Τρίτη 28 Φεβρουαρίου 2023

Η Ψυχολογία της Εγκρατείας εν όψει της Μεγάλης Τεσσαρακοστής

                     




Δόλιχος είναι ο αγώνας της πνευματικής και σωματικής άσκησης εν όψει της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, αφού ο αθλητής χρειάζεται να επιδείξει άνω του μέτρου αντοχή, αλλά και δολιχός είναι ο δρόμος προς τη θέωση, αφού έχει μακροχρόνια διάρκεια. Δόλιος στην πορεία είναι ο πειρασμός των δαιμόνων, τη διαβολή να μισείς” μάς άφησαν ως ιερή παρακαταθήκη οι αρχαίοι ημών πρόγονοι. Οι πειρασμοί ταλανίζουν και παραπλανούν την ανθρώπινη λογική και το συναίσθημα και οδηγούν τον αδαή οδοιπόρο της Τεσσαρακοστής σε ψυχοφθόρα πάθη, εκτός της πορείας του. Με πίστη στο Κύριο, επιμονή, υπομονή, μέγιστη ταπείνωση , ελπίδα και αγάπη προς το Θεό και το συνάνθρωπο καλείται ο ασκητής να εφαρμόσει τους κανόνες της εγκρατείας τόσο των τροφών όσο και των αλόγιστων παθών.

Τούτος ο αγώνας δεν έχει ούτε μαζοχιστικό ούτε σαδιστικό χαρακτήρα. Στόχος του δεν να βασανίσει και να εξαθλιώσει το ανθρώπινο σώμα, αντίθετα αποσκοπεί στην κάθαρση από πρότερες επιβαρύνσεις. Αμφικλινής και δύσβατος είναι ο δρόμος προς την Αγία Ανάσταση του Κυρίου μας, αφού πρωτίστως πικρανθεί ο Άδης και φωτιστεί η σκοτία της γης με τη θεάρεστη εγκράτεια των αθλητών της Χριστιανοσύνης , που δρουν ως λαμπρό παράδειγμα, και φωτίζουν το μονοπάτι με το φανό της θεάρεστης άθλησής τους.

Πολλοί και ύπουλοι είναι οι πειρασμοί που δρουν στη μεταβολή της συμπεριφοράς του ανθρώπου επηρεάζοντας άμεσα την ψυχολογία του. Ζούμε σε έναν κόσμο γεμάτο καθημερινές προκλήσεις για παραπλάνηση των αισθήσεων, των εγκεφαλικών μας λειτουργιών και της ιδίας της ψυχής μας.

-”Κατ΄εξαίρεση σήμερα μόνο θα αποκλίνεις από τη νηστεία σου και αύριο θα συνεχίσεις ακάθεκτος το σκοπό σου”, λέγει το δαιμόνιο της λαιμαργίας και παρασύρει τον ανθρώπινο νου σε μη αποδεκτές για τη σωτηρία του σκέψεις και συμπεριφορές, διατηρώντας το σώμα δέσμιο στις επιβαρύνσεις του Χειμώνα, στις τοξίνες των κρεατικών και των γαλακτοκομικών που τον συντρόφεψαν κατά τον κρύο καιρό, αλλά παράλληλα τον συνέτριψαν και τον φυλάκισαν αδιάβαστο . Περίοδος κάθαρσης είναι η Άνοιξη και βαθιάς αναγέννησης, μέσα από το θάνατο. Με την εγκράτεια ανθίζει η αιώνια νιότη, χαρά και ευτυχία.

Στο “εδώ και τώρα” της ευλογημένης Τεσσαρακοστής της Ορθοδοξίας δεν υπάρχει εξαίρεση στον κανόνα, ψάρι μόνο προσφέρεται την 25η Μαρτίου και το Σάββατο του Λαζάρου. Το πρόγραμμα της νηστείας είναι σαφές και με περίσσεια σύνεση οργανωμένο από τους Πατέρες της Εκκλησίας μας.

Περίοδος εγκρατείας των τροφών και των παθών, των κακών λογισμών και πράξεων, θεάρεστη ευκαιρία για αγαθοεργία, ελεημοσύνη και φιλανθρωπία είναι η περίοδος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

Ψυχολογικά, ο άνθρωπος που ασκεί την εγκράτεια αισθάνεται μία ανείπωτη χαρά, η οποία προκύπτει από την αίσθηση καθαρότητας και ελαφρότητας των εσωτερικών οργάνων του σώματος και της χαλάρωσης της αγχώδους εγκεφαλικής δραστηριότητας. Η ζωή αποκτά κατά Θεόν νόημα και η ψυχή βιώνει μεγάλη ικανοποίηση. Παράλληλα η ελεημοσύνη, η προσφορά προς τον συνάνθρωπο, γεμίζει τις αποθήκες του δωρητή πρωτίστως με πλούσιο ψυχοπνευματικό καρπό και δρα ως επιθυμητό παράδειγμα για τα άλλα μέλη του κοινωνικού συνόλου. Οι θείες δονήσεις της αγάπης, που εκδηλώνονται με τη συμπεριφορά του ελέους, αλλάζουν κυριολεκτικά την όψη του κόσμου με τις χάρες του Αγίου Πνεύματος. Μία υγιής αλυσίδα προστασίας είναι οι πράξεις του ελέους που ενώνουν γερά το Χριστεπώνυμο πλήθος με τις ευλογίες του Τριαδικού Θεού.

Η εγκράτεια χρειάζεται πνευματική και ψυχολογική υποστήριξη από τους κατάλληλους διδασκάλους της. Αμφιδέξια δεσποτική ευχή είναι η καθοδήγηση του πιστού με βάση το Ευαγγέλιο και τα Πατερικά Κείμενα της Ορθοδοξίας. Με τον Άγιο Ιωάννη της Κλίμακος αγρυπνούν προσευχόμενοι οι ευλαβείς πιστοί κατά την Αγία Τεσσαρακοστή. Τον Άγιο Ιωάννη Σιναΐτη έχουν ως βοηθό, ο οποίος κατανόησε το βαθμό στον οποίο ο αμφιστρεφής διάβολος έχει την εγκράτεια ως μέγα εμπόδιο. Όπλο ακαταμάχητο είναι η εγκράτεια επάνω στη χείρα της πίστεως και ξίφος θείο που θερίζει τις κεφαλές των εχιδνών των παθών.

Οι σειρίδες του αγώνα του πιστού Χριστιανού, αναρτώμενες επί των ώμων του , όταν υπηρετεί την εγκράτεια, είναι τα ορατά και αόρατα διακριτικά της κατά Κυρίω αποστολής του.

Ο ιερός σκοπός περιηχεί στα πέριξ και αναβαθμίζει την ανθρώπινη ψυχή, γκρεμίζοντας τα στεγανά των καιρών που θέλουν τον άνθρωπο θρησκευτικά αμέτοχο και αδιάφορο.

Δεν είναι αναγκοφαγία, μία επιβεβλημένη δίαιτα η νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Είναι η αναγέννηση του κοσμικού ανθρώπου και η μεταβολή του σε ευσεβή, με τον Λόγο του Θεού. Νέα ζωή, νέα ακμή ευφραίνει το νου, την ψυχή και το σώμα, καθώς η κόπρος του Αυγεία υποχωρεί και αφήνει πίσω της τη θεάρεστη καθαρότητα. Μέσα από την εγκράτεια ομολογεί ο πιστός τη Χριστιανική του πίστη εμπρός στο αναγνωστήριο του Θεού και αναγομεί τα όπλα του με θεία διδάγματα. Αναγωγεύς είναι η φιλευσπλαχνία στα κράσπεδα της Βασιλείας των ουρανών. Τούτη η αναθεραπεία και ανάζευξη επιτυγχάνεται μόνο ακολουθώντας τα βήματα του ιδίου του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Αναμιμνήσκεται ο Χριστιανός φλογιζόμενος τον τελικό προορισμό του, μακριά από την αναισχυντία τούτης της πρόσκαιρης ζωής, καθώς αναθορεί το Χριστό στον ανάκλιτο θρόνο του, στον αιώνιο επιτάφιο των κοσμοσωτήριων επιταγών.

Αναλάμπει, αναζωογονείται και επανακμάζει ο πιστός, ως θείο μύρο αναδύεται η εγκράτεια στο στόμα του.

Τι άλλο θα μπορούσε να πει η αναξιότης μου για τα άπειρα καλά της εγκρατείας;

Μακριά από την αμέλεια, ολιγωρία και νωθρότητα, ας προσκυνήσουμε τον ήλιο της δικαιοσύνης το νοητό, τον Εσταυρωμένο Κύριο ημών Ιησού Χριστό. Είθε να φωτίσει το είναι μας και να αποξηράνει με τις απαστράπτουσες ακτίνες του Θείου Λόγου τις αιμορραγούσες πληγές μας. Η ηθική αναμόρφωση του ανθρώπου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη θεάρεστη άσκηση της εγκρατείας. Ανακουφίζεται το σώμα, ξεκουράζεται από το φόρτο και την πίεση των παθών ο νους, από τις επίπλαστες υποχρεώσεις, τις επιβλαβείς συναισθηματικές δεσμεύσεις, και τον εγκλωβισμό που οδηγεί σε απροσπέλαστα αδιέξοδα.

Αναπόγραφα παραμένουν , σε προσωπικό επίπεδο, τα πλεονεκτήματα της εγκρατείας στον αναζητητή και αθλητή να τα ζήσει και βαθιά αισθανθεί, αυτή την περίοδο της Αγίας Τεσσαρακοστής.


Καλή και Ευλογημένη Πνευματική και Σωματική Άσκηση.


Ο Θεός μαζί σας!


Ευθυμία Η. Κοντοπούλου

28/2/2023

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου