Όπως παλιά, έτσι και σήμερα, η Βαλύρα ετοιμάζεται , στις 27 Αυγούστου να εορτάσει τη μνήμη του θαυματουργού Αγίου Φανουρίου, στον Ιερό Ναό του Αγίου Αθανασίου .
Μία μεγάλη πίτα, τόση όση να χορτάσει όλο το χωριό, παρήγγειλε ο κύριος Γιώργος Φειδάς στον φίλο του, κύριο Ξενοφώντα Καρτερολιώτη, ιδιοκτήτη ενός από τους δύο υπέροχους φούρνους στη Βαλύρα.
Δύο είναι οι βασικές ευχές του κυρίου Γιώργου Φειδά προς τους συμπατριώτες του:
Πρώτον, να φανερώσει ο Άγιος Φανούριος ένα δραστικό φάρμακο για την καταπολέμηση του κορονοϊού και να χαρίσει υγεία και ευημερία σε όλους.
Δεύτερον, να φωτίσει όλους μας, και να αποκαλυφθεί η χαμένη εικόνα της Παναγίας μας, η οποία ήταν στον Ιερό Ναό του Αγίου Αθανασίου στην είσοδο , από το 1829 έως και τη δεκαετία του 1970.
Ήταν μεγάλη και σημαντική η εορτή του Αγίου Φανουρίου, ιδιαίτερα για τις νέες νοικοκυρές και τις ανύπαντρες γυναίκες της Βαλύρας, εκτός από τις γιαγιάδες , οι οποίες παραδοσιακά εόρταζαν τον Άγιο, ως αναπόσπαστο μέρος της Χριστιανικής μας παράδοσης.
Κάθε σπίτι ετοίμαζε τη Φανουρόπιτά του με εννέα υλικά, όσο και τα τάγματα των αγγέλων, άλλες πάλι πιστές γυναίκες με επτά , όσα τα μυστήρια της εκκλησίας και οι ημέρες της Δημιουργίας του Κόσμου
Θυμάμαι, ήμουν δέκα ετών και η γιαγιά μου Κωνσταντινιά μ΄ έστειλε στο μπακάλικο της πλατείας, ενωρίς το πρωί της 26ης Αυγούστου , για ν΄ αγοράσω τριμμένη κανέλα , ξανθή σταφίδα και σουσάμι. Θα ετοίμαζαν δύο φανουρόπιτες με τη μητέρα μου και θα τις έψηναν στον ξυλόφουρνο, στην αυλή στο σπίτι της γιαγιάς μου, που ήταν χαμηλά στη Δημοσιά, προς τη γέφυρα της Βαλύρας.
Καθώς ψώνιζα στο μπακάλικο του Αριστείδη Μακρή, πέρασε ο παπα - Δημήτριος Ξυδόπουλος, του φίλησα το χέρι και τον ρώτησα:
-Παππούλη, η μητέρα μου Ευγενία δεν θέλει να βάλει μόνο εννέα υλικά στη Φανουρόπιτα. Θέλει να προσθέσει κι άλλα, που μας κάνουν όλα μαζί δώδεκα!
-Δηλαδή ,τι θέλει να προσθέσει; με ρώτησε ο μακαριστός ιερέας.
-Θέλει να βάλει τριμμένο γαρίφαλο, και μαύρες σταφίδες, όχι μόνο ξανθή και αμύγδαλα στον στολισμό . Είναι αυτό σωστό; Γιατί τα τάγματα των αγγέλων είναι εννέα.
-Και θυμάσαι εσύ ποια είναι; με ρώτησε ο Άγιος Πατέρας χαμογελώντας.
“Δυ-Κυ-Θρόνων Εξ-Αρ-Χή-Σ, Αρχαγγέλων και Αγγέλων” έλεγε ο αείμνηστος παππούς μου Γιώργος (Δυνάμεις, Κυριότητες, Θρόνοι, Εξουσίες, Αρχές, Χερουβείμ, Σεραφείμ, Αρχάγγελοι και Άγγελοι).
-Τα μετράω στα δάκτυλα παππούλη είπα, αλλά σήμερα δεν τα θυμάμαι καλά.
- Δεν πειράζει, πες αυτά που θυμάσαι, με παρότρυνε , ενώ ο αείμνηστος Αριστείδης μας κοιτούσε και χαμογελούσε.
Τελικά τα θυμήθηκα και τα είπα όλα, αλλά προσέθεσα αναλυτικά και ασυναίσθητα και άλλα τρία που τα είχα ακούσει τελευταία, τα Πολυόμματα, τα Μετάρσια και τα Πτερωτά. Τα είχα ακούσει στον Επινίκιο Ύμνο κατά τη Θεία Λειτουργία και με εντυπωσίασαν, αλλά δεν γνώριζα τι ακριβώς ήταν.
-Ιδού λοιπόν, η μητέρα σου θα προσθέσει κατ ́ εξαίρεση τρία επιπλέον υλικά για ευλογίες από τα Πολυόμματα, τα Μετάρσια και τα Πτερωτά, είπε χαμογελώντας ο σοφός ιερέας και μου εξήγησε:
Χερουβείμ και Σεραφείμ είναι τα Άγια που άκουσες, είναι και άλλα μαζί, τα εξαπτέρυγα.
-Πότε το άκουσες; ρώτησε ο πατήρ Δημήτριος.
-Όταν είπε “Άξιον και δίκαιον” απάντησα, αλλά δεν θυμόμουν να συνεχίσω πιο κάτω.
Πολύ χάρηκε η γιαγιά και η μητέρα μου , γιατί ήθελαν μία μικρή ελευθερία στην παρασκευή της Φανουρόπιτας και είχαν ενοχοποιηθεί.
Αφού άναψαν ένα κερί και θύμιασαν μπροστά στην εικόνα του Αγίου Φανουρίου, κάναμε τον σταυρό μας και μου έδωσαν να διαβάσω δυνατά το απολυτίκιο του Αγίου και να δω μία παλιά, μικρή εικόνα του . Στη συνέχεια τις βοήθησα με την προεργασία για τις πίτες, περνώντας από το κόσκινο το αλεύρι.
Για την πίτα της μητέρας μου , έστυψα τα πορτοκάλια και προετοίμασα το ξύσμα. Η γιαγιά άναψε τον φούρνο και η μητέρα μου κοπάνισε στο μπρούτζινο γουδί τα καρύδια και πέρασε από ζεστό νερό τις σταφίδες για να μαλακώσουν , ύστερα τις άφησε να στραγγίσουν λίγο στο σουρωτήρι.
Η γιαγιά έφτιαξε μία δική της πίτα, σαν ψωμί , και την άφησε για 2 ώρες να φουσκώσει. Παράλληλα φούρνισε ζυμωτό ψωμί με προζύμι και έψησε ένα μεγάλο ταψί με γεμιστά στον ξυλόφουρνο της αυλής. Γύρω στο μεσημέρι, είχε τελειώσει με το φούρνισμα, και πήγε κατευθείαν να πλυθεί και να δροσιστεί, γιατί έτρεχε ο ιδρώτας ποτάμι στο μέτωπο, και έσταζε το μαύρο τσεμπέρι της.
Ενώ ψήνονταν οι πίτες, είχα καθίσει στο τραπέζι στην αυλή , και έγραφα σ΄ ένα μπλε σχολικό τετράδιο ευχές για τα χαμένα αντικείμενα, ό,τι θυμόνταν και ήθελαν να ζητήσουν από τον Άγιο , μου έλεγαν η μητέρα μου και η γιαγιά μου.
Γράφε, γράφε έλεγαν, ο Άγιος Φανούριος να μας βοηθήσει για να βρεθούν τα εξής:
-Ποιος άρπαξε το πριόνι του πατέρα σου στο κτήμα.
-Από τι αρρώστια πάσχει η προβατίνα, η Γαλάνω του παππού Γιώργου.
-Πού έπεσε ο σταυρός της θείας σου Πότας.
-Πού είναι το μικρό σταυροκατσάβιδο του πατέρα σου και δεν το βρίσκει.
-Πού είναι κρυμμένο το αδράχτι της γιαγιάς Κωνσταντίνας.
-Πού ξέχασε την καλή του μαγκούρα ο παππούς Γιώργος.
-Πού είναι κρυμμένη η παλιά ξύλινη εικόνα του σπιτιού που είχε κρεμασμένη η προγιαγιά σου στο κατώγι του σπιτιού μας.
-Ποια από τις τρεις κόρες της γιαγιάς Κωνσταντίνας θα έχει την καλύτερη τύχη και ζωή.
-Αν θα βρει το σκουλαρίκι της η θεία σου Λουκία, που νομίζει ότι της έπεσε στα Αγρίλια, μέσα στου Βίγκου το πηγάδι.
-Αν θα έχει καλή τύχη η θεία σου η Μαριγούλα στη Βοστόνη.
-Που έπεσε η χρυσή βέρα του θείου σου Βασίλη.
-Ρώτησα αν μπορούσα να ζητήσω κι εγώ κάτι και μου έγνεψαν ναι.
Ζήτησα να μου φανερώσει ο Άγιος Φανούριος πού είναι το δέντρο που τραγουδάει επάνω ένας σπίνος και αν καθίσεις από κάτω θα σου αποκαλύψει ο Θεός όλους τους ουράνιους θησαυρούς!
Η μητέρα και η γιαγιά μου έκπληκτες , με ρώτησαν ποιος μου το είπε αυτό.
- Ο καλογεράκος, ο πατήρ Γρηγοράκος ,το είπε, στο Μοναστήρι του Βουλκάνου που πήγαμε με τον μπαμπά, και μας ρώτησε αν έχουμε ακούσει πώς υμνεί τον Θεό αυτό το πουλάκι, απάντησα.
Στη συνέχεια, στο Αγιολόγιο-Ημερολόγιο και σ΄ ένα παλιό φυλλάδιο, που φύλαγε ως κόρη οφθαλμού η γιαγιά μου, διάβασα τον βίο του Αγίου Φανουρίου.
“ Έσκαβαν σε ερείπια παλαιού ναού έξω από τα τείχη της πόλης στη Ρόδο και βρήκαν πολλές εικόνες.
Μία από αυτές ήταν σε καλή κατάσταση και ο Μητροπολίτης Ρόδου Νείλος (1355-1369) διάβασε την επιγραφή “Άγιος Φανώ”. Η εικόνα παρίστανε ένα νέο ντυμένο με στρατιωτική ενδυμασία, ο οποίος κρατούσε σταυρό και κερί και ήταν πλαισιωμένος από 12 σκηνές του μαρτυρίου του. Ο Μητροπολίτης καθιέρωσε ημερομηνία εορτής του Αγίου Φανουρίου την ημέρα εύρεσης της εικόνας του στις 27 Αυγούστου και συνέθεσε το απολυτίκιο και τον κανόνα της εορτής του Αγίου. Από τη Ρόδο η λατρεία του εξαπλώθηκε στα κοντινά νησιά και κυρίως στην Κρήτη, και στη συνέχεια σε όλη την Ελλάδα”.
Είχα όμως απορίες, γιατί μου είχε πει η γιαγιά ότι η μάνα του Αγίου Φανουρίου δεν ήταν ελεήμων, δεν προσέφερε τίποτα στους άλλους ανθρώπους και γι΄ αυτό φτιάχνουμε την φανουρόπιτα. Τη μοιράζαμε και λέγαμε , όταν ανταλλάζαμε κομμάτια με τις άλλες γυναίκες, “να συγχωρήσει ο Θεός τη μάνα του Αγίου Φανουρίου”.
-Γιαγιά, πώς ήταν η μάνα του Αγίου Φανουρίου; ρώτησα από περιέργεια.
-Τι να σου πω παιδάκι μου; δεν έχω συναντήσει κακιά γυναίκα, εδώ στο χωριό , όλες καλές είναι και δίνουν ό,τι έχουν και ό,τι μπορούν οι καημένες.
-Μήπως υπάρχει σε κανένα άλλο χωριό καμιά κακιά γυναίκα γιαγιά; ρώτησα.
-Δεν πιστεύω παιδάκι μου! Όλες οι γυναίκες είναι καλές, προσφέρουν ό,τι μπορούν.
-Και πώς έτυχε στον Άγιο Φανούριο τέτοια κακιά μάνα; απόρησα.
-Αυτό το έκανε ο διάβολος και πήρε της γυναίκας τα μυαλά και δεν έδινε ούτε στον γάιδαρο της νερό.
-Είχε και γάιδαρο γιαγιά;
-Όχι βρε, που λέει ο λόγος! Δεν ενδιαφερόταν για τους άλλους ανθρώπους, δεν ήταν σπλαχνική.
-Και μετά, που είδε ότι ο γιος της είναι με τον Θεό, άλλαξε γνώμη ;
- Δεν άλλαξε, γιατί είχε μάθει η ψυχή της να ζει με την κακία.
-Και πήρε την ψυχή της ο διάβολος;
-Όχι, ο γιος της, ο Άγιος Φανούριος ,την προστατεύει με τα δάκρυα και με τις ικεσίες του στον Θεό!
Διάβασα στη συνέχεια στο παλιό Αγιολόγιο-Ημερολόγιο της γιαγιάς το ακόλουθο:
Η Μητέρα του Αγίου Φανουρίου ήταν αμαρτωλή. Δεν ενδιαφερόταν για τους συνανθρώπους της και δεν ελεούσε τους φτωχούς. Δεν είχε πίστη και δεν αγαπούσε τον Θεό και τον πλησίον. Για τον αμετανόητο χαρακτήρα της , την υπερηφάνεια, ματαιοδοξία και κενοδοξία της πήγε στην κόλαση.
Προσπάθησε να τη σώσει ο Άγιος Φανούριος, που την αγαπούσε , ως γιος της, αλλά η αμαρτίες της τον εμπόδισαν. Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ, μαζί με τον Άγιο Φανούριο, την τράβηξαν με τη βοήθεια ενός κρεμμυδόφυλλου , που κάποτε είχε δώσει χωρίς τη θέλησή της σ΄ έναν ζητιάνο. Όταν πιάστηκαν τρεις γυναίκες μαζί της, αυτή με αδιαφορία τις έριξε μέσα στην κόλαση. Έτσι είπε ο Αρχάγγελος στον Άγιο Φανούριο, ή μητέρα σου διέπραξε μεγάλη αμαρτία. Είναι αδύνατον να βοηθηθεί. Ο Άγιος Φανούριος παρακάλεσε με δάκρυα τον Κύριο να μη φτιάχνουν τίποτα γι’ αυτόν, αλλά μόνο για την ψυχή της μητέρας του. Ο Τριαδικός Θεός εισάκουσε τη προσευχή του.
-Γιαγιά, είπα έκπληκτη , μόνο ένα κρεμμυδόφυλλο, με δυσκολία, είχε δώσει σε έναν ζητιάνο!
-Είδες; είπε η γιαγιά, γι αυτό δεν πρόκοψε η ψυχή της!
Στις έξι το απόγευμα, στον Εσπερινό της 26ης Αυγούστου , ο Ιερός Ναός του Αγίου Αθανασίου της Βαλύρας ήταν γεμάτος από τραπέζια με φανουρόπιτες και αναμμένα κεράκια. Δεν υπήρχε γυναίκα στο χωριό που να μην είχε φτιάξει την πίτα της, εκτός και ήταν πολύ άρρωστη ή υπερήλικας, αλλά και σ΄ αυτή την περίπτωση κάποια συγγενής της είχε φροντίσει να την εκπροσωπήσει ενώπιον του Θεού και του Αγίου Φανουρίου. Ο πατήρ Δημήτριος Ξυδόπουλος διάβασε την ευχή και όλες μαζί οι γυναίκες , ακολουθώντας τον ψάλτη , είπαμε το απολυτίκιο του Αγίου .
Η Ευχή του Αγίου Φανουρίου
“Κύριε Ιησού Χριστέ, ο Ουράνιος Άρτος, ο της βρώσεως της μενούσης εις τον αιώνα πλουσιοπάροχος χορηγός, ο δοτήρ των αγαθών, ο δε Ηλιού τροφήν αγεώργητον πηγάσας, η ελπίς των απηλπισμένων, η βοήθεια των αβοηθήτων και σωτηρία των ψυχών ημών. Ευλόγησον τα δώρα ταύτα και τους ταύτα σοι προσκομίσαντας, εις δόξαν σην και τιμήν του αγίου ενδόξου μεγαλομάρτυρος Φανουρίου. Παράσχου δε, αγαθέ, τοις ευπρεπίσασι τους πλακούντας τούτους, πάντα τα εγκόσμια και υπερκόσμια αγαθά σου. Εύφρανον αυτούς εν χαρά μετά του προσώπου σου, δείξον αυτοίς οδούς προς σωτηρίαν. Τα αιτήματα των καρδιών αυτών και πάσαν την βουλήν αυτών ταχέως πλήρωσον, οδηγών αυτούς προς εργασίαν των εντολών σου, ίνα δια παντός εν ευφροσύνη και αγαλλιάσει υμνώσι και δοξάσωσι το πάντιμον και μεγαλοπρεπές όνομά σου, πρεσβείαις της Υπερευλογημένης Θεοτόκου, του αγίου ,ένδοξου Νεομάρτυρος Φανουρίου, του Θαυματουργού, και πάντων σου των Αγίων. Αμήν”.
Τό Ἀπολυτίκιον τοῦ Ἁγίου Φανουρίου. Ἦχος δ ́.
“Οὐράνιον ἐφύμνιον ἐν γῆ τελεῖται λαμπρῶς, ἐπίγειον πανήγυριν νῦν ἑορτάζει φαιδρῶς, Ἀγγέλων πολίτευμα, ἄνωθεν ὑμνωδίαις, εὐφημούσι τούς ἄθλους,κάτωθεν Ἐκκλησία, οὐράνιον δόξαν ἤν εὖρες πόνοις καί ἄθλοις τοῖς σοῖς, Φανούριε ἔνδοξε”.
Στον αυλόγυρο του Αγίου Αθανασίου, περίμεναν πολλά παιδιά του χωριού με χαρτοσακούλες από το μπακάλικο. Οι νοικοκυρές, αφού τεμάχισαν τις πίτες τους σε 40 κομμάτια, τούς μοίραζαν φανουρόπιτα, επίσης αντάλλαξαν μεταξύ τους κομμάτια, γιατί υπήρχε πάντα ένας ενδόμυχος ανταγωνισμός και περιέργεια , για το ποια τελικά νοικοκυρά της Βαλύρας έφτιαξε τη γευστικότερη πίτα της χρονιάς! Όχι ότι ζήλευαν οι άλλες, απλά ζητούσαν τη συνταγή για να τα καταφέρουν καλύτερα, κατά το επόμενο έτος. Οι γιαγιάδες πάντα έβγαιναν πρώτες και καθοδηγούσαν τις νεώτερες. Ο παπα - Δημήτρης όφειλε να δεχτεί εθιμοτυπικά ένα κομμάτι από την καθεμία γυναίκα του χωριού και να δώσει προσωπικά τις ευλογίες του και σίγουρα θα κατέληγε στο σπίτι του με 200 κομμάτια, συν την πίτα της πρεσβυτέρας, αν δεν φρόντιζε να στείλει σακούλες με πίτες σε ορισμένα φτωχά νοικοκυριά του χωριού , με τον νεωκόρο της εκκλησίας του Αγίου Αθανασίου. Οι αγρότισσες ,οι οποίες λόγω εργασίας στα κτήματα και στη βοσκή των ζώων δεν είχαν έτοιμη την πίτα τους κατά τον εσπερινό της 26ης, την πήγαιναν να διαβαστεί ανήμερα , στη Θεία Λειτουργία της εορτής της μνήμης του Αγίου Φανουρίου. Πάντως, οι περισσότερες γυναίκες ήθελαν αποβραδίς να βάλουν ένα κομμάτι κάτω από το μαξιλάρι τους, για να τους φανερώσει ο Άγιος τα απολεσθέντα αντικείμενα, και αυτά που επιθυμούσαν οι ανύπαντρες, όπως αν θα βρουν σύντομα τον κατάλληλο γαμπρό.
Όσον αφορά τις ευχές της γιαγιάς και της μητέρας μου, το πριόνι του πατέρα μου μπορεί να μην βρέθηκε, αλλά το μικρό σταυροκατσάβιδο φανερώθηκε. Η μητέρα μου πρόλαβε και έβαλε ένα κομμάτι φανουρόπιτα κάτω από το μαξιλάρι του πατέρα μου. Εκείνος εκνευρίστηκε και το πέταξε κάτω, ασυναίσθητα στον ύπνο του. Το πρωί που σηκώθηκε, πλύθηκε, ντύθηκε, φόρεσε ένα στρατιωτικό κοντομάνικο πουκάμισο που χρησιμοποιούσε στην εργασία του, και καθώς ετοιμαζόταν να πάει στη δουλειά, είδε το κομμάτι της πίτας που έπεσε τη νύχτα από το μαξιλάρι του στο πάτωμα και έσκυψε να το μαζέψει. Φανερώθηκε το σταυροκατσάβιδο, που ήταν μέσα στην αριστερή τσέπη στο πουκάμισο του. Η εικόνα στο κατώγι βρέθηκε, ήταν μέσα σ΄ ένα Αμερικάνικο μπαούλο, τυλιγμένη σ΄ ένα λευκό σεντόνι. Απλά θυμήθηκε η μητέρα μου πού την είχε βάλει.
Σχετικά με τον σπίνο, ο Άγιος Φανούριος μου είπε στον ύπνο μου ότι είχε κτίσει φωλιά πάνω στο κεφάλι της συμμαθήτριας μου “Τίτας”, η οποία είναι ένα άγιο πλάσμα, με ήπια νοητική καθυστέρηση, και πηγαίναμε μαζί στο Δημοτικό Σχολείο. Η ευλογημένη κόρη είναι εν ζωεί , προστατευμένη στο Ίδρυμα Ανιάτων, του σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου κ. Ευσταθίου στην Σπάρτη. Την αγαπά πολύ ο Κύριος, γι αυτό δεν την άφησε να αμαρτήσει σ΄ αυτή την πρόσκαιρη ζωή.
Η θεία Λουκία, η αδελφή του πατέρα μου, αρραβωνιάστηκε στο Μεσολόγγι και έλαβε πολλά χρυσαφικά, ώστε το χαμένο σκουλαρίκι της δεν την ενδιέφερε πλέον. Η θεία Μαριγούλα στη Βοστόνη, δεν παντρεύτηκε, αλλά είχε τύχη αγαθή και χριστιανά τέλη. Η θεία Πότα, η αδελφή της μητέρας μου, καλοπαντρεύτηκε στην Ελβετία και έλαβε ως γαμήλιο δώρο έναν πολύ ωραίο χρυσό σταυρό από τον σύζυγό της Κώστα, για να αναπληρώσει τον χαμένο της. Και οι τρεις κόρες της γιαγιάς Κωνσταντινιάς είχαν καλή τύχη. Όσο για τον θείο Βασίλη, τον ξάδελφο της μητέρας μου, ομολόγησε ότι μόνος του έκρυψε τη βέρα του και την ξαναφόρεσε, όταν τον αγριοκοίταξε η γυναίκα του, η αλησμόνητη θεία Θεοδώρα.
Η μαγκούρα του παππού Γιώργου φανερώθηκε, κρεμασμένη σε μία ελιά, στο κτήμα του στα Αγρίλια, και το αδράχτι της υφάντρας γιαγιάς μου βρέθηκε, μέσα σ΄ ένα σακί με ξασμένα μαλλιά προβάτων, στην αποθήκη του σπιτιού, που είχε στήσει τον αργαλειό της. Η προβατίνα, η Γαλάνω ,ανέκαμψε μέσα σε δύο μέρες , δεν ήταν τελικά άρρωστη. Όμως, απορούσαμε γιατί δεν λάβαμε κάποια ολονύχτια πληροφορία για το πριόνι του πατέρα μου, ώσπου η γιαγιά Κωνσταντίνα έδωσε την εξής εμπνευσμένη απάντηση:
-Κάποιος άνθρωπος, που το χρειαζόταν πολύ και δεν είχε δυνατότητα ν΄ αγοράσει δικό του πριόνι, το βρήκε και το πήρε. Ο πατέρας σου έχει άλλο, πολύ καλύτερο. Γι αυτό, αν και είναι κλεψιά αυτή η πράξη, λόγω θείας οικονομίας ,δεν το φανέρωσε ο Άγιος Φανούριος!
Αποδεχτήκαμε την άποψη της γιαγιάς και δεν ασχοληθήκαμε πλέον με το χαμένο εργαλείο του πατέρα μου.
Στη συνέχεια παραθέτουμε τις συνταγές της θείας Ευγενίας και γιαγιάς Κωνσταντίνας για τους ανύπαντρους της Βαλύρας και όχι μόνο!
Η Φανουρόπιτα της θείας Ευγενίας
Υλικά:
1ποτ. ελαιόλαδο, 1ποτ. ζάχαρη, 1 ποτ. χυμό πορτοκαλιού, ξύσμα από 2 πορτοκάλια, 1/4 ποτ. κονιάκ ή 1 κούπα τσαγιού λευκό -ξηρό κρασί, 2 κ.γ. μπέικιν πάουντερ, χυμό από 1 λεμόνι, 1 κ.γ. σόδα, 1 κ.γ.κανέλλα, 1/2 κ.γ. γαρίφαλο, 1/2 ποτήρι κοπανισμένα καρύδια, μία κούπα τσαγιού μικτές σταφίδες, αλεύρι (για όλες τις χρήσεις) 500 γρ ή όσο πάρει και για τον στολισμό αμύγδαλα άσπρα, άχνη ζάχαρη, 2κ.σ.νερό, 1κ.γ. λιωμένο φυτικό βούτυρο.
Εκτέλεση:
-Χτυπάμε το λάδι με τη ζάχαρη, προσθέτουμε τον χυμό λεμονιού, το κονιάκ ή το κρασί, τα κανελλογαρίφαλα, τη σόδα διαλυμένη στο χυμό πορτοκαλιού, το ξύσμα, τα καρύδια, τις σταφίδες μουλιασμένες και στραγγισμένες καλά και το αλεύρι σταδιακά, αφού το κοσκινίσουμε μαζί με το μπέικιν.
-Φτιάχνουμε έναν πηχτό χυλό για κέικ. Προσθέτουμε νερό ή αλεύρι αν χρειαστεί. -Αλείφουμε ένα στρογγυλό ταψί μεσαίου μεγέθους με λάδι και πασπαλίζουμε με λίγο αλεύρι. Περιχύνουμε τον χυλό του κέικ και ψήνουμε στους 180 βαθμούς, στη μεσαία σχάρα, σε προθερμασμένο φούρνο για 10 λεπτά, κατεβάζουμε τη θερμοκρασία στους 170 βαθμούς. Σε μία περίπου ώρα είναι έτοιμο.
-Μπήγουμε το ξυλάκι ή το μαχαίρι για να βεβαιωθούμε ότι έχει ψηθεί σωστά η πίτα. Αφαιρούμε από τον φούρνο, σκεπάζουμε για 5 λεπτά με μία πετσέτα και όταν κρυώσει αρκετά ετοιμάζουμε το ζαχαρόνερο με την άχνη, λίγο νερό και 1κ.γ. λιωμένο βούτυρο και φτιάχνουμε μία παχύρρευστη κόλλα για να κολλήσουμε τα αμύγδαλα ,σε σχήμα σταυρού , πάνω στην πίτα.
-Πασπαλίζουμε με άχνη την επιφάνεια της Φανουρόπιτας.
-Τοποθετούμε, αν θέλουμε, λαδόκολλα με κομμένο σχέδιο και πασπαλίζουμε με κανέλλα. Αφαιρούμε τη λαδόκολλα προσεκτικά, ώστε να αναδειχτεί κατάλληλα το σχέδιο στην επιφάνεια.
Η Φανουρόπιτα της γιαγιάς Κωνσταντίνας
Υλικά:
1 ,1/2 φακελάκι ξηρή μαγιά, 1 ποτ. χλιαρό (προς κρύο) νερό, 1 κ.γ. αλάτι, 3/4 ποτήρι λάδι, χυμό από 1 λεμόνι, 1 ποτήρι ζάχαρη, 1 ποτήρι χυμό πορτοκαλιού, ξύσμα από 2 πορτοκάλια, 1 κούπα τσαγιού χοντροκοπανισμένο καρύδι, 1/2 κούπα τσαγιού σουλτανίνα, 1κ.γ. κανέλλα, 1/2 κ.γ. γαρίφαλο, αλεύρι όσο πάρει, με αναλογία 2 κούπες σκληρό και μία μαλακό, κοσκινισμένα μαζί.
Για τον στολισμό της πίτας χρειαζόμαστε άσπρα αμύγδαλα, σουσάμι , λίγο λιωμένο φυτικό βούτυρο , ζάχαρη άχνη και κανέλα.
Εκτέλεση:
-Ανακατεύουμε τη μαγιά με το χλιαρό νερό και 1κουταλάκι γεμάτο ζάχαρη για 5 λεπτά , ώστε να ενεργοποιηθεί.
-Προσθέτουμε το λάδι που έχουμε κτυπήσει με τη ζάχαρη και τον χυμό λεμονιού, το πορτοκάλι, το ξύσμα, τα κανελλογαρίφαλα, το καρύδι και τις ξανθές σταφίδες, και 1κγ. Κοφτό αλάτι.
-Ανοίγουμε μία λακκούβα σε τρεις κούπες κοσκινισμένο αλεύρι , και αναμειγνύουμε τα υλικά. Προσθέτουμε όσο αλεύρι χρειαστεί, μέχρι να φτιάξουμε μία ζύμη όπως του ψωμιού, που δεν κολλάει στα χέρια.
- Σκεπάζουμε και τυλίγουμε σε κουβέρτα.
-Αφήνουμε για 2 ώρες να φουσκώσει. Ξαναζυμώνουμε για 30 δευτερόλεπτα και τοποθετούμε σε λαδωμένο ταψί και πασπαλισμένο με σουσάμι. Αλείφουμε την επιφάνεια με φυτικό βούτυρο λιωμένο και πασπαλίζουμε με σουσάμι. Στο κέντρο μπήγουμε αμύγδαλα άσπρα, σε σχήμα σταυρού και βουτυρώνουμε από πάνω. Αφήνουμε σκεπασμένη τη ζύμη για μία ώρα και ψήνουμε σε μέτριο ,( 170-180 βαθμούς ) προθερμασμένο φούρνο, όπως τα ψωμιά, στην κάτω σχάρα.
-Αφαιρούμε από τον φούρνο και όταν κρυώσει αρκετά, πασπαλίζουμε με ζάχαρη άχνη ανακατεμένη με ελάχιστη κανέλλα.
Με το καλό η Βαλύρα να γιορτάσει ενωμένη τη μνήμη του Αγίου Φανουρίου , μαζί με τον σεπτό της πατέρα, κ. Ιωάννη Φωτεινό.
Θερμές ευχαριστίες στον κύριο Γιώργο Φειδά, επιχειρηματία, από το Road Island των H.Π.A., για την πρωτοβουλία του να προσφέρει φανουρόπιτα στους συμπατριώτες μας.
Ο Θεός μαζί σας!
Ευθυμία Η. Κοντοπούλου
22/8/2022
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου