δώματα. Η γραμμή του γήινου ορίζοντα του τείχους της Ιερουσαλήμ είναι χαμηλά, το οποίο δηλώνει σε τι μεγάλο ύψος ανήλθε ο Όσιος Ιωάννης ,συγκριτικά με τους συνανθρώπους του.
Η Κυριακή του Οσίου Ιωάννου της Κλίμακος
Λέγει ο μακαριστός πατήρ Γεώργιος, Αρχιμανδρίτης και Καθηγούμενος της Ι.Μ. Αγίου Γρηγορίου στο Άγιον Όρος, ο αποκαλούμενος Πατέρας της Αγάπης, σε σχετική ομιλία του κατά την Τέταρτη Κυριακή των Νηστειών, το σωτήριον έτος 2006:
“Δώρο Θεού είναι ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος.Το πνεύμα του Θεού τον φώτισε. Ο Χριστός τον έστειλε και τον έβαλε εν μέσω της εκκλησίας διδάσκαλον. Και βλέπετε πόσο η εκκλησία τον τιμά και αναγνωρίζει την συμβολή του, ώστε όχι μόνο να τον εορτάζουμε την ημέρα της μνήμης του, αλλά και εκτάκτως κάθε χρόνο. Την Τέταρτη Κυριακή των Νηστειών η Εκκλησία τον τιμά και αφιερώνει αυτή την Κυριακή στην μνήμη του. Σαν να λέει στους χριστιανούς όλους, ότι πρέπει όλοι να ασκούμεθα, να αγωνιζόμεθα, να μιμούμεθα τους Αγίους, που έκαναν τόσους μεγάλους αγώνες για τη σωτηρία τους. Εύχομαι ο Άγιος Θεός να φωτίσει όλους μας, και εμάς τους μοναχούς και εσάς τους εν τω κόσμω αδελφούς, να επιληφθούμε με ζήλο και με πόθο τη σωτηρία μας. Και όχι μόνο να κάνουμε μία καλή αρχή και μετά να μάς πιάνει αναισθησία και να τα παρατούμε και να χάνουμε τον κόπο, αλλά να έχουμε συνεχώς πόθο να αγωνιζόμαστε. Αρχίζουμε ένα καλό έργο, βάζουμε ένα καλό πρόγραμμα στην πνευματική ζωή· να μη το αφήσουμε να ξεφτίσει, αλλά να το συνεχίσουμε με πόθο και με συνέπεια, για να έχουμε και καρπούς καλούς και αποτελέσματα καλά. Μακάριοι όσοι θα κάνουν αυτόν τον αγώνα, γιατί αυτοί, όταν φθάσουν στο τέλος της ζωής τους θα είναι χαρούμενοι, γιατί η ζωή τους δεν πήγε χαμένη. Γιατί αγωνίστηκαν, γιατί έκαναν το θέλημα του Θεού, γιατί προόδευσαν στις αρετές, γιατί αγάπησαν με τελεία αγάπη τον Θεό και τελεία αγάπη τον συνάνθρωπο, και γι΄ αυτό αναμένουν να κερδίσουν και την αιώνια Βασιλεία και να ζήσουν αιώνια με τον Χριστό στην ανέσπερη ημέρα της αιωνιότητος. Βοήθεια μας ο Άγιος Ιωάννης. Καλή δύναμη και καλό αγώνα σε όλους”.
Ο Θεός μαζί σας!
Ευθυμία Η. Κοντοπούλου
30/3/2022
Βιβλιογραφία:
Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου (2021).Συναξαριστής (Με Ενσωματωμένο το Νέο Μαρτυρολόγιο και το Νέο Εκλόγιο).Τόμος Δ΄. Μάρτιος -Απρίλιος. Έκδοσις Συνοδία Σπυρίδωνος Ιερομονάχου, Ιερά Καλύβη “Άγιος Σπυρίδων Α”. Νέα Σκήτη Άγιον Όρος.
Αρχιμανδρίτου Γεωργίου, Καθ. Ι.Μ. Οσίου Γρηγορίου, Αγίου Όρους (2017). Ομιλίες Σε Εορτές του Τριωδίου και Περί Αρετών (Των Ετών 1981-1991) Γ΄.Έκδοσις Ι.Μ.Οσίου Γρηγορίου Άγιον Όρος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου