ΟΜΙΛΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ Β΄ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ (1993)
Μακαριστός Αρχιμανδρίτης Γεώργιος
Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους
Εισαγωγή
Σε αυτήν την ανάρτηση περιλαμβάνεται το α΄μέρος της εξαιρετικής ομιλίας του μακαριστού πατρός Γεωργίου, Αρχιμαδρίτου και Καθηγουμένου της Ιεράς Μονής Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους. Η ομιλία επικεντρώνεται στην Ορθόδοξη παράδοση για την εμπειρία των ενεργειών του άκτιστου φωτός και την παρουσία του Θεού στη ζωή μας, όπως κήρυξε και έγραψε ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, στον οποίο είναι αφιερωμένη η Β΄ Κυριακή των Νηστειών, μετά την Κυριακή της Ορθοδοξίας.
“Εορτάζουμε , όπως γνωρίζετε σήμερα, Δευτέρα Κυριακή των Νηστειών, την εορτή του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης, του θαυματουργού. Η Εκκλησία μας καθόρισε σήμερα να επιτελείται η μνήμη του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, σαν να είναι δευτέρα Κυριακή της Ορθοδοξίας σήμερα-διότι ο άγιος Γρηγόριος τον ΙΔ΄αιώνα- αγιορείτης κατ΄ αρχάς μοναχός και ιερομόναχος, και μετά αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης εστερέωσε την Ορθόδοξο πίστι και την Ορθόδοξο αλήθεια και την Ορθόδοξο ζωή. Είναι πολύ μεγάλη η συμβολή του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά στο να διατηρηθεί, όπως είπα, η Ορθόδοξος πίστις και η Ορθόδοξος ζωή. Τρία είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της διδασκαλίας του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, με τα οποία εξασφαλίστηκε η αλήθεια της Εκκλησίας μας.
Το πρώτο είναι ότι είναι δυνατόν ο άνθρωπος, ο Χριστιανός, μέσα στην ζωή του να λάβη εμπειρία της Χάριτος του Θεού. Διότι οι δυτικοί, οι αιρετικοί, όπως ο Βαρλαάμ που ερχόταν από τη δύσι και ήταν φιλόσοφος και δεν ήταν Ορθόδοξος, αμφισβητούσαν αυτή την αλήθεια και έλεγαν, ότι ο Χριστιανός δεν μπορεί να λάβη εμπειρία της Χάριτος του Θεού. Έλεγαν, ότι ο άνθρωπος μόνο διανοητικά, με το μυαλό και την γνώσι, με την φιλοσοφία, μπορεί να πλησιάση τον Θεό.
Αλλά ο άγιος Γρηγόριος έχοντας την πείρα των ασκητών του Αγίου Όρους και όλων των αγίων Πατέρων της Εκκλησίας μας, αντέταξε στην πλάνη αυτή, στον ορθολογισμό αυτό του δυτικού Βαρλαάμ, την Ορθόδοξο αλήθεια, ότι ο Χριστιανός όχι μόνο με τον νου αλλά με όλη του την ύπαρξι μπορεί να ενωθή με τον Θεό και να λάβη εμπειρία της Χάριτος του Θεού. Δηλαδή ο Θεός να μη είναι γι΄αυτόν κάτι που το σκέπτεται, αλλά κάτι που το ζη. Αφού ο Θεός είναι Τριαδικός. Ένας Θεός εν Τρισί Προσώποις, ο άνθρωπος μπορεί να έχη μία πολύ προσωπική σχέσι με τον Θεόν.Και άμα έχει αυτήν την προσωπική σχέσι, μπορεί τον Θεό και να τον αισθάνεται και να τον νιώθη και να μιλάη μαζί Του μέσα από την καρδιά του και να τον βλέπη. Μάλιστα μπορεί να τον βλέπη, όπως οι μαθητές είδαν τον Κύριο επάνω στο όρος της Μεταμορφώσεως, όταν ολόκληρος έλαμψε “ως ο ήλιος” και τα ενδύματά Του έγιναν “λευκά ως το φως” (Ματθ. ιζ΄2), όπως θυμάστε από την διήγηση του Ευαγγελίου περί του μεταμορφωθέντος Κυρίου. Αυτό είναι το άκτιστο Φως, είναι η δόξα του Θεού, την οποία οι ευσεβείς και άγιοι άνθρωποι όλων των αιώνων έβλεπαν και βλέπουν. Και ο άγιος Γρηγόριος είχε δει την δόξα του Θεού, είχε δει το άκτιστο Φως, που είναι ενέργεια του Θεού-δεν είναι ουσία του Θεού- και γι΄ αυτό μπορούσε να βεβαιώση ότι ο Θεός για μας τους Ορθοδόξους δεν είναι κάτι που είναι ψηλά και εμείς χαμηλά, κάτι που είναι έξω από τη ζωή μας, αλλά ότι τον Θεόν μπορούμε να Τον ψηλαφήσουμε, μπορούμε να Τον ζήσουμε, μπορούμε να συνομιλήσουμε μαζί Του, μπορούμε να Τον δούμε, όταν όμως έχουμε τα μάτια μας τα πνευματικά ανοιχτά, υγιή και καθαρά.
Το δεύτερο επομένως, σημείο που τονίζει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς είναι ότι, για να μπορέση ο άνθρωπος να λάβη αυτή την εμπειρία της Χάριτος του Θεού, χρειάζεται να καθαρίση τα μάτια της ψυχής του, να καθαρίζη τον εαυτό του από τα πάθη του. Διότι όσο είναι γεμάτος με τα πάθη, τα διάφορα πάθη που είναι όλα γεννήματα του εγωϊσμού και της φιλαυτίας, δεν ε΄χει καθαρά μάτια και δεν μπορέι να δη τον Θεόν. Είναι αυτό που είπε ο Κύριος μας στους Μακαρισμούς:
“Μακάριοι οι καθαροί τη καρδία ότι αυτοί τον Θεόν όψονται”. Χρειάζεται ,λοιπόν, αγώνας μετανοίας, αγώνας καθάρσεως από τα πάθη, για να μπορή ο άνθρωπος να καθαρίζη το οπτικό της ψυχής του, τα μάτια της ψυχής του, για να μπορή να βλέπη τον Θεόν.Χωρίς αυτόν τον αγώνα, κανέις δεν μπορή να δη ή να αισθανθή ή να συνομιλήση με τον Θεόν!
Και το τρίτο, το οποίο μας είπε ο άγιος Γρηγόριος είναι, ότι εκτός από τον αγώνα της μετανοίας και της καθάρσεως από τα πάθη, χρειάζεται και η προσευχή, διότι τότε-στην ώρα της προσευχής- είναι που ο άνθρωπος συνομιλεί με τον Θεόν και λαμβάνει την εμπειρία του Θεού. Και όταν λέμε “προσευχή”, δεν εννοούμε μία βιαστική ή μία τυπική προσευχή · αυτή δεν κάνει σχεδόν τίποτα. Εννοούμε μία προσευχή καρδιακή, μία προσευχή νοερά, μία προσευχή που ο όλος άνθρωπος, ο νους και η καρδιά του, δίνονται στον Θεό. Απερίσπαστη προσευχή, καθαρή προσευχή. Μέσα σ΄ αυτή την προσευχή ο άνθρωπος ενοπτρίζεται τον Θεόν, βλέπει τον Θεόν. Το βλέπουμε αυτό και στο γεγονός της Μεταμορφώσεως, όταν ανέβη ο Κύριος στο όρος Θαβώρ. Ανέβη, λέει ο Ευαγγελιστής,να προσευχηθή (Λουκ. Θ΄28). Και την ώρα που προσηύχετο έγινε η Μεταμόρφωσίς Του και εφανερώθη η δόξα της Αγίας Τριάδος. Είμεθα ,λοιπόν, αδελφοί μου, εμείς οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί προνομιούχοι, διότι έχοντες την αληθινή πίστι, μπορούμε να έχουμε μία τόσο ζωντανή σχέσι με τον Θεόν, να συνομιλούμε με τον Θεόν, να λαμβάνουμε εμπειρία των ακτίστων ενεργειών του Θεού, να βλέπουμε τον Θεόν. Και φυσικά υπό ένα απαράβατο όρο: Ότι είμεθα μέσα στην Εκκλησία , ότι κοινωνούμε των Αγίων Μυστηρίων. Πώς να δη κανείς τον Χριστόν χωρίς Εξομολόγησι, χωρίς Μετάνοια, χωρίς Θεία Κοινωνία; Πώς να δη κανείς τον Χριστόν, αν δεν έχει μέσα του τον Χριστόν; Παίρνουμε τον Χριστόν με την Θεία Κοινωνία , για να αισθανθούμε τον Χριστόν και για να δούμε τον Χριστόν.
Θα είμαστε μαζί σας με το β΄ μέρος της ομιλίας του μακαριστού πατρός Γεωργίου.
Ο Θεός μαζί σας!
Ευθυμία Η. Κοντοπούλου
17/3/2022
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου