Πουριτανό αποκαλούμε τον άνθρωπο των αυστηρών ηθών, όχι τον θεοσεβή. Όταν αυτός ο πουριτανισμός συνδέεται με νευρώσεις, όπως είναι η ιδεοψυχαναγκαστική νεύρωση, δεν μιλάμε απλά για πουριτανισμό, αλλά για ψυχική νόσο. Το άτομο διακατέχεται από επαναλαμβανόμενες σκέψεις και ψυχαναγκάζεται εξ αιτίας αυτών. Γι΄ αυτόν τον λόγο χρήζει ψυχοφαρμακευτικής αγωγής και ψυχοθεραπείας. Όταν η συγκεκριμένη νόσος αφορά έναν εκπαιδευτικό, είναι σημαντικό να μη διδάσκει , ιδίως τα παιδιά του Δημοτικού Σχολείου, πριν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η ασθένεια του. Πού όμως καιρός για τέτοιες λεπτομέρειες κατά τις δεκαετίες του 1950-1960 στη Βαλύρα Μεσσηνίας, ένα χωριό στην επαρχία; Ο πουριτανός δάσκαλος ΣΤ., με τις σοβαρές ψυχικές νευρώσεις, διέπρεπε. Όσο πιο αυστηρός ήταν, τόσο μεγάλωνε το κύρος του, γιατί η εκπαίδευση δεν στηριζόταν στη θεοσέβεια, στην ενεργοποίηση της καρδιάς με αγάπη προς τον Κύριο, αλλά στην πάταξη του δαίμονα των παθών με αυτομαστίγωση, και στην εκδήλωση του σαδισμού προς τους μαθητές του. Αρκετά παιδιά κακοποιήθηκαν, τραυματίστηκαν ψυχικά και διέκοψαν επ΄ αόριστον τη φοίτησή τους στο σχολείο, γιατί δεν αγαπήθηκαν και απορρίφθηκαν περίτρανα, ενώπιον των συμμαθητών τους, από τον ίδιο τους τον δάσκαλο. Το φαινόμενο αυτό συνεχίζεται και στις ημέρες μας.
Οι στατιστικές δείχνουν ότι το 13% των παιδιών στην Ελλάδα, όταν παρεξηγηθούν με τον δάσκαλο ή καθηγητή τους, δεν επιστρέφουν ξανά στο σχολείο.
Ο κύριος Γιώργος Φειδάς, είχε το θάρρος να παραδεχτεί δημοσίως ότι ο ίδιος ήταν θύμα του δασκάλου του. Για διδακτικούς λόγους και λόγους ενημέρωσης των γονέων και εκπαιδευτικών, μοιράστηκε την ιστορία του μαζί μας.
-Κύριε Γιώργο, για ποιο σχολικό έτος μιλάμε και σε ποιο σχολείο;
- Για το σχολικό έτος 1960 -61, στο Δημοτικό Σχολείο της Βαλύρας, Μεσσηνίας.
-Ποιος ήταν ο δάσκαλός σας ;
-Ο κύριος ΣΤ..
-Σε ποια τάξη του Δημοτικού Σχολείου πηγαίνατε;
-Στην Πέμπτη Δημοτικού.
-Ο δάσκαλός σας ήταν Βαλυραίος;
-Ο δάσκαλος μου είχε καταγωγή από άλλο, κοντινό χωριό της Μεσσηνίας .
-Τι θυμάστε όσον αφορά τη σχέση σας με τον δάσκαλό σας;
-Θυμάμαι ότι ήταν πολύ απορριπτικός απέναντί μου, και μόνο απέναντί μου.
-Γιατί πιστεύετε ότι σας απέρριπτε;
-Συμπεριφερόταν σαν να μην ήθελε ούτε να με βλέπει.
-Εσείς πώς αισθανόσασταν;
-Αισθανόμουν ότι ήθελα να κάνω πράγματα για να με αποδεχτεί ο δάσκαλος μου. Ήμουν πολύ θλιμμένος και αγχωμένος με αυτή την κατάσταση, και αισθανόμουν εκτεθειμένος απέναντι στους γονείς μου και στους συμμαθητές μου.
-Συζητήσατε το πρόβλημά σας με κάποιο μέλος της οικογενείας σας;
-Το ανέφερα αρκετές φορές στους γονείς μου κατά εκείνη τη σχολική χρονιά και ήταν τόσο ο πατέρας μου Παρασκευάς, όσο και η μητέρα μου Όλγα σε επιφυλακή, παρακολουθούσαν καθημερινά την εξέλιξη των γεγονότων.
-Κάνατε πράγματα για να μη δίνετε αφορμές στον δάσκαλό σας, ώστε να μη συμπεριφέρεται άσχημα απέναντί σας;
-Ήμουν κατά κανόνα ήσυχος και διαβαστερός και δεν μάλωνα με τα άλλα παιδιά. Πάραυτα, αισθανόμουν ότι ο δάσκαλός μου ζήλευε που ήμουν πολύ αγαπητός μεταξύ των συμμαθητών μου, τον ενοχλούσε η αίσθηση του humor που είχα, η ευρηματικότητα , η δημιουργικότητα, το σθένος της γνώμης μου, και οι καλοπροαίρετες πρωτοβουλίες που έπαιρνα. Του έδινα την αίσθηση ότι δεν μπορούσε να με ελέγξει, και διαρκώς συμπεριφερόταν σαν να ήθελε να με πατήσει κάτω με δύναμη και να με συνθλίψει.
-Τι εννοείτε λέγοντας καλοπροαίρετες πρωτοβουλίες;
- Για παράδειγμα, μια ημέρα στο μάθημα, οι συμμαθητές μου είπαν στον δάσκαλο ότι δεν έχουν δει ποτέ τους μπανανιά και ούτε τσαμπί με μπανάνες. Δεν γνωρίζουν πώς μοιάζει το μπανανόδενδρο και πώς κάνει τους καρπούς του. Ο δάσκαλος ήρθε σε αδιέξοδο, όμως άφησε κατά μέρος το θέμα, και στη συνέχεια προχώρησε παρακάτω στο μάθημα. Σκεπτόμενος ότι θα ήταν χρήσιμο για τους συμμαθητές μου να δουν ένα τσαμπί με μπανάνες, φωτογραφίες δεν είχαμε εκείνη την εποχή στη διάθεσή μας, και ότι είχα μία ευκαιρία να ευχαριστήσω τον δάσκαλό μου και επιτέλους να με αποδεχτεί, σκέφτηκα να προβώ σε ανάλογη ενέργεια, δυστυχώς όχι με έναν και τόσο θεμιτό τρόπο! Συγκεκριμένα, πήγα στον μπαξέ του θείου μου Θεμιστοκλή Καρύδη, που ήταν κάτω από τον Ιερό Ναό της Αγίας Τριάδος , και έκοψα ένα άγουρο τσαμπί με μπανάνες , από τις δύο μπανανιές του , και το μετέφερα στο σχολείο.
-Τι συνέβη; Πώς αντέδρασε ο δάσκαλός σας;
-Πολύ χάρηκε αρχικά που είδε το τσαμπί με τις μπανάνες. Στη συνέχεια με ρώτησε πού το βρήκα. Καθώς ήμουν ειλικρινής, ομολόγησα ότι το έκοψα, χωρίς να ρωτήσω , από το κτήμα του θείου μου Θεμιστοκλή.
-Πώς αντέδρασε ο δάσκαλός σας;
-Άρχισε να κτυπάει τα χέρια του πάνω στην έδρα νευρικά συνέχεια, και να φωνάζει “θα σου βάλω μηδέν γιατί είσαι κλέφτης”.
-Εσείς πώς αντιδράσατε;
-Δεν ήξερα πώς να τον ηρεμήσω! Θα ζητήσω συγνώμη από τον θείο μου του είπα , και θα με συγχωρήσει , γιατί δεν είμαι κλέφτης. Έκανα αυτή την πράξη για αγαθό σκοπό.
-Τι συνέβη στη συνέχεια;
-Ο δάσκαλος με σιχαινόταν, δεν ήθελε ούτε να με βλέπει.
-Πώς το καταλάβατε αυτό;
-Ήταν να παίξει όλη η τάξη μας ένα θεατρικό. Σε όλα τα παιδιά έδωσε από έναν ρόλο, εκτός από εμένα.
-Τον ρωτήσατε γιατί;
-Μου ανακοίνωσε ότι δεν πρόκειται να μου δώσει κανέναν ρόλο και θέλει να απέχω από τη θεατρική παράσταση, ούτε καν να την παρακολουθήσω.
-Και τι συνέβη στη συνέχεια;
-Συγκεντρώθηκαν οι συμμαθητές μου σ΄ έναν χώρο απέναντι από το Αστυνομικό Τμήμα του χωριού για να κάνουν πρόβα, και εμένα με έστειλε σπίτι μου.
-Οι γονείς σας πώς αντέδρασαν;
-Ο πατέρας μου είπε να πάω να φυλάξω τα πρόβατα στον κάμπο του χωριού, και το έπραξα αδιαμαρτύρητα, αλλά όταν επέστρεψα το απόγευμα, πήγα να δω τους συμμαθητές μου ,στον χώρο όπου ήταν συγκεντρωμένοι για τη θεατρική παράσταση.
-Πώς αντέδρασε ο δάσκαλος σας, όταν σας είδε;
-Άρχισε να τρέμει ολόκληρος και μου φώναξε να φύγω αμέσως , γιατί εγώ δεν είχα κανένα λόγο να βρίσκομαι εκεί.
-Εσείς τι του είπατε;
-Αντιμίλησα. Του είπα ότι έχει κάθε δικαίωμα να με αποβάλει από το σχολείο, αλλά σ έναν ουδέτερο χώρο δεν μπορεί να μου πει τι να κάνω.
-Πώς αντέδρασε ο δάσκαλος;
-Με έδιωξε άρον -άρον.
-Πώς αισθανθήκατε και τι κάνατε στη συνέχεια;
-Πήγα κατευθείαν στο σπίτι και το είπα στη μητέρα μου. Εκείνη αν και ήταν ένας άνθρωπος θεοσεβής, γλυκομίλητος και ηπίων τόνων, πνίγηκε από την αδικία , άφησε τις δουλειές της κατά μέρος και πήγε κατευθείαν να συναντήσει τον δάσκαλο, ενώ εγώ ακολουθούσα πίσω της.
-Τι του είπε;
- “Είσαι ένας μεγάλος αλήτης του είπε, και θα πάω αμέσως να σε καταγγείλω στην αστυνομία. Ή εσύ θα φύγεις από τη Βαλύρα το συντομότερο, ή εγώ θα πάρω το παιδί μου από το σχολείο”.
-Συνεχίσατε να πηγαίνετε στο σχολείο΄, μετά από αυτή τη σύγκρουση;
-Αναγκαστικά, για να τελειώσω την τάξη.
-Και πώς συμπεριφερόταν ο δάσκαλος απέναντί σας;
-Έκανε τη ζωή μου κόλαση, ενώ εγώ παρέμενα αμίλητος και δεν αντιδρούσα. Κάθε ημέρα με υποβίβαζε μέσα στην τάξη, με αποκορύφωση στο τέλος της χρονιάς, όπου είπε το ακόλουθο, τρέμοντας , καθώς ήταν καθισμένος στην έδρα και έτριζε η καρέκλα του:
“ Ο Γιώργος Φειδάς έγραψε άριστα στα μαθηματικά, το ομολογώ, καλύτερα από όλη την τάξη, αλλά σε όλα τα άλλα μαθήματα δεν έγραψε τίποτα και χαριστικά του βάζω ένα 5, τον χαμηλότερο βαθμό, και κοσμία διαγωγή, όχι κοσμιωτάτη, όπως οι συμμαθητές του”.
-Είπατε κάτι;
-Όχι! Το μόνο που μ΄ έσωσε εκείνη τη στιγμή ήταν που γνώριζα ότι οι γονείς μου είχαν κανονίσει την επόμενη χρονιά να φοιτήσω σε σχολείο στην Αθήνα και να μείνω με την αδελφή της μητέρας μου, την αείμνηστη θεία μου Αθανασία Ηλιοπούλου, στην Καλλιθέα.
- Φύγατε για την Αθήνα;
-Ακριβώς! Στη συνέχεια ακολούθησε και ο αδελφός μου Ανδρόνικος. Δεν τον άφησαν οι γονείς μας να υποστεί όλον αυτόν τον εξευτελισμό και να τραυματιστεί ψυχικά, όπως εγώ.
-Αν ο συγκεκριμένος δάσκαλος συμπεριφερόταν με αυτόν τον βάναυσο τρόπο προς εσάς , σίγουρα θα είχε εκδηλώσει παρόμοιες συμπεριφορές και σε άλλες περιπτώσεις στο σχολείο. Θυμάστε κάτι συγκεκριμένο;
-Ναι! Δεν άντεχε ν΄ ακούει τα κορίτσια που τραγουδούσαν στις εκδρομές. Μία φορά χαστούκισε όλα τα κορίτσια της τάξης του, και διπλοχαστούκισε την εξαδέλφη μου Μάρθα Φειδά.
-Γιατί δεν του άρεσε ν΄ ακούει τα κορίτσια που τραγουδούσαν;
-Το θεωρούσε ανήθικο.
-Ήταν ευτραφής ο δάσκαλός σας;
-Όχι. Κανονικού αναστήματος και βάρους, καθώς και λιτοδίαιτος. Ποτέ δεν τον είδαμε να τρώει.
-Γιατί;
-Γιατί εκείνη την εποχή δεν ήταν κοινωνικά αποδεκτό να τρώει ο δάσκαλος δημοσίως.
-Εσείς τρώγατε στο διάλειμμα;
-Βεβαίως, όπως όλα τα παιδιά.
-Κι αν από μακριά σας κοιτούσε ο δάσκαλος να τρώτε, τι κάνατε;
-Γύριζα από την άλλη και συνέχιζα.
-Σας πέρασε ποτέ από τον νου ότι ενδεχομένως ο δάσκαλός σας ερεθιζόταν με όλα τα παράνομα, τα ανήθικα και τα παχυντικά, λόγω της υπερβολής του πουριτανισμού που τον χαρακτήριζε; Ότι η φιλελεύθερη συμπεριφορά σας τον έφερνε σε αδιέξοδο και βασανιζόταν σωματικά και ψυχικά; Ότι δεν άντεχε να διαχειριστεί αυτή την αίσθηση και τα αντίστοιχα συναισθήματα δημοσίως, και διαρκώς σας υποβίβαζε και σας απομάκρυνε από κοντά του, ως μία μορφή άμυνας, ενάντια σ΄ έναν ύπουλο προσωπικό εχθρό του;
- Λογικό ακούγεται, τότε βέβαια ήμουν ένα μικρό παιδί και αδυνατούσα να δω το βάθος αυτής της κατάστασης.
-Είχατε παρατηρήσει και κάτι άλλο περίεργο στο σχολείο;
-Ναι, ο τρόπος που κοιτούσε ο κύριος ΣΤ . τη κυρία Ευτ. Κ . και η κυρία Ευτ. Κ. τον κύριο ΣΤ., διαρκώς και για ολόκληρα χρόνια.
-Τι κοινό είχαν αυτοί οι δύο δάσκαλοι;
-Ήταν ανύπαντροι, νευρικοί, υποτιμούσαν τους μαθητές, και τους έδερναν ασύστολα.
-Γιατί πιστεύετε ότι παρέτειναν για χρόνια μεταξύ τους το συναίσθημα της “έλξης” του ενός προς τον άλλο;
-Τους άρεσε προφανώς και λάμβαναν ευχαρίστηση από αυτό.
-Ένιωθαν ετεροσεξουαλική ηδονή μου λέτε;
-Σωστά.
-Εσείς όμως τι ήσασταν; το κόκκινο πανί;
-Ακριβώς!
-Εσείς και ο δάσκαλός σας ήσασταν ζευγάρι ανταγωνιστικό, στο πλαίσιο της σχεσιοδυναμικής, της σχέσης που αναπτύσσεται μεταξύ του διδάσκοντος και του διδασκομένου;
-Ήταν αδύνατον να συνυπάρξουμε εντός και εκτός της τάξης.
-Ο σαδομαζοχισμός και οι νευρώσεις του δασκάλου σας αφορούσαν εσάς, ή δυστυχώς ξέσπαγαν επάνω σας; Φταίγατε γι΄ αυτό που συνέβαινε εσείς ή το μέρος της ευθύνης που αναλογούσε σ΄ εσάς ήταν μηδαμινό, συγκριτικά με αυτό που αναλογούσε στον δάσκαλό σας;
-Και οι δύο φέραμε ευθύνη, αλλά ο δάσκαλος ήταν υπεύθυνος για τη διαχείριση της κατάστασης.
- Κύριε Γιώργο, ήσασταν ένα αθώο παιδί , καλοπροαίρετο, με ανοιχτή καρδιά , και το χάρισμα της δημιουργικής συμπεριφοράς, όποια λάθη κι αν κάνατε σ΄ εκείνη την παιδική ηλικία, όπως άλλωστε αποδείχτηκε στη συνέχεια, ή κάτι άλλο;
-Ήμουν αυτό που είπατε, κρίνοντας , σ΄ αυτή την ηλικία της ωριμότητας , τα γεγονότα του παρελθόντος.
-Τι συνέβη στη συνέχεια;
-Μετακόμισα στην Αθήνα και ζούσα με τη θεία μου Αθανασία, η οποία έμενε στην Καλλιθέα και ήταν καθαρίστρια στο σχολείο . Τελείωσα το Δημοτικό Σχολείο με άριστα και στη συνέχεια φοίτησα στο Γυμνάσιο. Επειδή η θεία τα έβγαζε δύσκολα πέρα μόνη της, σκέφτηκα να μη την επιβαρύνω με το φαγητό μου. Δίπλα στο σχολείο υπήρχε μαγειρείο για άπορα παιδιά, αλλά εγώ δεν πληρούσα τις προϋποθέσεις, ώστε να λαμβάνω ένα πιάτο φαγητό. Συνεννοήθηκα με τις μαγείρισσες και συμφωνήσαμε να τους πλένω τα πιάτα και να μου κρατούν φαγητό. Στη συνέχεια παρατήρησα ότι δίπλα από το μαγειρείο υπήρχε μία μικρή αποθήκη, που μέσα είχαν τοποθετήσει σπασμένα θρανία.
Οι Μαγείρισσες πίστεψαν στον αγώνα μου και με βοήθησαν. Άδειασαν την αποθήκη, και έστησα ένα καραμελάδικο.
Πήγαινα στο Μοναστηράκι, αγόραζα καραμέλες και τις πωλούσα στα Γυμνασιόπαιδα. Εκείνα αρχικά είχαν μάθει να αγοράζουν τα πάντα έξω από το σχολείο, στο περίπτερο της γωνίας. Μία ημέρα, παραλίγο να γίνει ένα δυστύχημα, το οποίο κατατρόμαξε τον Διευθυντή. Γι΄ αυτό έκλεισε την αυλόπορτα του σχολείου και κυριολεκτικά μου “έφεξε”. Αυξήθηκαν οι πελάτες μου κατακόρυφα!
Τότε, από τα ξημερώματα πήγαινα στο Μοναστηράκι και έφερνα και φρέσκους λουκουμάδες για τους μαθητές. Εξασφάλιζα ένα μεροκάματο, το οποίο παρέδιδα στη θεία μου, χωρίς να κρατήσω ούτε μία δραχμή για τον εαυτόν μου. Όταν ήταν να φοιτήσω στις τρεις τελευταίες τάξεις, στο σημερινό Λύκειο, επειδή στο σπίτι χρειαζόμασταν χρήματα, παρακολουθούσα μαθήματα σε νυκτερινό σχολείο και την ημέρα δούλευα σε μία επιχείρηση ραφτάδων.
-Τι εργασία κάνατε;
-Ξεκίνησα ως καθαριστής, και ανέβηκα τάχιστα. Όταν έφυγα από το ραφτάδικο ήμουν υπεύθυνος του εκτελωνισμού των υφασμάτων και των οικονομικών συναλλαγών.
-Ήσασταν μόνο 17 -18 ετών μαθητής!
-Σωστά!
-Δεν μου είπατε όμως τι απέγινε το καραμελάδικο.
-Το ανέλαβε ο αδελφός μου ο Ανδρόνικος στη συνέχεια, όταν ήρθε κι εκείνος από το χωριό στην Αθήνα. Έπειτα κτίστηκε νέο σχολείο στην περιοχή Σκρα, στην Καλλιθέα, και η θεία μου άνοιξε περίπτερο. Αυτό το περίπτερο απέδωσε τα μέγιστα και τη βοήθησε ν΄ αγοράσει διαμερίσματα στην Αθήνα.
-Τι έγινε στη συνέχεια;
-Αφού τελείωσα τον στρατό, σε ηλικία 20 ετών, μετανάστευσα στις Η.Π.Α. , ήρθε και ο Ανδρόνικος , όπου πλέον είχαμε ευρύ πεδίο για επιχειρηματικές δράσεις.
-Πώς αξιολογείτε όλα αυτά που συνέβησαν στη ζωή σας;
-Θέλω να πιστεύω ότι ο δάσκαλος μου ήταν ένα εσκεμμένο εμπόδιο για να προχωρήσω στη ζωή, να φθάσω εκεί που είμαι τώρα.
-Για τους δασκάλους σας έχετε μάθει τι απέγιναν;
-Για τον κύριο Στ. δεν γνωρίζω. Όσο για την κα Ευτ. Κ. έμαθα ότι ποτέ δεν παντρεύτηκε και απεβίωσε μόνη, με την ανάμνηση του έρωτα που της ενέπνευσε ο τιμωρός των σχολικών μου χρόνων.
-Τι σας δίδαξε η τραυματική σας εμπειρία, ως πατέρα και παππού στη συνέχεια;
-Να βρίσκομαι σε επιφυλακή και να φροντίζω για τη διασφάλιση της ψυχικής και σωματικής ακεραιότητας των παιδιών και εγγονιών μου. Σε κλίμα αγάπης και εμπιστοσύνης, ν΄ ανοίγουν την καρδιά τους τα παιδιά, και να προλαβαίνω να δράσω προληπτικά, προς όφελός τους.
-Θα συγχωρήσετε ποτέ τον δάσκαλό σας για την αδικία που έπραξε εναντίον σας;
-Λαμβάνοντας υπόψη ότι ήταν ένας ψυχικά άρρωστος άνθρωπος, που βασανιζόταν πρωτίστως ο ίδιος τα μέγιστα, κι εγώ άθελά μου έκανα τη ζωή του δύσκολη, βρισκόμενος ο ίδιος σε πλεονεκτικότερη θέση συγκριτικά με εκείνον τώρα, και επειδή ο Θεός τον συγχώρησε, δεν έχω πλέον τίποτα να του προσάψω. Είθε η ψυχή του ν΄ αναπαύεται εν ειρήνη.
-Αυτό λέγει ο λογικός νους σας. Τι είδους συναισθήματα σάς κατακλύζουν όταν σκέπτεστε αυτά τα γεγονότα;
- Όταν θυμάμαι αυτά τα γεγονότα δεν πονάω τόσο, όσο εκείνα τα δύσκολα χρόνια. Ο Κύριος ν΄ αναπαύει τον δάσκαλο ΣΤ., δεν ήξερε τι έπραττε. Εμένα ο Θεός με βοήθησε και βρήκα τον δρόμο μου. Είμαι πολύ ευχαριστημένος από τη ζωή.
Προστατεύουμε την ψυχική και σωματική υγεία των παιδιών μας και υποστηρίζουμε τους καλούς εκπαιδευτικούς!
Θερμές ευχαριστίες στον κο Γιώργο Φειδά, επιχειρηματία, από το Road Island των Η.Π.Α. , που μοιράστηκε μαζί μας μία τόσο σημαντική, διδακτικά και ενημερωτικά για τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς, σχολική του εμπειρία.
Ο Θεός μαζί σας!
Ευθυμία Η. Κοντοπούλου
4/9/2022
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου