Η Κοίμησις της Θεοτόκου, για τη Βαλύρα και ολόκληρη τη Μεσσηνία, είναι η μεγαλύτερη εορτή του έτους, αφού εορτάζει η Παναγία Βουλκανιώτισσα στην ομώνυμη Ιερά Μονή , στα υψώματα του Όρους Ιθώμη. Όμως, η εορτή της Τιμίας Ζώνης της Θεοτόκου, στις 31 Αυγούστου, ήταν ανέκαθεν ημέρα αργίας για τους εργαζόμενους παλιούς αγρότες της Βαλύρας, αλλά και για τις νοικοκυρές, οι οποίες δεν έπιαναν βελόνα και κλωστή στα χέρια τους, ακόμη και τα βασικά φαγητά τα είχαν ετοιμάσει από την προηγούμενη ημέρα, για να εκκλησιαστούν και να κοινωνήσουν ανήμερα. Η Βαλύρα συνεχίζει να τιμά με ευλάβεια όλες τις Θεομητορικές εορτές, ιδιαίτερα στο γραφικό εξωκκλήσι της Παναϊτσας. Οι πάντες εκκλησιάζονταν παλιά, και αρκετοί στις μέρες στο χωριό. Όσες γυναίκες είχαν την τύχη να έχουν μία υφαντή άσπρη ταινία από το Άγιο Όρος, ευλογημένη πάνω στην Αγία Ζώνη, τη δάνειζαν σε εκείνες που ήταν στείρες για να τη φορούν, μέχρι να συλλάβουν. Επίσης, τη χρησιμοποιούσαν για αρρώστους, που έπασχαν από ανίατες και άλλες σοβαρές ασθένειες. Οι ιστορίες των γιαγιάδων στη Βαλύρα, είναι πολλές , ορισμένες αναφέρονται στην περίοδο της Τουρκοκρατίας και δείχνουν σαφώς τη θαυμαστή παρουσία της Θεοτόκου στη ζωή των κατοίκων.
Ιστορικές μαρτυρίες για την ανεύρεση της Τιμίας Ζώνης της Θεοτόκου
Μετά την κοίμηση της Θεοτόκου το έτος 47μ.Χ. σε ηλικία 59 ετών στη Γεθσημανή, στην οικία του Ευαγγελιστού Ιωάννου, στον οποίο την είχε εμπιστευθεί ο Κύριος Ημών Ιησούς Χριστός από τον Σταυρό Του, διασώθηκαν ,εκτός από τα σπάργανα του τάφου Της, δύο από τα Θεομητορικά Της άμφια, η Εσθήτα και η Ζώνη. Η Εσθήτα έφθανε μέχρι τους αστραγάλους (καρπούς) και γι αυτό λεγόταν”καρπωτός χιτώνας”. Κυρίως την φορούσαν οι παρθένες γυναίκες για λόγους σεμνότητας. Οι Βυζαντινοί την ονόμασαν μανοφόριο και κατά συγκοπή μαφόριο, δηλαδή ωμοφόριο, επειδή κάλυπτε τους ώμους και την κεφαλή. Η ζώνη ή ζωστήρας ήταν αρχαίο ένδυμα των ιερέων της Παλαιάς Διαθήκης και μέρος της ενδυμασίας των γυναικών της Καινής Διαθήκης. Ήταν δερματίνη, από λευκή βύσσο , κυανή ή ερυθρή, με τα δύο άκρα εμπρός. Σήμερα η ζώνη αποτελεί ένα από τα ιερά άμφια του επισκόπου ή του ιερέως. Κατά την παράδοση η Παναγία έφτιαξε μόνη της τη ζώνη με τρίχες καμήλου την οποία πριν από τη μετάσταση της στους ουρανούς παρέδωσε στον Απόστολο Θωμά, όπου στη Γεθσημανή συνάντησε τη Θεοτόκο και την είδε να ανεβαίνει στους ουρανούς. Έκπληκτος, βλέποντας το όραμα φώναξε: Παναγία πού υπάγεις; Τότε εκείνη απεζώθη την Ζώνη της και την έριξε, ως ευλογία, προς διαπίστωση της μεταβάσεως Της . Μετά τον θάνατο του Θωμά, τα δύο θεομητορικά άμφια, η Εσθήτα και η Ζώνη φυλάσσονταν στα Ιεροσόλυμα από Εβραία ευλαβεστάτη, παρθένο γυναίκα, άγνωστο για πόσο χρονικό διάστημα. Με τη καταστροφή των Ιεροσολύμων από τις ρωμαϊκές λεγεώνες του Τίτου στις 10 Αυγούστου 70μ.Χ. τα άγια άμφια της Θεοτόκου μεταφέρθηκαν στην επισκοπή Ζήλα της Καππαδοκίας, ανατολικά της Μικράς Ασίας. Υπάρχουν τρεις διηγήσεις για το πώς μεταφέρθηκαν στην Κων/πολη , η επικρατέστερη είναι ότι ο αυτοκράτορας Αρκάδιος (395-408) υιός του Θεοδοσίου έφερε στη Βασιλεύουσα την Τιμία Ζώνη, την οποία κατέθεσε σε χρυσή θήκη και την κάλεσε Αγία Σορό. Η κόρη του Αρκαδίου Πουλχερία, από ευλάβεια πέρασε ιδιοχείρως στη Ζώνη χρυσές κλωστές και με τον συνάρχοντά της Μαρκιανό την κατέθεσαν στον εν Βλαχέρναις ναό, όπου ήταν τα ανάκτορα των Βυζαντινών αυτοκρατόρων. Ο Μαρκιανός έκτισε τον πρώτο ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου επί του τάφου Της στη Γεθσημανή, όπου κατά την παράδοση υπήρχαν οι τάφοι των προγόνων Της από τον Δαυϊδ, μέχρι των γονέων Της και του μνηστήρα Ιωσήφ. Ο ναός των Βλαχερνών κτίστηκε από την Πουλχερία στα μέσα του Ε΄αιώνα. Η αυτοκράτειρα , στη νότια πλευρά του ναού ίδρυσε κυκλοτερές παρεκκλήσιο της Αγίας Σορού, με το όνομα Παναγία η Αγιοσορίτισσα και σε αυτό είχε καταθέσει την πολύτιμη θήκη του πατέρα της Αρκαδίου ,όπου ήταν τοποθετημένη η Αγία Ζώνη. Κάθε Τετάρτη τελούσαν “Λιτή” (ακολουθία μεγάλης δεήσεως) και κάθε Παρασκευή στον εσπερινό “Πρεσβεία” (εσπερινός και ολονυχτία).Τον 9ο αιώνα, κατά προσταγή του αυτοκράτορα Λέοντος ΣΤ΄ Σοφού, ανοίχτηκε η Ζώνη, επειδή η γυναίκα του υπέφερε από δαιμονικές ενοχλήσεις. Ο Πατριάρχης Νικόλαος Α΄ ο Μυστικός ,την άπλωσε πάνω στην αυτοκράτειρα και ελευθερώθηκε από το δαιμόνιο. Στο εσωτερικό της θήκης είδαν όλα τα μαρτυρικά στοιχεία, όπως τη χρυσή βούλα, τον χρόνο και την ημέρα που την έφερε στην Πόλη ο αυτοκράτορας Αρκάδιος. Κατά τη μαρτυρία του Ιωσήφ Βρυεννίου , τελευταίου, προ της αλώσεως της Βασιλεύουσας ,διδασκάλου της εκκλησίας, η Αγία Ζώνη και η Εσθήτα της Θεοτόκου διασώζονταν μέχρι το 1415 μ.Χ. στην Αγία Σοφία. Ο ιστορικός Νικήτας Χωνιάτης (1205) αναφέρει ότι από το μέγεθος της ανοσιουργίας των Σταυροφόρων μέσα στον ιερό ναό της Αγίας Σοφίας “το θείον αυτής εμολύνθη δάπεδον”.Παρά το γεγονός ότι η λεηλασία των Λατίνων βεβήλωσε κάθε ιερό και όσιο μέσα στην Αγία Σοφία και δεν δίστασαν να πάρουν τα περισσότερα από τα πολύτιμα κειμήλια του ναού, με την βοήθεια της Παναγίας των Βλαχερνών, προστάτιδας της Πόλης, διασώθηκε η Αγία Ζώνη. Παραμένει άγνωστο πού και πώς η πίστη τη διαφύλαξε μέχρι την εποχή του αυτοκράτορα Ιωάννου ΣΤ ΄Καντακουζηνού (1347-1355), ο οποίος μετά την ενθέωσή του σε μοναχό στη Μονή Μαγγάνου κοντά στη Πόλη , με το όνομα Ιωάσαφ, επισκέφθηκε το 1356 το Άγιον Όρος και έφερε στη Μονή Βατοπαιδίου τη θήκη που περιείχε άφθαρτη την Αγία Ζώνη (Μεγ.Συν. 1950, μην. Αύγ.).
Η Τιμία Ζώνη στη Μονή Βατοπαιδίου
Στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου διαφυλάσσονται τρία άνισα τμήματα της Αγίας Ζώνης σε τρεις αργυρόχρυσες θήκες, χωρίς όμως και τα τρία να απαρτίζουν την αρχική της έκταση. Το πρώτο, το μεγαλύτερο κομμάτι παραμένει πάντοτε στη Μονή προς αγιασμό. Το δεύτερο περιέρχεται εκτός της Μονής για λόγους εξαγνιστικούς των χριστιανών από λοιμικά νοσήματα, με συνοδεία Πατέρων της Μονής. Το τρίτο, το μικρότερο , είχε χαθεί όταν κάποτε απεστάλη προς αγιασμό στη Χαλκιδική. Τον ιερομόναχο που το συνόδευε συνέλαβαν ληστές, οι οποίοι, αφού πήραν την θήκη, άφησαν το περιεχόμενο στο δάσος, χωρίς να δώσουν σημασία. Το βρήκε ένας βοσκός, βλέποντας λάμψη σε εκείνη τη θέση, και το απέδωσε στη Μονή. Δύο ακόμη τεμάχια της Τιμίας Ζώνης υπάρχουν στο εξωτερικό, το ένα στο Βατικανό και το άλλο στη πόλη Τρέβηρα (Trier) της Γερμανίας. Ιδρύθηκε μεταβυζαντινό παρεκκλήσιο της Αγίας Ζώνης στον περίβολο της Μονής Βατοπαιδίου το έτος 1794. Σε αυτό τελείται σειρά ιερών ακολουθιών και η εορτή ευρέσεως της Σεπτής Ζώνης κατά την 10η Οκτωβρίου 1830 στη Σαντορίνη, και την επάνοδό της στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου (Μηνδρινός Ματθαίος, 1997).
Η ευλογημένη Τιμία Ζώνη που λαμβάνουν οι Χριστιανοί
Η Ζώνη-ταινία που λαμβάνουν δωρεάν οι Χριστιανοί , όταν περιφέρεται για λαϊκό προσκύνημα η θήκη με την Τιμία Ζώνη της Θεοτόκου είναι μήκους 1, 60 μ. και πλάτους 1 εκ. Είναι υφασμένη με εκρού βαμβακερό νήμα σε διχαλωτή ύφανση, σαν ψαροκόκαλο. Η Υπεραγία Θεοτόκος πρεσβεύει υπέρ ημών των αμαρτωλών και ο Υιός και Λόγος του Θεού μας θεραπεύει. Όσοι τη φορούν με ευλάβεια και πίστη, νηστεύουν, αγαπούν τον Θεό και τον πλησίον, μετανοούν και κοινωνούν τακτικά των αχράντων μυστηρίων, προσευχόμενοι με ταπείνωση , γίνονται μάρτυρες των θαυμάτων της Τιμίας Ζώνης.
Θαύματα της Τιμίας Ζώνης στη Βαλύρα, κατά τον 19ο και 20ο Αιώνα
1.Έχει διασώσει η λαϊκή παράδοση ότι μία ανύπαντρη κόρη στη Βαλύρα φορούσε μία ζώνη, ευλογημένη πάνω στη Τιμία Ζώνη, που τη διατηρούσε για τρεις αιώνες η οικογένεια της. Η συγκεκριμένη γυναίκα νήστευε, κοινωνούσε και βοηθούσε τους φτωχούς. Θάφτηκε μαζί με τη ζώνη της, γιατί δεν είχε απογόνους και δεν μπόρεσε να την αφαιρέσει και να τη δώσει σε άλλη γυναίκα μόνη της, πριν βγει η ψυχή της. Οι γυναίκες που φρόντισαν το σάβανό της, δεν αφαίρεσαν τη ζώνη της. Σε όσους τη θυμόνταν και έφτιαχναν πρόσφορο και κόλλυβα γι΄ αυτήν, ερχόταν στον ύπνο τους η Παναγία, με τη μορφή της συγκεκριμένης γυναίκας, και τους βοηθούσε.
2. Μία γερόντισσα στα χρόνια της σκλαβιάς, ήθελε να μαζέψει ξύλα ανήμερα της 31ης Αυγούστου. Όμως δεν μπόρεσε να πάει στο κτήμα της. Ζαλίστηκε, και καθώς ξάπλωσε στο κρεβάτι της, είδε σε όραμα τον Κύριο να της δένει τα πόδια με τη Τιμία Ζώνη της Θεοτόκου. Την επόμενη μέρα έμαθε ότι πέρασαν αγριεμένοι Τούρκοι από το κτήμα της και έκαναν λεηλασίες.
3. Ένας χωριανός ήταν κοιλιόδουλος, σαν τον Αγά της Τζεφερεμίνης (Βαλύρας). Η κοιλιά του κόντευε να τον πνίξει και του έκοβε την ανάσα. Στις 31 Αυγούστου 1820, ένα έτος πριν από την ελευθερία του Ελληνικού Γένους, ονειρεύτηκε ότι η Παναγία τον έδεσε με τη Τιμία Ζώνη της στη μέση του και του είπε να ακολουθεί το πρόγραμμα νηστείας της εκκλησίας και να δίνει το φαγητό του στους φτωχούς. Έκτοτε αποκαταστάθηκε σταδιακά η υγεία του.
4.Μία νεαρή κοπέλα στα χρόνια της σκλαβιάς, ήθελε για προστασία να φορεί την Τίμια Ζώνη, αλλά δεν είχε την αντίστοιχη ευλογημένη Ζώνη από το Άγιον Όρος. Ο αδελφός της ήταν ιερέας. Αφού της έδωσε τις διαστάσεις της ζώνης, εκείνη ύφανε μία δική της ζώνη και την έδωσε στον αδελφό της. Ο ιερέας την ευλόγησε την ημέρα της εορτής της Τιμίας Ζώνης και της είπε να τη φορέσει. Κάποτε η κόρη ήταν στο πηγάδι και προσπαθούσε να βγάλει νερό. Τότε όρμησε πίσω της ένας Τούρκος και θα τη βίαζε, αν δεν του έδειχνε τη Ζώνη, λέγοντάς του ότι ο Θεός θα τον κάψει. Εκείνος έφτυσε μπροστά της και έφυγε θολωμένος.
5. Μία μητέρα στο χωριό είχε μόνο μία κόρη και ήταν πεπεισμένη ότι δεν θα αποκτούσε άλλο παιδί, ήταν ήδη η κόρη της 15 ετών. Αφού της δάνεισε μία γειτόνισσα την ευλογημένη Τιμία Ζώνη και τη φόρεσε, απέκτησε και δεύτερη κόρη, κατά τον επόμενο χρόνο.
6. Υπήρχε στο χωριό ένα αιωνόβιο κυπαρίσσι που επάνω του, κατά την επανάσταση του 1821 , οι παππούδες μας είχαν δέσει μία κόκκινη ευλογημένη Τιμία Ζώνη, ως σύμβολο της ελευθερίας , η οποία αποκτιέται με το αίμα των Ελλήνων το ιερό.
Το γραφικό εξωκκλήσι της Παναϊτσας στη Βαλύρα.Φωτο: lyrasiblogspot.com
Θαύματα της Τιμίας Ζώνης στη Βαλύρα, κατά τον 21ο Αιώνα
1.Μία αείμνηστη Βαλυραία κυρία, έπασχε από καρκίνο του παχέως εντέρου. Κατόρθωσε να παρατείνει τη ζωή της και να φύγει πλήρης ημερών. Φορούσε την ευλογημένη Τιμία Ζώνη της Θεοτόκου και πορευόταν με πίστη, προσευχή και αυστηρή νηστεία στη ζωή, κοινωνώντας των Αχράντων Μυστηρίων.
2.Μία άλλη Βαλυραία, η οποία ζει εκτός Βαλύρας, είχε μεγάλη αιμορραγία στη κοιλιακή χώρα, μετά από εγχείρηση υστερεκτομής. Η παροχέτευση με την οποία ήταν συνδεδεμένη κοιλιακά, έβγαζε συνέχεια αίμα, είχε περάσει διάστημα πέραν του ενός μηνός και δεν έλεγε να κοπάσει, καθώς ήταν καθηλωμένη στο νοσοκομείο. Απελπισμένη φόρεσε την Τιμία Ζώνη και παρακάλεσε τη Θεοτόκο να την κρατήσει στη ζωή, γιατί έχει μικρά παιδιά και ο άνδρας της τα άφησε ορφανά, πριν από μερικά χρόνια.
3.Ένα ζευγάρι στην Αθήνα, με καταγωγή από τη Βαλύρα και τη Σπάρτη, είχε μόνο ένα παιδί, και για 10 συνεχή έτη δεν μπορούσαν να συλλάβουν δεύτερο. Φορώντας την Τιμία Ζώνη η νεαρή γυναίκα, ήλθε στη ζωή ένας υγιές κοριτσάκι, χαρά και ευτυχία για τους γονείς και τη μεγαλύτερη αδελφή του.
Την ευλογημένη γη της Βαλύρας φυλάσσει η Παναγία Βουλκανιώτισσα με το Μαφόριο και την Τιμία Ζώνη της. Αρκεί εμείς να τιμούμε με πίστη αληθή τις εορτές της Θεοτόκου , να νηστεύουμε, ακολουθώντας το πρόγραμμα της εκκλησίας, να μετανοούμε με ταπείνωση και να αγαπούμε τον Θεό και τον πλησίον, κοινωνώντας των αχράντων μυστηρίων.
Κατάθεσις της Τιμίας Ζώνης της Θεοτόκου
Απολυτίκιον. Ήχος πλ.δ΄.
Θεοτόκε αειπάρθενε, των ανθρώπων η σκέπη. Εσθήτα και Ζώνην του αχράντου σου σώματος, κραταιάν τη Πόλει σου περιβολήν εδωρήσω, τω ασπόρω τόκω σου άφθαρτα διαμείναντα, επί σοι γαρ και φύσις, καινοτομείται και χρόνος. Διο δυσωπούμεν σε, ειρήνην τη πολιτεία σου δώρησαι, κια ταις ψυχαίς ημών το μέγα έλεος.
Ο Θεός μαζί σας!
Ευθυμία Η. Κοντοπούλου
31/8/2022
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου