Η καταξιωμένη ζωγράφος κα Κωνσταντίνα Αραπάκη φιλοτέχνησε και εξιστόρησε, το γεγονός της καθόδου της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας Βουλκανιωτίσσης από την Ιερά Μονή Βουλκάνου στη Μεσσήνη, το έτος 2013. Κατά το έτος 1755 μ.Χ., όταν η επιδημία της πανούκλας έπληττε τη Μεσσήνη, παρακάλεσαν οι πάσχοντες τον τότε μακαριστό ηγούμενο του Μοναστηριού, να κατεβάσει την αγία εικόνα για να λυτρωθεί η πόλη, το μεγάλο "κεφαλοχώρι" εκείνης της εποχής.
Κατά τον πανοσιολογιότατο πατέρα Χριστόφορο Νταμάτη, αδελφό της Ιεράς Μονής Βουλκάνου και προϊστάμενο της Ενορίας Αγίου Γεωργίου Καλαμάτας, οδηγίες δόθηκαν προς την ζωγράφο για τη φιλοτέχνηση της ιστορικής εικόνας της καθόδου της Παναγίας Βουλκανιωτίσσης (Παναγία Βουλκανιώτισσα -Μεσσήνη, 2021, YouΤube).
Για παράδειγμα , ανέφεραν στην έμπειρη καλλιτέχνη τα ονόματα και παρέδωσαν τις μορφές των αδελφών μοναχών, οι οποίοι προσέφεραν πολλά και φωτίστηκαν μέσα από τον μοναχισμό στην Ιερά Μονή Βουλκάνου, αφήνοντας εποχή, επίσης περιέγραψαν λεπτομερώς πώς εμφανιζόταν ο κάθε πατέρας κατά την κάθοδο της εικόνας της Παναγίας Βουλκανιωτίσσης στη Μεσσήνη, τι κρατούσε ανά χείρας του, κατά τη μεταπολεμική περίοδο, όπως τον θυμούνται οι παλιότεροι αδελφοί και πιστοί .
Η εικόνα χωρίζεται σε τρία επίπεδα: Στο κάτω επίπεδο είναι τοποθετημένος και ευθυγραμμισμένος στον κεντρικό κάθετο άξονα γης και ουρανού ο μακαριστός ηγούμενος (αρχιμανδρίτης) πατήρ Δανιήλ Δημόπουλος. Φέρει επιτραχήλιο, δηλωτικό της ιερατικής του ιδιότητας, μαύρο μανδύα και κουκούλιο επί της κεφαλής, σύμβολο του πτερωτικού των αγγέλων είναι ο μανδύας και της δέσμευσης του πνεύματος το κουκούλιο στον μοναχισμό, και κρατεί εμπρός του τη θαυματουργή, χρυσή εικόνα της Παναγίας Βουλκανιωτίσσσης. Αντίστοιχα, αριστερά και δεξιά, είναι πλαισιωμένος από άλλους αδελφούς μοναχούς και ιερείς. Κατά τον αρχιμανδρίτη πατέρα Χριστόφορο Νταμάτη, οι μοναχοί δεξιά είναι οι μακαριστοί πατέρες Νικόδημος, ο οποίος φέρει το λιβανωτό, αριστερά είναι τοποθετημένοι ο πατήρ Γαβριήλ, που κρατεί τα ιερά λείψανα, και ο πατήρ Αμβρόσιος, ο αλησμόνητος τραπεζάρης του Μοναστηριού, ο οποίος φέρει το σάκο της αγίας εικόνας, με τον οποίο τη μεταφέρουν κάθε έτος, στις 20 Σεπτεμβρίου, στη Μεσσήνη.
Και ο πέμπτος μοναχός δεξιά (δεν το ανέφερε ο πατήρ Χριστόφορος ), αδιαμφισβήτητα θα πρέπει να είναι ο μακαριστός πατήρ Γρηγόριος, ο οποίος δεν κρατούσε κάτι συγκεκριμένο, αλλά η αγιότητά του και μόνο ήταν πολύ μεγάλη και κατερχόταν συχνά στα γύρω χωριά, κατά την περίοδο της νεότητάς του, ασκήτευε στους τοπικούς ιερούς ναούς, καθάριζε και ευλογούσε τους πάντες.
Βέβαια, τα ονόματα των πατέρων δεν συνάδουν με τους αγίους πατέρες της εποχής του 18ου αιώνα, όταν έπληξε τον πληθυσμό της Μεσσήνης η πανούκλα, είναι άκρως συμβολική η απεικόνιση, γιατί η τιμή θα πρέπει να αποδοθεί πρωτίστως σ΄ εκείνους τους αγίους πατέρες, οι οποίοι τότε διαφύλαξαν τον κόσμο ασφαλή, με τις πρεσβείες της Υπεραγίας Θεοτόκου.
Καθοδηγώντας το χέρι της ζωγράφου η Παναγία, περισσότερο την οδήγησε να αποδώσει τις μορφές των αγίων πατέρων με τα ίδια ακριβώς χαρακτηριστικά προσώπου σε όλους, δίνοντας την εντύπωση ότι δομούν μία αγία πεντάδα , συμβολικά μία χείρα Θεού επί γης. Παράλληλα, δεν διαφέρει η μορφή των μοναχών πολύ από το απαστράπτον πρόσωπο της Θεοτόκου, το οποίο φαίνεται να έχει επικαθήσει επί του προσώπου τους, με τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος. Πλαισιωμένοι είναι αριστερά και δεξιά οι φωτισμένοι μοναχοί από ανθρώπινες μορφές, εξαϋλωμένες, ψηλόλιγνες, και των δύο φύλων, οι οποίες όλες σχεδόν μοιάζουν μεταξύ τους, δομώντας το χριστεπώνυμο πλήθος της εκκλησίας στη Μεσσήνη, το οποίο έχει πληγεί από την επάρατη νόσο, αλλά το όλο θέαμα δεν είναι αποκρουστικό στους οφθαλμούς αυτών που αντικρίζουν την μοναδική αυτή εικόνα, καθώς όλοι οι πιστοί, ως υπερφυσικές μορφές, με ευλάβεια έχουν υψώσει τα χέρια τους, σε μορφή δεήσεως προς την Παναγία Βουλκανιώτισσα.
Ο ευγενής, παράλληλα υπόδουλος στους Τούρκους, όμιλος των πιστών, είναι ενδεδυμένος με τα παραδοσιακά φορέματα εκείνης της εποχής, χωρίς ιδιαίτερες λεπτομέρειες, με πλούσιες συμπληρωματικές και αντίθετες χρωματικές αποχρώσεις. Οι μαντίλες και τα μακριά φορέματα των γυναικών είναι χαρακτηριστικά, καθώς και οι λευκές φουστανέλες και μπλε βράκες των ανδρών.
Στον κάμπο, στους πρόποδες της Ιθώμης με τα όμορφα δένδρα, εικονίζονται αριστερά η Βαλύρα, προστατευμένη διαρκώς από τη Παναγία Βουλκανιώτισσα, και δεξιά η Μεσσήνη, σε φανταστική, και όχι ακριβείας διάταξη , διάσταση και κατεύθυνση, πίσω από τον όμιλο των πιστών και ασθενών. Όλα στον κάμπο κινούνται συστρεφόμενα γύρω από τον κεντρικό άξονα, και αποδίδουν θαυμάσια την ιδέα της καθόδου και ανόδου της Θεοτόκου.
Στο μεσαίο επίπεδο αναδεικνύεται η Ιερά Μονή Βουλκάνου, με τα δύο όρη της Ιθώμης και της Εύας, το δεύτερο μετονομάστηκε Άγιος Βασίλειος κατά τη Βυζαντινή εποχή. Σαν κινούμενη ζυγαριά της θείας δίκης, με ρυθμιστή στον κεντρικό άξονα την Ιερά Μονή Βουλκάνου , εικονίζεται το σύμπλεγμα των δύο βουνών. Η Ιθώμη έχει υψηλή και οξεία την κορυφή της· υποδηλώνεται ότι εκεί βρέθηκε η αγία εικόνα της Παναγίας Βουλκανιωτίσσης, κάτω από έναν θάμνο και τη φώτιζε μία καντήλα, κατά την εποχή του εικονομάχου Βασιλέως Λέοντος Ισαύρου, τον 8ο αιώνα. Στο αρχαίο ιερό του Ιθωμάτα Δία υψώνεται αιώνες τώρα η παλιά Μονή, το λεγόμενο Καθολικό, ενώ το νέο Μοναστήρι κτίστηκε το 1625 μ.Χ., όταν κατέβηκαν νοτιότερα οι αδελφοί, γιατί δεν μπορούσαν να αντέξουν στις δύσκολες καιρικές συνθήκες, ψηλά στην κορυφή της Ιθώμης.
Φωτο: Βάσω Φ. Ηλιοπούλου
Η ενεργειακή απόχρωση του συμπλέγματος των βουνών συνολικά, παραπέμπει σε ιμάτιο αγίου, αλλά και στο θείο “έλαιον” το οποίο διατηρεί αναμμένο το Φως το Ιλαρόν της Αγίας Δόξης, εντός της Ιεράς Μονής και επάνω στη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Βουλκανιωτίσσης. Στο διάσελο, στον αυχένα των βουνών, στέκει, ως μοναδικό θεϊκό στολίδι, η Ιερά Μονή Βουλκάνου, η οποία έχει αποδοθεί αρκετά κλειστά στην πραγματική μορφή της από την καταξιωμένη ζωγράφο, και φαίνεται λευκή και απαστράπτουσα στον ανθρώπινο οφθαλμό, εξ αποστάσεως. Κι ενώ δίνει την εντύπωση ότι γέρνει ο τόπος ολόκληρος από την επάρατη νόσο προς την απώλεια, και οδηγείται στη θανατική καταστροφή η Μεσσήνη, τείχος απροσμάχητον ουρανίας και γήινης προστασίας και ισορροπίας είναι η Θεοτόκος, και μεσάζων υπέρ της υγείας και ευημερίας των τέκνων της.
Σε ουράνιο επίπεδο, εμφανίζεται ενθρονισμένη η Θεοτόκος εντός δωδεκάκτινης φωτεινής δόξης , με πέντε άνω και επτά κάτω ακτίνες, η οποία καλύπτεται από νεφέλη κούφη, η δεύτερη έχει αποδοθεί ως υπογαλάζιο- γκριζόλευκο σύννεφο. Ο Ήλιος ο Νοητός έχει κρυφτεί πίσω από τη Θεοτόκο-γη, το τοπίο είναι παγερό, και η προσμονή της αποκατάστασης της δυσαρμονίας, σε γήινο επίπεδο, είναι πολύ μεγάλη, να φωτίσει τους ανθρώπους ο Ήλιος-Χριστός και να τους θεραπεύσει, καθισμένος στην αγκαλιά της μητέρας Του της Οδηγήτριας Επονομαζομένης, τω Όρει Βουλκάνω.
Η Παναγία έχει στραμμένο το βλέμμα Της στη Βαλύρα , και αναπαύεται ευχάριστα επί του τρούλου του ιερού ναού του Αγίου Βλασίου Βαλύρας, κατ΄ εκείνα τα έτη, και στη συνέχεια εντός του Ιερού Ναού του Αγίου Αθανασίου, από το 1829 και έκτοτε. Όμως, το φωτοστέφανό Της δεν φέρει τη συνήθη ιλαρή-χρυσή απόχρωση, που σημαίνει ότι κάτι διαταράσσει τη θεία ησυχία Της. Είναι το αίτημα των πασχόντων, οι οποίοι την επικαλούνται να τους κοιτάξει και να μην αποστρέψει το βλέμμα Της. Μέσα από την απόγνωση των κατοίκων της Μεσσήνης, εμφανίζεται ελεήμων η Θεοτόκος και σπεύδει η αγαθή στη βοήθεια των πιστών, που κραυγάζουν και ικετεύουν για τη σωτηρία τους. Το φόρεμά της Παναγίας είναι γαλάζιο-ουράνιο και το μαφόριό Της χονδροκόκκινο, περισσότερο γήινο, γιατί εντός της γήινης σάρκας Της έφερε τον Υιό και Λόγο του Θεού. Στην κεφαλή φορεί στέμμα, το οποίο περισσότερο ζωγραφικά παρά αγιογραφικά έχει αποδοθεί. Η Θεοτόκος λαμβάνει το μήνυμα , από την παράκληση των πασχόντων υπέρ υγείας τους, και υψώνει απλωμένα τα χέρια Της, σε μορφή δεήσεως (υπονοείται ότι κρατεί αόρατα και την Αγία Ζώνη Της), προς τον Τριαδικό Θεό, υπέρ της σωτηρίας της πόλεως της Μεσσήνης.
Μπορεί η συγκεκριμένη εικόνα να έχει περισσότερο ιστορικό παρά αγιογραφικό χαρακτήρα, αλλά ενσωματώνει, με τρόπο θρησκευτικό, πολλά δραματικά- αγιογραφικά στοιχεία, γεγονός το οποίο προκαλεί δυνατά θρησκευτικά συναισθήματα και δέος στους πιστούς όταν την κοιτάζουν.
Είθε η Παναγία Βουλκανιώτισσα να δίνει υγεία και θεία φώτιση σε όλο τον κόσμο.
Ο Θεός μαζί σας!
Ευθυμία Η. Κοντοπούλου
17/8/2022
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου