ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΑΓΙΟΥ ΚΑΣΣΙΑΝΟΥ ΛΌΓΟΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΗΓΟΥΜΕΝΟ ΛΕΟΝΤΙΟ

 

 

                                    Ανθός στην έρημο.Φωτο:candil.gr

Περί των εν σκήτη Αγίων Πατέρων και περί διακρίσεως

 δ. Περί διακρίσεως

Εισαγωγή

Ο Αββάς Μωυσής περιγράφει στους αδελφούς, στον πατέρα Γερμανό, και στον παριστάμενο Άγιο Κασσιανό τι είπε ο Άγιος Αντώνιος περί διακρίσεως, όταν τον επισκέφθηκε στη Θηβαϊδα, ο δε Άγιος Κασσιανός το κατέγραψε και το παρέδωσε στον Ηγούμενο Λεόντιο.

Λέγει ο Άγιος Αντώνιος.

Τι λοιπόν πρέπει να πράξουμε για να εξασφαλίσουμε την ευθεία οδό; Τίποτα άλλο κατά τη γνώμη μου, από το να μη παραβλέψουμε την αρετή της διακρίσεως. Διότι αυτή διδάσκει τον άνθρωπο, αφού εγκαταλείψει την προς τα δύο αντίθετα άκρα υπερβολική συμπεριφορά, να δύναται να βαδίσει τη βασιλική οδό. Ούτε από την υπερβολική εγκράτεια να επιτρέψει δεξιά να εξαφανίζεται, ούτε από την αδιαφορία και αποχαύνωση αριστερά να παρασύρεται. Σαν οφθαλμός και λύχνος της ψυχής είναι η διάκριση κατά την Ευαγγελική ρήση, η οποία λέγει, “ο λύχνος του σώματος εστίν ο οφθαλμός εάν ουν ο οφθαλμός σου απλούς γένηται, όλον το σώμα σου φωτεινόν έσται· ει δε ο οφθαλμός σου πονηρός, σκοτεινός γένηται, όλον το σώμα σου σκοτεινόν έσται”. Πράγματι , αυτό είναι σωστό.

Διότι όλες τις σκέψεις και τις πράξεις του ανθρώπου η διάκριση διερευνά, διαστέλλει και διαχωρίζει κάθε φαύλο και μη αρεστό στον Θεό, και απομακρύνει από τον άνθρωπο την πλάνη. Το ίδιο όποιος θέλει δύναται να πληροφορηθεί και από τις Θείες Γραφές. Ο Σαούλ, ο πρώτος βασιλέας του Ισραήλ, επειδή δεν διέθετε τον οφθαλμό της διακρίσεως, σκοτίστηκε ο νους του και δεν σκέφτηκε να διακρίνει, ότι αντί του να προσφέρει θυσία , αρεστό ήταν στον Θεό να υπακούσει στην εντολή του Αγίου Σαμουήλ. Με εκείνα με τα οποία νόμιζε ότι υπηρετεί τον Θεό, ακριβώς με αυτά έγινε αντίθετος και αποβλήθηκε από τη Βασιλεία των Ουρανών. Αυτό δεν θα το πάθαινε, αν είχε μέσα του το φως της διακρίσεως. Ο δε Απόστολος Παύλος ήλιο ονομάζει τη διάκριση λέγοντας, “ο ήλιος μη επιδυέτω επί τω παροργισμώ ημών”. Αλλά και του βίου μας κυβέρνηση ονομάζεται η διάκριση, κατά το γραμμένο, “οις ουκ έστι κυβέρνησις πίπτουσιν ώσπερ φύλλα” αλλά και φρόνηση στη Αγία Γραφή λέγεται, διότι χωρίς αυτή τίποτα από τη Γραφή δεν διδασκόμαστε για να πράττουμε.

Κατ΄ αυτόν τον τρόπο ούτε αυτόν τον πνευματικό οίνο ο οποίος ευφραίνει την καρδιά του ανθρώπου , χωρίς τη διάκριση επιτρέπεται να πίνουμε κατά το ρητό, “μετά βουλής οινοπότει”, αλλού δε λέγει, “ώσπερ, φησίν, πόλις κατεσκαμμένη και ατείχιστος, ούτως εστίν άνθρωπος ος μετά βουλής (με τη δική του μόνο γνώμη) πάντα πράττει”. Σε αυτή τη σοφία και νόημα και αίσθημα συνυπάρχει, χωρίς τα οποία ο εσωτερικός οίκος μας δεν δύναται να οικοδομηθεί, ούτε ο πνευματικός πλούτος να συναθροιστεί κατά το γραφέν, “μετά σοφίας κτίζεται οίκος και μετά συνέσεως ανορθούται και μετά φρονήσεως πληρούνται τα ταμεία πλούτου”. Η διάκριση λέγεται και στερεά τροφή για εκείνους οι οποίοι έχουν γυμνασμένη την αντίληψη για να διακρίνουν το καλό και το κακό.

Πασιφανώς αποδεικνύεται ότι καμία αρετή, χωρίς τη διάκριση δύναται να αποκτηθεί , ή να μείνει ακέραια μέχρι τέλους. Διότι η διάκριση, όλων των αρετών είναι αρχή και φύλακας παραμένει. Αυτή λοιπόν ήταν η κρίση του Αγίου Αντωνίου προς την οποία συμφώνησαν και οι άλλοι Πατέρες.

Για να επιβεβαιώσουμε από τα πρόσφατα παραδείγματα και τα σύγχρονα γεγονότα την κρίση του Αγίου Αντωνίου, ας θυμηθούμε και εμείς τον γέροντα Ήρωνα και την ελεεινή συμφορά την οποία υπέστη κατά τις τελευταίες ημέρες, μπροστά στους οφθαλμούς μας και κατά ποιο τρόπο χλευάστηκε από τον διάβολο, και από τον ύψος των αρετών του στον βάραθρο του θανάτου μετέπεσε. Θυμόμαστε βεβαίως, ότι εκείνος για πενήντα συνεχή έτη στην απόλυτη ηρεμία της ερήμου έζησε, σε μέγιστη σκληραγωγία και αυστηρή εγκράτεια υπέβαλε τον εαυτόν του, υποτάχθηκε στην έσχατη ερημιά και την απομόνωση περισσότερο από κάθε άλλον μοναχό, από αυτούς που εδώ παρέμειναν. Μετά από τόση μοναχική ζωή και τέτοιους αγώνες, εμπαίχτηκε από τον διάβολο και σε βαρύτατο παράπτωμα κατολίσθησε και σε όλους τους Πατέρες της άκρας ερήμου και αδελφούς απαρηγόρητο προξένησε λύπη. Δεν θα πάθαινε όμως αυτό το κακό, αν ήταν ασφαλισμένος με την αρετή της διάκρισης, η οποία θα τον δίδασκε, ότι όχι μόνο στη δική του σκέψη να υπακούει, αλλά να πείθεται και στις συμβουλές των Πατέρων και Αδελφών. Τόσο πολύ υπάκουε στη σκέψη του, και επιδίωκε τη νηστεία και την απομάκρυνση από τους άλλους ανθρώπους , ώστε ούτε κατά την εορτή του Πάσχα δεν προσερχόταν στην Εκκλησία , για να μην συναντηθεί με τους άλλους Πατέρες και Αδελφούς , φάνε μαζί και αναγκαστεί να γευτεί όσπρια ή άλλη τροφή προσφερόμενη στη τράπεζα ,και κατά τη γνώμη του παραβεί τον όρο τον οποίο είχε θέσει στον εαυτόν του. Εξαπατήθηκε από τη δική του θέληση για μεγάλο χρονικό διάστημα και στη συνέχεια δέχτηκε την επίσκεψη του Αγγέλου του Σατανά. Αφού προσκύνησε τον Σατανά ο Ήρων, γιατί δεν είχε διάκριση, διατάχτηκε να ρίξει τον εαυτόν του κατά τα μεσάνυχτα μέσα σε βαθύ πηγάδι, δήθεν για να αντιληφθεί από την ίδια του την πείρα ότι κανέναν κίνδυνο δεν διατρέχει, λόγω της μεγάλης του αρετής και των υπέρ του Θεού αγώνων του ( αυτή τη πλεκτάνη του έπλεξε ο διάβολος).

Δεν διέκρινε ο Ήρων με τον λογισμό του ποιος ήταν εκείνος που τον συμβούλεψε, αλλά σκοτίστηκε ο νους του και έπεσε μέσα στο πηγάδι τα μεσάνυχτα. Μετά από λίγο, όταν το αντιλήφθηκαν οι αδελφοί, μόλις κατόρθωσαν να τον ανασύρουν με πολύ κόπο. Αφού δε τον έβγαλαν έξω, επέζησε για δύο ημέρες και κατά την τρίτη ημέρα πέθανε και προξένησε στους αδελφούς και στον Παφνούτιο απαρηγόρητη λύπη. Ο δε Παφνούτιος, από τη μεγάλη του φιλανθρωπία κινήθηκε , ενθυμούμενος τους πολλούς κόπους του αδελφού μας Ήρωνα στην έρημο, τον σπλαχνίστηκε και δεν τον άφησε μακριά από το μνημόσυνο και τη προσφορά των αναπαυμένων, για να μην συναριθμηθεί με αυτούς που πέθαναν από βίαιο θάνατο.

Θα είμαστε μαζί σας προσεχώς.

Ο Θεός μαζί σας!

Ευθυμία Η. Κοντοπούλου

3/3/2022