Σε σκοτεινούς καιρούς συνεχούς οργής και θανάτου, ανάμεσα στο Ισραήλ και την Παλαιστίνη , η Ιερά Μονή του Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου στέκεται ως πνευματική όαση και τείχος απροσμάχητο για τους Ορθοδόξους κατοίκους της περιοχής, που ειρήνη ακόμη δεν έχουν γνωρίσει. Τα τιμημένα λείψανα του Οσίου Σάββα , του πρεσβύτη υπέρ των ψυχών των χριστιανών και όλου του κόσμου, θωπεύουν με θεία χείρα τον αβάσταχτο πόνο, αγιάζουν την ιερά γη που βομβαρδίζεται και μυρώνουν τα χώματα που γεννήθηκε , έδρασε και σταυρώθηκε ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός.
Την 5η Δεκεμβρίου η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη του Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου, του κτήτορα της ομώνυμης Ιεράς Μονής στην Έρημο της Ιουδαίας.
Ο Άγιος Σάββας (439-532) καταγόταν από τη Μουταλάσκη της Καππαδοκίας, από ευσεβείς γονείς, και από μικρό παιδί αφιερώθηκε στον μοναχισμό. Υπήρξε πνευματικό τέκνο του καθηγητή της ερήμου , του Αγίου Ευθυμίου του Μέγα. Ο Όσιος Σάββας ίδρυσε κοντά στα Ιεροσόλυμα Ιερά Μονή που είχε πλήθος μοναχών, τους Σαββαΐτες, όπως τους αποκαλούν και σήμερα. Το 614 η Ιερά Μονή αριθμούσε πέντε χιλιάδες μοναχούς. Είχε και διατηρεί ακόμη την δική της τάξη και το δικό της λειτουργικό με αυστηρότητα. Το τυπικό που χρησιμοποιεί σήμερα η Εκκλησία μας έχει την αρχή στο τυπικό της ιστορικής αυτής μονής. Ο Όσιος Σάββας αγωνίστηκε για την Ορθόδοξη πίστη, κατά των μονοφυσιτών, και ήλθε δύο φορές στην Κωνσταντινούπολη, στα έτη των βασιλέων Αναστασίου και Ιουστινιανού. Αποδήμησε πλήρης ημερών, στην ηλικία των 93 ετών, και ετάφη στη Μονή του. Στη Συριακή γλώσσα Σάββας σημαίνει πρεσβύτης (1).
Στα ανατολικά της Ιερουσαλήμ βρίσκεται η Έρημος του Ιουδαίας, η οποία κατέρχεται έως τη Νεκρά Θάλασσα. Ένα μόνο μέρος της Ερήμου ανήκει στο Ισραήλ, το άλλο εντοπίζεται στα όρια της Δυτικής Όχθης που εδρεύουν οι Παλαιστίνιοι. Στη Δυτική όχθη, 10 χιλιόμετρα από την Βηθλεέμ, στην κοιλάδα Kidron, βρίσκεται η Ιερά Λάυρα του Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου (Mar Saba όπως την αποκαλούν οι αραβόφωνοι και οι επισκέπτες από τη Συρία).Η Μονή ξεκίνησε να λειτουργεί το 483 σε μία σπηλιά, αφιερωμένη στον Άγιο Νικόλαο. Εκεί έζησε και ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, καθώς και άλλοι εξέχοντες πατέρες του μοναχισμού. Το 614 ο Άγιος Σάββας δέχτηκε επίθεση για πρώτη φορά από τους Πέρσες όπου απώλεσαν τη ζωή τους 44 μοναχοί ,και στη συνέχεια, το 638 επιτέθηκαν οι Άραβες. Κατά την πορεία των αιώνων έγινε σεβαστή η Μονή από τους Μουσουλμάνους κατακτητές. Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας υπαγόταν στο Βασίλειο της Ιερουσαλήμ και οι Σταυροφόροι κατακτητές θεωρούσαν τον ηγούμενο του Αγίου Σάββα ως ηγέτη των Ορθοδόξων Χριστιανών στην επικράτειά τους, γιατί το Πατριαρχείο των Ιεροσολύμων είχε αντικατασταθεί από Λατινικό Πατριαρχείο (1099-1187). Το 1500 οι συνεχείς επιδρομές των Βεδουίνων ερήμωσαν την Ιερά Μονή. Σώθηκε το 1504, όταν πέρασε στον έλεγχο των Σέρβων και με δωρεές των Ρώσων την διοίκησαν αυτόνομα από το Πατριαρχείο των Ιεροσολύμων. Τη δεκαετία του 1630 χρεωκόπησαν οι Σέρβοι λόγω του εκτεταμένου οικοδομικού προγράμματός τους στην Ιερά Μονή και το Πατριαρχείο των Ιεροσολύμων μπόρεσε και την εξαγόρασε. Κατά τον 19ο αιώνα, ο ευεργέτης Ιωσάφ από την Κρήτη προσέδωσε στην Ιερά Μονή τη σημερινή μεγαλοπρεπή εικόνα στα κτίρια της. Το καθολικό είναι μονόκλιτη βασιλική με τρούλο και χτίστηκε τον 6ο αιώνα. Στον αυλόγυρο υπάρχει ένα φοινικόδενδρο που λέγεται ότι είναι φυτεμένο από τον ίδιο τον Άγιο Σάββα . Τα λείψανα τα είχαν υφαρπάξει οι Σταυροφόροι, αλλά τα επέστρεψε το Βατικανό το έτος 1965.
Η Ιερά Μονή , όπως και το Άγιον Όρος, αποτελεί άβατον. Οι γυναίκες προσέρχονται στην πύλη μόνο, όπου μπορούν να προσκυνήσουν τα ιερά λείψανα του Οσίου Σάββα του Ηγιασμένου, επίσης να λάβουν αγίασμα και έλαιο από την άσβεστη καντήλα του Αγίου. Η Μονή είναι προσβάσιμη από τη Βηθλεέμ, από την Παλαιστινιακή Δυτική Όχθη (20 χιλ) με κατεύθυνση προς την κωμόπολη Beit Sahour που οι πλειονότητα των κατοίκων είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι.Το κόστος στο ταξί με επιστροφή (τρίωρης διάρκειας) είναι 150 Ισραηλινά σεκέλ (40 Ευρώ).Η Μονή κλείνει κατά το μεσημεριανό γεύμα των μοναχών, καθώς και Τετάρτη ή Παρασκευή δεν δέχεται επισκέπτες (2).
Η άσβεστη καντήλα του μεγάλου Αγίου της Ορθοδοξίας μας είθε να χαρίσει θεία φώτιση και ειρήνη , να επουλώσει τα χρόνια τραύματα καταστέλλοντας τις αντιπαλότητες μεταξύ των δύο λαών, και να ανθίσει η εσταυρωμένη αγάπη του Χριστού σε γη θεία.
Απολυτίκιον.Ήχος πλ. δ΄.
Ταις των δακρύων σου ροαίς, της ερήμου το άγονον εγεώργησας, και τοις εκ βάθους στεναγμοίς, εις εκατόν τους πόνους εκαρποφόρησας, και γέγονας φωστήρ, τη οικουμένη λάμπων τοις θαύμασι, Σάββα πατήρ ημών όσιε. Πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ, σωθήναι τας ψυχάς ημών.
Βιβλιογραφία
1. Ημερολόγιον-Αγιολόγιον (2018). Αθήνα. Εκδόσεις Σαΐτης.
2. https://www.travel.gr/experiences/agios-savvas-ena-epivlitiko-monastir/
Ο Θεός μαζί σας!
Ευθυμία Η. Κοντοπούλου
5/12/2023
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου