Η γιαγιά μου η τραγουδίστρια

                           

                                                                       Φωτό: Pinterest

Η κα Ευγενία από τη Μεσσήνη αναπολεί με γλυκιά νοσταλγία εκείνες τις μαγικές στιγμές της δεκαετίας του 1980, όταν μαζί με τα αδέλφια και τα ξαδέλφια της σχημάτιζαν ένα μικρό, ζωντανό μουσικό συγκρότημα, ιδίως τέτοια εποχή, πριν από τα Χριστούγεννα. 

Η γιαγιά της, η αείμνηστη Ευγενία, με τη φωνή που αγκάλιαζε την ψυχή, ήταν η καρδιά αυτού του συνόλου. Θυμόταν με απόλυτη λεπτομέρεια τα τραγούδια του Δημοτικού Σχολείου της  και του Κατηχητικού, αλλά και τα παραδοσιακά άσματα που ακόμη αντηχούν στις εθνικές και θρησκευτικές γιορτές του τόπου μας.

«Ἡ Θεολογία ἄνευ θεώσεως εἶναι φιλοσοφία. Ἡ Θεώσις εἶναι ἐμπειρία τῆς ἀκτίστου ἐνεργείας του Τριαδικού Θεού.»

                       

                                                              Φωτό: Pinterest

1. Εἰσαγωγή

Στην Ορθόδοξη Παράδοση, ο Θεός βιώνεται ως ζωντανή και άμεση πραγματικότητα. Δεν είναι αφηρημένη φιλοσοφική έννοια, αλλά ζῶσα προσωπική κοινωνία. Παρά ταύτα, σύμφωνα με την Αγία Γραφή, «Θεόν οὐδεὶς ἑώρακε πώποτε» (Ἰω. 1,18), διότι ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀμέθεκτη και ἀκατάληπτη. Ωστόσο, ὁ Θεός γίνεται γνωστός δια των ἀκτίστων ἐνεργειῶν Του – δηλαδή μέσω της θείας Χάριτος, του Φωτός, της Θεώσεως και της μεθέξεως τῆς ζωῆς Του.

Ο θεολογικός αυτός πυρήνας αναπτύχθηκε και εδραιώθηκε ιδίως μετά τον 14ο αιώνα, διά του αγώνος του Ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ κατά των Βαρλααμιτών. Η διάκριση οὐσίας–ἐνεργειῶν αποτελεί θεμέλιο της ελληνορθόδοξης θεολογίας και πνευματικότητας. Δεν πρόκειται για μεταφυσική θεωρία, αλλά για   εμπειρία σωτηρίας: αν ο Θεός δεν εκδηλωνόταν δια τῶν ἐνεργειῶν Του, καμία κοινωνία με Αυτόν δεν θα ήταν δυνατή.

Ο Ιωάννης Ρωμανίδης (1927–2001) ήταν ένας από τους σημαντικότερους ορθόδοξους θεολόγους του 20ού αιώνα, καθηγητής Δογματικής στη Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ. Με καταγωγή από τον χώρο της πατερικής παράδοσης, ανέδειξε με μοναδική σαφήνεια ότι η Ορθόδοξη Θεολογία δεν είναι διανόηση, αλλά ιατρική της ψυχής, θεμελιωμένη στην εμπειρία της θεώσεως. Η σκέψη του επανέφερε στο προσκήνιο την   διδασκαλία του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά περί ακτίστου ενεργείας ως κέντρο της ορθόδοξης ζωής.

Ιωάννου Σιναΐτου-Αρετή 7: Πένθος

                  

                                                            Φωτό: Pinterest

Το πένθος στην πνευματική παράδοση του Ιωάννου Σιναΐτου είναι η κατανόηση και θλίψη για τις αμαρτίες, τα πάθη και τις πνευματικές αδυναμίες μας, που οδηγεί σε εσωτερική κάθαρση και πνευματική αναγέννηση. Δεν αφορά  τη λύπη για εξωτερικά γεγονότα, αλλά το «πνευματικό πένθος» που καθαρίζει την καρδιά και οδηγεί σε θεία διάκριση και σοφία (Ιωάννης Σιναΐτης, 2005).

Αντιμετώπιση και Πρόληψη της Ελονοσίας στα Πρόβατα στη Βαλύρα Μεσσηνίας

 

                                               Φωτό: κ. Γιώργος Καπότης στο FB

Η Βαλύρα Μεσσηνίας πλήττεται από σοβαρή επιδημία ελονοσίας στα πρόβατα, με αποτέλεσμα καθημερινές απώλειες λόγω υψηλού πυρετού και κατάρρευσης των ζώων. Η κατάσταση απαιτεί άμεση, συντονισμένη παρέμβαση σε φαρμακευτικό, προληπτικό, κοινωνικό, Δημοτικό  και  Κρατικό επίπεδο.

Την αγάπησα όπως τα αρνάκια των παιδικών μου χρόνων

                                 

                                                               Φωτό: Pinterest

Ο αείμνηστος Παναγιώτης από την Ανδρούσα Μεσσηνίας, με τη γλυκύτητα  για τη γυναίκα του, μας διδάσκει τι σημαίνει αληθινή αγάπη και στοργή.

Το σωτήριο έτος 1933, κοντά στην Ανδρούσα  γεννήθηκε ο Παναγιώτης, μοναχογιός μιας οικογένειας που τον  περίμενε   με καρτερία δέκα ολόκληρα χρόνια. Η μητέρα του, η Μαρία, είχε δει μια νύχτα ένα όνειρο γεμάτο φως· κρατούσε στην αγκαλιά της ένα ξανθό αγοράκι, λουσμένο στη λάμψη. Την επόμενη Κυριακή, στην εκκλησία- μετά την απόλυση- διηγήθηκε το όνειρό της στον πρωτοπρεσβύτερο Ανδρούσης.

«Ευχαρίστησε τον Κύριο και κράτησε το στόμα σου κλειστό, παιδί μου», της είπε. «Μέχρι που ο Θεός να ολοκληρώσει το έργο Του».

Εννέα μήνες  αργότερα, η Μαρία γέννησε τον Παναγιώτη, λίγο πριν τον Δεκαπεντάυγουστο,  και τον έταξε στην Παναγία Βουλκανιώτισσα. Ήταν ένα βρέφος χάρμα οφθαλμών· σπάνια έκλαιγε, δέχονταν με χαρά τη φροντίδα της μητέρας του και γρήγορα έγινε η χαρά  όλης της γειτονιάς. Οι γερόντισσες συναγωνίζονταν ποια θα τον πρωτοκρατήσει στην αγκαλιά της και θα τον φροντίσει  , όταν οι γονείς του εργάζονταν στα χωράφια ή έβοσκαν τα πρόβατα.

Eυθύνη όχι μόνο για όσα λέμε, αλλά και για όσα επιτρέπουμε να ακουστούν γύρω μας

                   

Πρόλογος

Ο όσιος Μάρκος ο Ασκητής, ένας από τους βαθύτατους Πατέρες της ερήμου, μας παραδίδει τη φράση:

«Εἴ τις ματαιολόγοις ἀνθρώποις περιτύχοι, ὑπεύθυνον ἑαυτὸν ἡγείσθω τῶν τοιούτων ῥημάτων.»

Η μετάφραση του λόγου θα μπορούσε να αποδοθεί ως εξής:

«Αν συναντήσεις ανθρώπους που μιλούν μάταια, να θεωρείς τον εαυτό σου συνυπεύθυνο για τα λόγια τους.»

Με την πρώτη ματιά, αυτή η φράση φαίνεται αυστηρή. Όμως, ο όσιος Μάρκος δεν εκφράζει μομφή, αλλά αποκαλύπτει μία κρυμμένη πνευματική πραγματικότητα: ο άνθρωπος δεν είναι ουδέτερος απέναντι στον λόγο. Ο λόγος που ακούμε, που δεχόμαστε καθημερινά από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας και το διαδίκτυο, ο λόγος που ανεχόμαστε στο άμεσο ή έμμεσο περιβάλλον μας, ο λόγος που δεν διακρίνουμε – έχει δύναμη να διαμορφώσει την ψυχή μας. Δεν είμαστε μόνο ομιλητές∙ είμαστε και δέκτες. Κι αυτό που δεχόμαστε, σιωπηλά, γίνεται μέρος του εσωτερικού μας κόσμου (Frankl, 1946).

Ο όσιος λοιπόν, δεν μας καλεί να κατακρίνουμε τους άλλους, αλλά να αναλάβουμε τη δική μας ευθύνη:

ποια λόγια αφήνουμε να εισέλθουν στην ψυχή; Πώς αντιδρούμε; Σιωπούμε από αδιαφορία ή από διάκριση; Η σιωπή μας είναι σοφή απόφαση ή συνενοχή; (Bruner, 1990).

Παιδιά μου, όταν ακούμε το "έξαιρέτως τής Παναγίας Άχράντου"....

                                   

"Παιδιά μου , όταν ακούμε το "έξαιρέτως τής Παναγίας Άχράντου" στη Θεία Λειτουργία νά σταυρώνουμε τον νου μας, και όπου πονάμε καί νά μνημονεύουμε ονόματα αρρώστων, αμαρτωλών, φυλακισμένων καί όσων ανθρώπων έχουν ανάγκη.

Θέλω καί κάτι επί πλέον νά έπισημάνω γιά τήν Θεία Λειτουργία, γιά τή στιγμή τού «Αξιόν έστι».

Εκείνη τήν ώρα νά προσέχουμε τον λογισμό μας και νά σταυρώνουμε όλο τό σώμα μας,

διότι είναι παρών ό Θεός.

Ιωάννου Σιναΐτου-Αρετή 6: Μνήμη θανάτου

 

                                                           Φωτό: Pinterest

Η μνήμη θανάτου είναι η συνεχής ενθύμηση της φθαρτότητας και της παροδικότητας της ανθρώπινης ζωής, που καθοδηγεί τον άνθρωπο να ζει με ταπείνωση, σοφία και πνευματική εγρήγορση. Η επίγνωση του θανάτου βοηθά στην αποφυγή της ματαιοδοξίας και της  υλικής προσκόλλησης, και στην καλλιέργεια των αρετών που αναπτύσσουν τη θεία διάκριση και σοφία, φωτίζοντας τον νου και την ψυχή του ανθρώπου. Επίσης, οδηγεί σε τέλη ανώδυνα, ανεπαίσχυντα και ειρηνικά, χωρίς φοβίες- ο Θεός και ο άνθρωπος συναντώνται μέσα στο φως το ουράνιο (Ιωάννης Σιναΐτης, 2005).

Μηνύματα ἀπὸ τὸ Εὐαγγέλιο τῆς Κυριακῆς: «Εὑρήκαμεν τὸν Μεσσίαν»

                           

                                                             Φωτό:Pinterest

Δυὸ φορὲς ἐπαναλαμβάνεται ἡ φράση αὐτὴ στὸ σημερινὸ Εὐαγγέλιο (Ἰωάν., α’ 35-52). 

Τὴν πρώτη φορὰ τὴν λέει ὁ Ἀνδρέας στὸν Πέτρο, τὸν ἀδελφό του, καὶ τὴν δεύτερη φορὰ τὴν λέει ὁ Φίλιππος στὸν Ναθαναήλ, τὸν φίλο του, μὲ τὴν συμπλήρωση «ὃν ἔγραψε Μωυσῆς ἐν τῷ νόμῳ καὶ οἱ προφῆται» (ὅ. π., 46), διότι ὁ Ναθαναήλ, ὡς «ἀληθινὸς Ἰσραηλίτης», χρειάζεται σημεῖα γιὰ νὰ πιστέψη, θέλει πειστικὲς ἀποδείξεις! 

Σημασία ἔχει ὅτι οἱ τέσσερις πρῶτοι μαθητὲς τοῦ Κυρίου βρῆκαν αὐτὸ ποὺ ζητοῦσαν στὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ. 

Βρῆκαν Αὐτὸν ποὺ ἀνέμεναν, μὲ βάση τὶς γραφὲς ποὺ εἶχαν μελετήσει. Βρῆκαν τὸ ἀντικείμενο τῆς ἔρευνας καὶ τοῦ πόθου τους, ποὺ γι’ αὐτοὺς ἦταν ὁ προσωπικὸς Θεὸς καὶ μάλιστα «ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ» (ὅ. π., 36), Ἐκεῖνος ποὺ θυσιάστηκε γιὰ τὴν σωτηρία τους! 

Το "ψωμί ψωμάκι" στην παλιά Βαλύρα

                    

Όπως για τους λαούς της Ανατολής σταθερή αξία είναι το ρύζι – η όρυζα –, έτσι και για τους μεσογειακούς λαούς η βάση της διατροφής ήταν πάντοτε ο άρτος: το ψωμί. «Το ψωμί ψωμάκι» έλεγαν τα παιδιά που πεινούσαν μετά τον πόλεμο του 1940 στη Βαλύρα Μεσσηνίας, κι αυτή η φράση δεν ήταν υπερβολή· ήταν καθημερινή πραγματικότητα.

Μέχρι και τη δεκαετία του ’70, η παραγωγή του ψωμιού στηριζόταν στην εργατικότητα των νοικοκυράδων. Κάθε Σάββατο, με ιεροτελεστική προσήλωση, ζύμωναν και έψηναν στον ξυλόφουρνο το ψωμί όλης της εβδομάδας για την οικογένεια—και δεν ξεχνούσαν ούτε τους φτωχούς ούτε την εκκλησία. Άρτους για εκείνους που δεν είχαν, και πρόσφορα για τους αγίους.

Σήμερα, τη σκυτάλη αυτής της παράδοσης κρατούν δύο αξιόλογοι φούρνοι στη Βαλύρα: του ζεύγους Μπουρολιά και της οικογένειας Καρτερολιώτη.

Αχνιστό ψωμί πάνω σε τρυφερά παιδικά χέρια:

Τι να μας πάρει και τι να μας δώσει το Άγιο Πνεύμα;

 

                                                             Φωτό: Pinterest

Εισαγωγή

Η προς Γαλάτας επιστολή αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα κείμενα του Αποστόλου Παύλου, καθώς απευθύνεται σε χριστιανικές κοινότητες που αντιμετώπιζαν θεολογικές και ηθικές προκλήσεις. Στο κεφάλαιο 5, εδάφια 16–26, ο Παύλος αντιπαραβάλλει την «σάρκα» με το «Πνεύμα», παρουσιάζοντας αφενός τα «έργα της σαρκός» και αφετέρου τους «καρπούς του Πνεύματος». Η ενότητα αυτή αποτελεί θεμελιώδες κείμενο για την ηθική και πνευματική ζωή του Χριστιανού (Wright, 2005). Μέσα από το κείμενο, αναδεικνύεται ο δυναμικός αγώνας μεταξύ πνευματικής ζωής και εμπαθούς φύσης, καθώς και η κλήση του πιστού προς μεταμόρφωση (Fee, 1994).

Ιωάννου Σιναΐτου-Αρετή 5: Μετάνοια

  

                                                         Φωτό: Pinterest

Η μετάνοια είναι η συνειδητή εσωτερική μεταστροφή του ανθρώπου προς το Θεό, που εκφράζεται με την αναγνώριση των αμαρτιών ή των σφαλμάτων, τη θλίψη για αυτά και την αλλαγή τρόπου ζωής. Είναι η πνευματική δύναμη που καθαρίζει την καρδιά και ανοίγει τον δρόμο για πνευματική πρόοδο. (Ιωάννης Σιναΐτης, 2005)

Γιατί ο Άγιος Ανδρέας ο Πρωτόκλητος δεν σταυρώθηκε όπως ο Κοσμοσωτήρας Χριστός;

                       

                                                     Φωτογραφίες: Pinterest

Αύριο, 30 Νοεμβρίου 2025,  η Ορθόδοξη Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη του Αγίου Αποστόλου Ανδρέα του Πρωτοκλήτου, ενός από τους δώδεκα μαθητές του Κυρίου και αδελφού του Αποστόλου Πέτρου. Η εορτή αυτή μας θυμίζει την πίστη, την ταπεινότητα και την αφοσίωση στον Χριστό, καθώς και τη δύναμη της ιεραποστολικής μαρτυρίας.

Ο Άγιος Ανδρέας μαρτύρησε στην Πάτρα περίπου το 69 μ.Χ. επί Νέρωνα, σε σταυρό σχήματος Χ, γνωστός ως σταυρός του Αγίου Ανδρέα. Ζήτησε να μην σταυρωθεί όπως ο Χριστός, όπως θα αναλυθεί στη συνέχεια.  

1. Ο σταυρός του μαρτυρίου και οι δύο σταυροί στον Γολγοθά

Ο σταυρός του μαρτυρίου αποτελεί κεντρικό θεολογικό σύμβολο από την αρχαιότητα έως τη χριστιανική παράδοση (Burkert, 1985; Nilsson, 1927). Η παρουσία του θείου στη ζωή του ανθρώπου συχνά συνοδευόταν από δοκιμασίες, οι οποίες εκλαμβάνονταν ως προτύπωση του σταυρού του Χριστού – όχι απλώς τιμωρία, αλλά κάλεσμα προς τελείωση και αγιότητα (Παπαδόπουλος, 2015). Ο σταυρός του Χριστού αποτελεί τον σταυρό της τελειότητας, την ύψιστη μορφή θυσίας και ταυτόχρονα ζωής. 

Ζωή μετά τα ενενήντα χρόνια

                           

                                                    Φωτογραφίες: Pinterest

 

Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής τα τελευταία εκατό χρόνια οδηγεί σε έναν νέο κοινωνικό και ανθρωπολογικό φαινότυπο: τη ζωή πέραν των 90 ετών. Το παρόν άρθρο διερευνά πτυχές της ιατρικής, φιλοσοφικής, ψυχολογικής, κοινωνιολογικής και ανθρωπολογικής θεώρησης της "υπερηλικίας", ενώ προσεγγίζει το ζήτημα και μέσω της ορθόδοξης χριστιανικής παράδοσης. Καταλήγει ότι η Εκκλησία δεν απορρίπτει τη μακροζωία, αλλά την νοηματοδοτεί, εύχεται για «τέλη ανώδυνα, ανεπαίσχυντα και ειρηνικά» και καλεί σε ποιότητα, όχι απλώς ποσότητα ζωής.

1. Εισαγωγή

Η τρίτη ηλικία (65+) έχει πλέον μεταβληθεί σε τέταρτη ηλικία (80+) και σε αυτό που αρκετοί ερευνητές ονομάζουν «πέμπτη ηλικία» — δηλαδή ζωή μετά τα 90 (Baltes & Smith, 2003). Η μακροζωία αποτελεί πλέον παγκόσμιο φαινόμενο, όχι μόνο ιατρικής αλλά και υπαρξιακής σημασίας. Το ερώτημα δεν είναι πλέον «εάν θα ζήσουμε πολλά χρόνια», αλλά «πώς θα ζήσουμε αυτά τα χρόνια».

Mε τη γιαγιά μου στο Μελιγαλά φορούσαμε το ίδιο πουλόβερ

                           

                                                                     Φωτό: Pinterest

Η Εύη καθόταν στο παλιό ξύλινο γραφείο και κρατούσε σφιχτά ένα ξεθωριασμένο πουλόβερ. Το άγγιζε με σεβασμό, σαν να έκρυβε μέσα του όλη την παιδική της ηλικία. Ήταν το ίδιο πουλόβερ που κάποτε φορούσε μαζί με τη γιαγιά της – ένα στα δικά της μικρά μέτρα, κι ένα στα μέτρα της Ευανθίας, της αείμνηστης γιαγιάς της που χάραξε την ψυχή της σαν φωτεινή πυξίδα ζωής.

Μεγάλωσε στον Μελιγαλά Μεσσηνίας. Σ’ εκείνα τα χώματα έμαθε να περπατά, να ονειρεύεται και να προσεύχεται. Οι γονείς διαρκώς απασχολημένοι∙ η καθημερινότητα απαιτητική. Έτσι, η γιαγιά Ευανθία έγινε το απάγκιο λιμάνι της. Έγινε μητέρα, δασκάλα, καθρέφτης και φάρος μαζί. Στα χρυσά της χέρια ρίζωσαν τα πρώτα βήματα της προσωπικότητάς της∙ καλλιέργησε την ψυχή της με χίλιους τρόπους – με προσευχή, με αγάπη, με ήθος.

Θυμάμαι, σκέφτεται η Εύη, πως τα απογεύματα μύριζαν κανέλα και καθαρό σαπούνι. Στον μικρό μας κήπο, εκεί όπου ο βασιλικός έγερνε σαν να προσευχόταν, καθόμασταν η μια δίπλα στην άλλη. Η γιαγιά Ευανθία έπλεκε, κι εγώ άκουγα. Κάθε της κίνηση είχε ρυθμό — σαν να υφαινόταν η ζωή μου μέσα στις χρυσές  βελονιές της.

Ιωάννου Σιναΐτου-Αρετή 4: Υπακοή

                             

                                                           Φωτό: Pinterest

 

Η υπακοή είναι η ελεύθερη και συνειδητή, με αίσθημα αγάπης υποταγή στις οδηγίες του πνευματικού καθοδηγητή και στη θέληση του Θεού, με ταυτόχρονη άρνηση του εγωισμού και  των παθών. Η υπακοή δεν είναι τυφλή παραίτηση  , αλλά αληθινή έκφραση εμπιστοσύνης και πνευματικής ταπεινότητας, που βοηθά στην καλλιέργεια της πνευματικής ζωής,  φωτίζει τον εαυτό με τη θεία διάκριση και τις δωρεές του Αγίου Πνεύματος. Ο άνθρωπος αναγεννίεται σωματικά και ψυχικά (Ιωάννης Σιναΐτης, 2005).

Η αφροξυλιά και η παιδική αθωότητα στη Βαλύρα του '60

                              

Φωτό: Pinterest

 

Στη Βαλύρα, κάποτε, υπήρχε ένα μαγικό δένδρο — η αφροξυλιά — που μάγευε τις μαθήτριες του Δημοτικού Σχολείου. Τα μικρά κορίτσια δεν γνώριζαν πολλά για το σαμπούκο, ούτε για τις θεραπευτικές του ιδιότητες, όμως τα υπόλευκα άνθη του και το λεπτό τους άρωμα άγγιζαν την ψυχή τους. Ήταν το δένδρο των αισθήσεων, της περιέργειας και της αθωότητας.

Τρεις από αυτές τις κοπέλες, που αργότερα έφυγαν από την Ελλάδα για ανώτερες σπουδές και επαγγελματικές πορείες στο εξωτερικό, επέστρεψαν στη Βαλύρα μετά από σαράντα χρόνια. Μία ημέρα αποφάσισαν να περπατήσουν ξανά στον στενό δρόμο που οδηγεί από την Αγία Τριάδα προς τον κυπαρισσώνα, κατά μήκος του ποταμού της Μαυροζούμενας, με βορειοδυτική κατεύθυνση. Εκεί, έκπληκτες είδαν μία ολάνθιστη αφροξυλιά να στέκεται σιωπηλή, τυλιγμένη στο κατάλευκο νυφικό της.

Τα μάτια τους φωτίστηκαν∙ ένιωσαν πως ξαναβρήκαν ένα κομμάτι της ψυχής τους.

Το Φως απέναντι στη Θύελλα

                            

                                                   Φωτογραφίες: Pinterest

Ήταν νύχτα βαριά — ο ουρανός είχε μαυρίσει, και η θάλασσα έσφιγγε τη στεριά, σέρνοντας κύματα που φούσκωναν απειλητικά. Ο άνεμος ψιθύριζε σαν να διηγιόταν αρχαία μυστικά — οι θρύλοι των προγόνων ακούγονταν μέσα από την πνοή του. Σιγά-σιγά, μέσα   απ’ το σκοτάδι και την υγρασία, υψωνόταν μια σκοτεινή, στύλου-όμοια μορφή: ψηλή, αόρατη στα μάτια των ανθρώπων, αλλά παρούσα — σαν ένας «στύλος» αέρα και νερού να στροβιλίζεται, να τυλίγεται, και να μετατρέπει τον ουρανό σε χάος.

Αυτή η μορφή, αν και χωρίς εκ προθέσεως μοχθηρία, είχε μέσα της μια δύναμη συγκεντρωμένη — τόση ενέργεια που, όπου περνούσε, άφηνε πίσω της καταστροφή: δέντρα ξεριζωμένα, σπίτια ταρακουνημένα, δρόμους πλημμυρισμένους, μια αίσθηση φόβου και αστάθειας στο δέρμα των ανθρώπων.

Οι παλιοί — θα σου έλεγαν — ότι αυτό είναι το ξύπνημα του Τυφώνα — το αρχέγονο ον της θύελλας, γέννημα της Γης και του Αέρα   που κρατά μέσα του τη δύναμη των ανέμων, της θάλασσας και της γης. Για τους προγόνους μας, όταν οι άνεμοι και τα σύννεφα ξυπνούσαν μαζί, όταν η θάλασσα σηκωνόταν και η γη έτρεμε — τότε ο Τυφώνας περνούσε, αφήνοντας πίσω του τον τρόμο· όχι ως τερατόμορφη φιγούρα, αλλά ως την ίδια την ακατάπαυστη, ακατάβλητη δύναμη της φύσης.

Σήμερα γνωρίζουμε ότι αυτά τα φαινόμενα έχουν μια εξήγηση που βασίζεται στη μετεωρολογία και στη φυσική της ατμόσφαιρας.

Κλίμαξ Ιωάννου Σιναΐτου-Αρετή 3: Ξενιτεία

                                                             

                                                 Φωτό: Pinterest

 

Η ξενιτεία είναι η σκόπιμη απομάκρυνση από τον κόσμο και τα οικεία περιβάλλοντα, για να αφιερωθεί ο άνθρωπος στην πνευματική ζωή και στην προσέγγιση του Θεού. Δεν σημαίνει φυγή ή απομόνωση από τον κόσμο απλώς για να τον αποφύγει, αλλά επιλογή της απλότητας και της ησυχίας για την καλλιέργεια της ψυχής (Ιωάννης Σιναΐτης, 2005) Ο κοσμικός άνθρωπος χρειάζεται να αποσύρεται καθημερινά, να αφιερώνει λίγο χρόνο στον  ευατόν του, να ησυχάζει και να αναζητά πνευματική οικοδόμηση.

«Η ζυγαριά του γιατρού»

                            

                                                     Φωτογραφίες: Pinterest

Αφιερωμένο στα παιδιά του Δημοτικού Σχολείου Βαλύρας

Στην παλιά Βαλύρα Μεσσηνίας, εκεί που τα χωράφια μύριζαν στάρι και λεβάντα, ζούσε μια αγροτική οικογένεια με τέσσερα παιδιά, κατά τη δεκαετία του 1960. Ο παππούς τους, σοφός και γαλήνιος, καθόταν κάθε απόγευμα στην αυλή και τους έλεγε ιστορίες. Μια μέρα, καθώς ο ήλιος έπεφτε πίσω από  το διάσελο της Ιθώμης, τα κάλεσε κοντά του και τους είπε:

— Να σας δίνει ο Θεός καλό μυαλό και καλή καρδιά… Μα η καρδούλα σας να ζυγίζει λίγο παραπάνω από το μυαλό σας.

Τα παιδιά απόρησαν.
— Και πόσο ζυγίζει το μυαλό, παππού;

Ο παππούς χαμογέλασε με σοφία:
— Όσο κι αν ζυγίζει… η καρδιά να ζυγίζει πάντα λίγο παραπάνω.

— Και τι να της δώσουμε για να βαραίνει; ξαναρώτησαν.

Η αγάπη φαίνεται όταν χαμηλώσεις για να χωρέσει ο άλλος

                  

                                                  Όπως η Θεία Καλλιόπη. Φωτό: Pinterest

 

Το χωριό της σιωπής

Η Βαλύρα απλώνεται  σαν ζωγραφιά  στους πρόποδες της ιερής Ιθώμης, ντυμένη με μυρωδιά θυμαριού και παλιές ιστορίες. Οι άνθρωποι  ξέρουν ο ένας τον άλλον, όχι από τις κουβέντες — αλλά από τις σιωπές. Στον χρυσοπράσινο κάμπο της , σε ένα άσπρο σπίτι, ζούσε ο Τάσος με την σύζυγό του Καλλιόπη:  καλοφτιαγμένος, για χρόνια μετανάστης στην Ελβετία, με βλέμμα που ήθελε να κερδίζει.  Κέρδισε και την καλλονή της Βαλύρας, την αλησμόνητη θεία Καλλιόπη, που ήταν ήσυχη, ευγενική, με εκείνο το χαμόγελο που έμοιαζε να έχει γεννηθεί για να απαλύνει τις πληγές των άλλων.

Κλίμαξ Ιωάννου Σιναΐτου-Αρετή 2: Απροσκολλησία

   

Φωτό: Pinterest

 

Η απροσκολλησία είναι η ικανότητα του ανθρώπου να ζει εσωτερικά ελεύθερος από πάθη, επιθυμίες και εξαρτήσεις, διατηρώντας την ψυχική του ηρεμία και πνευματική συγκέντρωση. Δεν σημαίνει αποχή από τον κόσμο ή τα αγαθά καθαυτά, αλλά έλεγχο των λογισμών και των συναισθημάτων ώστε να μην δεσμεύουν την ψυχή (Ιωάννης Σιναΐτης, 2005).

Στο επίκεντρο της κακοκαιρίας "Adel" :ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΣΣΗΝΙΑ

                                       

                                                                       Φωτό: Pinterest

Η Μεσσηνία βρίσκεται   στο επίκεντρο της κακοκαιρίας "Adel" και αναμένεται να πληγεί από σφοδρές βροχοπτώσεις και καταιγίδες καθ' όλη τη διάρκεια  27-28 Νοεμβρίου 2025.

Κλίμαξ Ιωάννου Σιναΐτου-Αρετή 1: Αποταγή

                            

                                              Φωτό: Pinterest

Η αποταγή είναι η συνειδητή απελευθέρωση από τα δεσμά των υλικών αγαθών και των κοσμικών προσκολλήσεων, με στόχο την πνευματική πρόοδο και την προσέγγιση του Θεού. Δεν σημαίνει άρνηση των πραγμάτων καθαυτά, αλλά ελευθερία από την εσωτερική εξάρτηση και την υπερβολική προσκόλληση σε αυτά.(Ιωάννης Σιναΐτης, 2005). Απαντήστε σε κάθε ερώτηση με βάση το προσωπικό σας συναίσθημα ή εμπειρία, χρησιμοποιώντας κλίμακα Likert 0–4:

0 = Καθόλου, 1= Λίγο, 2= Μέτρια, 3 = Πολύ, 4= Πάρα πολύ.  Ο συνολικός βαθμός αντικατοπτρίζει στο πόσο γερά πατάτε επάνω σε αυτό το σκαλοπάτι, και οι επιμέρους τιμές- ανά ερώτηση- δείχνουν ποιές είναι οι αδυναμίες και δυνατότητές σας. 

Η Κλίμακα των Αρετών του Ιωάννου Σιναΐτου: Από την Αποταγή έως την Αγάπη

                            

Η Κλίμακα του Ιωάννου Σιναΐτου αποτελεί ένα θεολογικό και πνευματικό έργο μοναδικό στην Ορθόδοξη Παράδοση. Στο έργο αυτό, ο Ιωάννης Σιναΐτης αναλύει τριάντα αρετές, που αποτελούν πνευματικά σκαλοπάτια προς την ένωση με τον Θεό και την κατάκτηση της τελειότητας.Βεβαίως το θεόπνευστο έργο του Αγίου Ιωάννου Σιναΐτου απευθύνεται στη μοναστική πολιτεία, αλλά οι αρετές-σκαλοπάτια που αναπτύσσει αφορούν αρκετά και τους κοσμικούς ανθρώπους. 

Αυτή την αγία περίοδο,  οδεύοντας προς τα Χριστούγεννα, και εν όψει της Τεσσαρακοστής, όσοι ασχολούνται με την ψυχοσωματική άθληση, θα έχουν καθημερινά μία συνέχεια, ένα σκαλοπάτι με νόημα ζωής σε αυτή την ιστοσελίδα. Γιατί τα Χριστούγεννα δεν είναι μόνο εντυπωσιακή διακόσμηση με εσωτερικό κενό, είναι φωτισμός της εικόνας του Θεού εντός μας.

Η Ιερότης της Αχειροποιήτου Εικόνος της Παναγίας Βουλκανιωτίσσης και η ανάγκη επιστροφής Της

 

        

                                       Η αχειροποίητος μορφή του 8ου αιώνα με 

                                    το αργυροεπένδυτο υποκάμισο του 19ου αιώνα

Εισαγωγή

Η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν αντιμετωπίζει τις ιερές εικόνες ως ιστορικά τεκμήρια ή ως έργα θρησκευτικής τέχνης, αλλά ως λειτουργικά αντικείμενα της πνευματικής ζωής του πιστού. Η εικόνα, σύμφωνα με την ορθόδοξη θεολογία, αποτελεί μέσο μυστικής κοινωνίας με το θείο· «παράθυρο» προς την υπερβατική πραγματικότητα, όπου ο ορατός κόσμος συναντά το μυστήριο της Βασιλείας του Τριαδικού Θεού. Η περίπτωση της αυθεντικής, αχειροποιήτου και θαυματουργής εικόνας της Παναγίας Βουλκανιωτίσσης, η οποία για σειρά ετών έχει αντικατασταθεί από σύγχρονη αγιογραφία   που δεν αποδίδει την αυθεντική   μορφή, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της απώλειας αυτής της λειτουργικότητας της ιερής εικόνας.

Η  αχειροποίητος εικόνα,  η οποία βρέθηκε κατά τον 8ο αιώνα κάτω από έναν θάμνο στην κορυφή της Ιθώμης και  φέρει στο πρόσωπο τραύμα από χείρα απίστου κατά την εικονομαχία, δεν αποτελεί «τυπική αγιογραφία», αλλά μοναδικό πνευματικό σημείο αναφοράς για τον Μεσσηνιακό λαό. Η αναζήτησή της, που παραμένει (εσκεμμένα) άγνωστη μέχρι σήμερα, δεν είναι ιστορική νοσταλγία, αλλά πνευματική ανάγκη για επανασύνδεση με το πρωτότυπο πρόσωπο της Θεοτόκου. Σ’ αυτό το πλαίσιο, οι θεολογικές θέσεις του Leonid Uspensky και το έργο του αείμνηστου πατέρα της αγιογραφίας, Φώτη Κόντογλου, προσφέρουν σημαντικά εργαλεία ερμηνείας.

Στη Βαλύρα του ΄50 πίστη και δοκιμασία μπροστά στην απειλή της ελονοσίας

                                     

                                                              Φωτογραφίες: Pinterest

Τα σύννεφα είχαν κατέβει χαμηλά εκείνο τον χειμώνα του ’50. Μια ανήσυχη σιωπή είχε απλωθεί πάνω από τη Βαλύρα∙ ακόμη και τα κοκόρια ξυπνούσαν αργά, σαν να μην είχαν κουράγιο να λαλήσουν. Στις κτηνοτροφικές μονάδες του χωριού άρχισε να χτυπά το κακό: ελονοσία. Τα ζώα λύγιζαν από τον πυρετό και έπεφταν ένα ένα, όπως πέφτει ο καρπός πριν ωριμάσει.

Ο μπάρμπα  Γιώργος έθαβε κάθε μέρα ζωντανά βαθιά στον κάμπο, σε απόμερους λάκους.

—«Δεν θα μείνει τίποτα… τίποτα!» έλεγε δαγκώνοντας τα χείλη του.

Το χώμα μύριζε βαρύ, και κάθε φτυάρι που χωνόταν μέσα, έσκαβε λίγο περισσότερο την ψυχή του.

Μόνο ένα κοπάδι δεν άγγιξε η αρρώστια∙ της Ιεράς Μονής Βουλκάνου. Ο τσοπάνης της μονής, άνθρωπος απλός, σταύρωνε τα ζώα κάθε πρωί, τους έριχνε αγιασμό στο νερό τους και έψελνε χαμηλόφωνα:

—«Ελέησόν με, ο Θεός…»

Ήταν σαν να άκουγε την ανάσα του Θεού μέσα στον άνεμο.

Κάποιος ειδοποίησε τον παπα-Γρηγοράκο,

Από τις βαρκούλες του χωριού στα όνειρα της πόλης

 

Φωτογραφίες: Pinterest

Αύριο, 26 Νοεμβρίου 2025, εορτάζουμε τον Άγιο Στυλιανό, τον προστάτη των μικρών παιδιών· των   αγγέλων που γεμίζουν τη ζωή μας με φως, αυθορμητισμό και ελπίδα. Το αφιέρωμα αυτό είναι ένας φόρος τιμής στις αληθινές ανάγκες της παιδικής ψυχής – τότε και τώρα. Γιατί τα παιδιά δεν ζητούν πολλά. Ζητούν έναν τρόπο να εκφραστούν… να αγαπηθούν.

Λαμπερά μάτια, δημιουργικά χέρια,
μικρές ψυχές μα μεγάλοι δημιουργοί.
Η φτώχεια γέννησε φαντασία,
και το χαμόγελο χτίζει θαύματα στη ζωή.

Τα παιδιά που έφτιαχναν τον κόσμο δικό τους
ξέρουν πως η αγάπη είναι αληθινή όταν προσφέρεται.
«Απόψε θα έχω έτοιμο το δώρο σου», λένε,
κι η δύναμη της παιδικής έκφρασης φωτίζει το αύριο.

Άγιε Στυλιανέ, προστάτη των παιδιών,
φώτισε τις καρδιές τους να μένουν αγνές.
Στήριζε όσους πονούν και όσους ελπίζουν,
γιατί στα μάτια τους κρύβεται ο κόσμος όλος.

 Στη Βαλύρα Μεσσηνίας της δεκαετίας του ’50 τα παιδιά δεν γνώριζαν την άνεση ούτε τα περίτεχνα παιχνίδια της σημερινής εποχής.

Η αγάπη, όταν είναι αληθινή, έχει πάντα τρόπο να βρίσκει τον δρόμο της

                                          

Φωτογραφίες: Pinterest

 

Στον πενηντάχρονο Μανώλη δύσκολα θα έβρισκες ψεγάδι. Το μόνο που θα μπορούσε κανείς να του προσάψει ήταν ότι αγαπούσε υπερβολικά τρεις χάριτες: τη γυναίκα του Βίβιαν, την κόρη τους Μαρία, και τη φυσικοθεραπεία – ένα επάγγελμα που υπηρετούσε με αληθινό ζήλο και αφοσίωση. Ήταν άνθρωπος πράος, με χαμηλή φωνή, βαθιά ευγένεια και πίστη. Είχε και πτυχίο ψυχολογίας, όχι για να εντυπωσιάζει, αλλά για να καταλαβαίνει τους ανθρώπους «λίγο βαθύτερα από το συνηθισμένο», όπως συνήθιζε να λέει.

Ήταν επίσης φίλος ενός γνωστού σεξολόγου της Αθήνας. Όποτε ο καθηγητής τού ζητούσε κάποια χάρη –συνήθως για πρακτικούς ή επαγγελματικούς λόγους– ο Μανώλης δεν αρνιόταν. Έτσι έγινε και εκείνη τη φορά, πριν από είκοσι πέντε ολόκληρα χρόνια, σ’ ένα κέντρο συνεδριάσεων στα βόρεια προάστια της Αθήνας.

Φόρος τιμής στον μακαριστό ιερέα Δημήτριο Ροβολή

                                 

Φωτογραφίες: Κώστας Ροβολής FB

Ο κ. Κώστας Ροβολής, μοναχογιός του μακαριστού ιερέα Δημητρίου Ροβολή, ζήτησε να τιμήσουμε με λίγες γραμμές μνήμης τον αγαπημένο του πατέρα – έναν δημοφιλή, χαρισματικό και ακούραστο εργάτη του Ιερού Θυσιαστηρίου, που σφράγισε με την παρουσία και την προσφορά του ολόκληρη την περιοχή της Μεσσηνίας.

Τρεις μήνες συμπληρώθηκαν από την ημέρα που ο παπα-Δημήτρης εκδημήθηκε προς Κύριον – τρεις μήνες χωρίς τη ζεστή του παρουσία, το χαμόγελο, τα αστεία και τις προσευχές του που σκέπαζαν με αγάπη την οικογένεια και το ποίμνιό του. Έφυγε αφήνοντας πίσω του ένα δυσαναπλήρωτο κενό, αλλά και μία ανεξίτηλη πνευματική παρακαταθήκη που θα μείνει ζωντανή στις καρδιές όλων όσων τον γνώρισαν και τον αγάπησαν.

Ένα από τα αυτοάνοσα της πολιτικής σήμερα είναι ο Λαϊκισμός!

 

                                             

                                                              Θόδωρος Σταυριανόπουλος

                                                   Μαθηματικός – Msc Ηθικής Φιλοσοφίας.

Ο λαϊκισμός είναι πληγή και ίσως από τις πιο μεγάλες αντινομίες και αντιφάσεις της ιστορίας και ένα από τα πιο αδύνατα σημεία της δημοκρατίας. Το παράδοξο είναι ότι εκπηγάζει από το λαό και μάλιστα σε μεγάλη κλίμακα  λειτουργεί τελικά και σε κάθε περίπτωση εις βάρος του.  Ο λαϊκισμός δεν ανακόπτει μόνο την όποια πρόοδο ενός λαού και δεν αμαυρώνει την κουλτούρα των ανθρώπων αλλά τους χειραγωγεί την ελευθερία του πνεύματός των. Η οπαδοποίηση της σκέψης πίσω από μια ευχάριστη ανάγνωση των πολιτικών πραγμάτων είναι στοιχείο των αυταρχικών καθεστώτων μέσα από την επιβολή της μονόδρομης και χειραγωγημένης σκέψης. 

Θέσεις και επιχειρήματα της Αγίας Αικατερίνης : Η Χριστιανική Σοφία σε διάλογο με τη Φιλοσοφία

 

Φωτό:Pinterest

Σήμερα η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη της Αγίας Αικατερίνης, της Μεγαλομάρτυρος και Πανεπιστήμονος. Η μορφή της αποτελεί μοναδικό παράδειγμα συνάντησης της ανθρώπινης γνώσης με τη σοφία του Αγίου Πνεύματος. Έζησε σε εποχή διωγμών και σύγκρουσης ιδεών, όμως με τη μαρτυρία της έδειξε ότι η χριστιανική πίστη δεν αναιρεί τη φιλοσοφία, αλλά την μεταμορφώνει σε αληθινή σοφία και θεογνωσία.

Η κορύφωση: Απάθεια και Αγάπη

 

                                                      Φωτογραφίες:Pinterest

Αυτή η ευλογημένη περίοδος που οδηγεί στη γέννηση του Κοσμοσωτήρος Ιησού Χριστού, είναι περίοδος σωματικής και πνευματικής άθλησης. Είναι περίοδος ενδοσκόπησης και του γνώθι σαυτόν. Ακολουθεί ανάλυση της υπέρτατης-εσταυρωμένης αγάπης του Κυρίου μας και ερωτηματολόγιο εκτίμησης της δικής μας αγάπης, σε τι πνευματικό στάδιο είμαστε, όσον αφορά την αρετή της αγάπης.

Η απάθεια, ως καθαρμένη κατάσταση ψυχής από πάθη, προετοιμάζει την ψυχή για την τέλεια αρετή: την αγάπη. Ο Απόστολος Παύλος την ορίζει ως την υπέρτατη αρετή, που υπερβαίνει κάθε χαρισματική ικανότητα και ενώνει θεωρία και πράξη (1 Κορ. 13:4‑7, 13; Παύλος, 1994).

Σύμφωνα με τον Ιωάννη Σιναΐτη, η αγάπη είναι η κορυφή της Κλίμακας, η πλήρης ένωση όλων των αρετών, που εκδηλώνεται μέσω ταπείνωσης, αυτοθυσίας και προσφοράς στον Θεό και στον πλησίον (Σιναΐτης, 2005). Η αγάπη ενσωματώνει κάθετη διάσταση προς τον Θεό και οριζόντια προς τον πλησίον, όπως φαίνεται στην «εσταυρωμένη αγάπη» του Χριστού (Παλαμάς, 1999; Νύσσης, 1987).

Ο κήπος της ψυχής μου

                     

                      Όπως η Ελένη και η Κατερίνα: Φωτό: Pinterest

Αφηγητής

Η Ελένη και η Κατερίνα έμοιαζαν απλές στα μάτια των άλλων∙ δύο συνυφάδες, πρόσχαρες, σχεδόν χαρούμενες. Εκείνες όμως κουβαλούσαν μια άλλη ιστορία, κρυμμένη σαν παλιό γράμμα σε συρτάρι: τον φόβο μήπως μείνουν ξανά με άδεια χέρια. Από τη Σμύρνη είχε έρθει μαζί τους όχι μόνο η μνήμη, αλλά κι ένα ρήγμα, σχεδόν αόρατο — ένας ψίθυρος που έλεγε: «κράτα, κράτα όσο μπορείς… αύριο μπορεί να μην υπάρχει τίποτα.»

Κάθε αντικείμενο που έφερναν στο σπίτι δεν ήταν μια απλή αγορά∙ ήταν μια ανάσα. Ένα μικρό κομμάτι ασφάλειας. Κάθε ράφι, κάθε κουτί, κάθε χαλί που δεν στρώθηκε ποτέ στο πάτωμα ήταν μια άρνηση: να μην ξαναζήσουν την ορφάνια της προσφυγιάς, την ερημιά της απώλειας, τη μνήμη που δεν λέγεται.

Και αντί να αδειάζουν μέσα τους από φόβο, γέμιζαν με πράγματα τον χώρο γύρω τους.

Γονιδιακοί Έλεγχοι και Κατάχρηση Γενετικών Πληροφοριών: Όσα Πρέπει να Γνωρίζει το Ευρύ Κοινό

  

                                      Φωτογραφίες: Pinterest

Τα τελευταία χρόνια η γενετική επιστήμη έχει προχωρήσει εντυπωσιακά. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι κάνουν εξετάσεις DNA — είτε μέσα από κλινικούς ελέγχους, είτε μέσω ιδιωτικών εταιρειών που προσφέρουν τεστ “στο σπίτι”. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ακούμε συχνά για «panel 64 γονιδίων», για «γενετική προδιάως θεση», αλλά και για κινδύνους όπως η «κατάχρηση γενετικών πληροφοριών».Τι σημαίνουν όμόλα αυτά πραγματικά; Πόσο πρέπει να ανησυχούμε; Και πώς μπορούμε να προστατευθούμε;

Ακολουθεί ένας πλήρης, απλός και σαφής οδηγός.

Η φωτογραφία που άνθισε

                          

                                                               Φωτό: Pinterest

 

Αφιερωμένο στις συμμαθήτριές μου 

Στα μονοπάτια του χρόνου περπατήσαμε μαζί,
νεανικές καρδιές, γέλιο και όνειρα στο φως.
Η φιλία μας σαν άνεμος στα σκούρα μας μαλλιά,
και κάθε μέρα μια υπόσχεση ζωής.

 
Πενήντα χρόνια πέρασαν σαν φύλλα στον άνεμο,
μα η ψυχή μας κρατάει ακόμα τη ζεστασιά εκείνης της μέρας.
Στιγμές που έγιναν θησαυρός, και γέλια που έγιναν φως,
μας οδηγούν σήμερα, γεμάτες σοφία και αγάπη.

Στο Γυμνάσιο του Μελιγαλά, σε μια τάξη γεμάτη ανυπομονησία και όνειρα, τέσσερα κορίτσια περπατούσαν πάντα μαζί. Η Ιφιγένεια, η Νίκη, η Μαρία και η Ελένη. Φορούσαν τότε τα νιάτα σαν άρωμα, και τη φιλία τους σαν πανοπλία.

Πνευματική Νοημοσύνη (SI): Νους, διάνοια ή συνδυασμός και των δύο;

        

Φωτογραφίες: Pinterest

Η πνευματική νοημοσύνη (Spiritual Intelligence – SI) αποτελεί έναν σχετικά νέο όρο στην επιστημονική βιβλιογραφία και συνδέεται με την ικανότητα του ανθρώπου να βρίσκει νόημα, σκοπό και εσωτερική καθοδήγηση στη ζωή (Zohar & Marshall, 2000). Σε αντίθεση με τη γνωστική νοημοσύνη (IQ) και τη συναισθηματική νοημοσύνη (EQ), η SI εστιάζει στις υπαρξιακές διαστάσεις της ανθρώπινης ύπαρξης, στη δυνατότητα υπέρβασης του εαυτού και στην ενόραση ανώτερων αξιών (Emmons, 2000). Το ενδιαφέρον αυτής της μελέτης έγκειται στο ότι η έννοια της SI μπορεί να διασυνδεθεί γόνιμα με την Ορθόδοξη Πατερική Παράδοση, όπου ο άνθρωπος καλείται όχι μόνο να νοηματοδοτήσει, αλλά να μεταμορφώσει την ύπαρξή του διά της ενώσεώς του με το Άκτιστο Φως. Στο τέλος ακολουθεί  ένα ερωτηματολόγιο για να εκτιμήσετε την δική σας Πνευματική Νοημοσύνη.

Προς έναν Νέο Ολιστικό Ανθρωπισμό: Όρια του Υλιστικού Συστήματος και Προοπτικές Ενοποιημένης Ανθρωπολογίας

                 

                                 Φωτό: Pinterest

Εισαγωγή

Η ανθρωπιστική φιλοσοφία του 20ού και 21ου αιώνα στηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό σε υλιστικά, ορθολογικά και επιστημονικά μοντέλα για τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος ερμηνεύτηκε ως βιολογικό σύστημα με γνωστικές και συμπεριφορικές λειτουργίες, ενώ οι ηθικές, πνευματικές και υπαρξιακές διαστάσεις θεωρήθηκαν δευτερεύουσες ή υποκειμενικές (Wilson, 2014). Η προτεραιότητα δόθηκε στις ανάγκες, στα δικαιώματα, στην αυτονομία και στην κοινωνική σύμβαση ως πλαίσιο για την ηθική. Ωστόσο, η σύγχρονη κοινωνική, ψυχολογική και θεολογική έρευνα αποκαλύπτει ότι η απόλυτη υλιστική οπτική δεν μπορεί να εξηγήσει ικανοποιητικά την ηθική και υπαρξιακή ζωή του ανθρώπου (Taylor, 2007). Η κρίση νοήματος, η αύξηση της ψυχικής δυσφορίας και η αποδυνάμωση των κοινωνικών δεσμών υποδεικνύουν ότι ο σύγχρονος άνθρωπος αναζητά μια νέα σύνθεση ανάμεσα στην επιστήμη, την ηθική και την πνευματικότητα (Frankl, 2006; Bauman, 2013).

Στο παρόν άρθρο εξετάζονται οι περιορισμοί της υλιστικής ανθρωπολογίας στον σύγχρονο κόσμο, καθώς και οι προοπτικές ενός νέου ολιστικού ανθρωπισμού, ο οποίος μπορεί να συνθέσει φιλοσοφικές, ψυχολογικές και θεολογικές προσεγγίσεις.

Ἡ σωστὴ ἐπένδυση

              

                                                 Φωτό: Κοινωνία Ορθοδοξίας

Άλλη μιὰ παραβολὴ γιὰ τὸν πλοῦτο μᾶς παρουσιάζει ὁ κοινωνικὸς Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς αὐτὴν τὴν Κυριακή (Θ’ Κυριακὴ Λουκᾶ), τὴν παραβολὴ τοῦ ἄφρονος πλουσίου (Λουκ., ιβ’ 16-21). Λίγες ἐβομάδες πρὶν εἴχαμε ἀκούσει τὴν διδακτικὴ παραβολὴ τοῦ πλουσίου καὶ τοῦ φτωχοῦ Λαζάρου. 

Θὰ ἀναρωτηθῇ ἴσως κανείς: Δὲν ἦταν ἀρκετὴ αὐτὴ ἡ πρώτη διδακτικὴ παραβολή, γιὰ νὰ περάση τὸ μήνυμά του ὁ Εὐαγγελιστής, ἀλλὰ χρειαζόταν καὶ μιὰ δεύτερη; Γιατί ἐπιμένει τόσο πολὺ μὲ τὸν πλοῦτο καὶ τοὺς πλουσίους; 

Μιὰ σύγκριση μεταξὺ τῶν δύο πλουσίων τῶν ἀντίστοιχων παραβολῶν ἴσως δώσει μιὰ ἀπάντηση στὰ ἐρωτήματά μας. Ὁ ἕνας πλούσιος «ἐνεδιδύσκετο πορφύραν καὶ βύσσον, εὐφραινόμενος καθ’ ἡμέραν λαμπρῶς» (Λουκ., ιστ’ 19). Τοῦ ἄλλου πλουσίου «εὐφόρησεν ἡ χώρα» του (Λουκ., ιβ’ 16). Τί πιὸ ὄμορφο; θὰ σκεφθῇ κάποιος. Καὶ οἱ δύο, λογικά, θὰ χαίρονταν καὶ θὰ ἀπολάμβαναν τὰ πλούσια ἐλέη τοῦ Θεοῦ. 

Γιὰ νὰ δοῦμε, ὅμως!

Η Μυστική φωνή των Φυτών

                        

                                                               Φωτογραφίες: Pinterest

Κοιτάξτε τα κρίνα του αγρού,
ούτε ο Σολομών  δεν ενδύθηκε όπως αυτά.
Η ζωή τους είναι πλήρης, θαυμαστή και υπερβατική,
κάθε φύλλο, κάθε άνθος, κάθε βλαστός,
σύμβολο της πανταχού παρούσας πρόνοιας του Θεού.

Αντιλαμβάνονται, επικοινωνούν, προσαρμόζονται,
μιλώντας μια γλώσσα αόρατη στα μάτια μας.
Η παρατήρηση και η φροντίδα τους
μας φέρνουν πιο κοντά στη φύση,
στη θεία πρόνοια που διαπερνά κάθε πέταλο.

Η φύση μας διδάσκει υπομονή, αντοχή, αλληλεγγύη,
και ένα τραγούδι στον κισσό μπορεί να κάνει ένα φυτό να  θεριέψει.
Δεν είμαστε κυρίαρχοι·
είμαστε συνοδοιπόροι σε ένα ζωντανό θαύμα,
μια χορωδία από φύλλα και ήχους που μιλούν στην καρδιά.

Η Ηθική Ανάπτυξη: Επιστημονικές και Πατερικές Προσεγγίσεις

  

Η ηθική ανάπτυξη αποτελεί κεντρικό ζήτημα  των επιστημών και της θεολογίας. Στην επιστημονική προσέγγιση, η ηθική ορίζεται ως η ικανότητα του ατόμου να διακρίνει το σωστό από το λάθος και να ενεργεί σύμφωνα με αρχές δικαιοσύνης και συνείδησης (Kohlberg, 1981; Piaget, 1932). Στη χριστιανική παράδοση, η ηθική εμπλέκεται με την πνευματική ωρίμανση, απόκτηση θείας διάκρισης και την ένωση με τον Θεό, όπως διδάσκουν οι Άγιοι Πατέρες (Ιωάννης ο Χρυσόστομος, 1899; Γρηγόριος ο Παλαμάς, 1360). Το παρόν άρθρο αναλύει την ανάπτυξη της ηθικής από  επιστημονική και θεολογική σκοπιά, παρουσιάζοντας τα 6 στάδια του Kohlberg και τη σχέση τους με τη διδασκαλία των Αγίων Πατέρων, ενώ καταλήγει σε ένα ερωτηματολόγιο αυτο-αξιολόγησης για τους αναγνώστες.

                                     Φωτό: Pinterest

Εισαγωγή

Η ηθική ανάπτυξη αποτελεί κεντρικό ζήτημα της επιστήμης και της θεολογίας. Στην επιστημονική προσέγγιση, η ηθική ορίζεται ως η ικανότητα του ατόμου να διακρίνει το σωστό από το λάθος και να ενεργεί σύμφωνα με αρχές δικαιοσύνης και συνείδησης (Kohlberg, 1981; Piaget, 1932). Στη χριστιανική παράδοση, η ηθική εμπλέκεται με την πνευματική ωρίμανση και την ένωση με τον Θεό, όπως διδάσκουν οι Άγιοι Πατέρες (Ιωάννης ο Χρυσόστομος, 1899; Γρηγόριος ο Παλαμάς, 1360). Το παρόν άρθρο αναλύει την ανάπτυξη της ηθικής από επιστημονική και θεολογική σκοπιά, παρουσιάζοντας τα 6 στάδια του Kohlberg και τη σχέση τους με τη διδασκαλία των Πατέρων, ενώ καταλήγει σε ένα ερωτηματολόγιο αυτο-αξιολόγησης για τους αναγνώστες.

Ο "Σπίνος"– Το Παιδί της Λάμπαινας Μεσσηνίας

                            

                                            Φωτό: Μία φωτογραφία Χίλιες Λέξεις στο FB

Αφιερωμένο στους αείμνηστους δασκάλους της Λάμπαινας

Το πρώτο φως της ημέρας έπεφτε απαλά στον κάμπο της Λάμπαινας, χρυσίζοντας τα δέντρα και τα χωράφια. Ο Σπίνος είχε ήδη ξυπνήσει πριν το χάραμα. Η μάνα του έφτιαχνε καφέ στο μικρό τζάκι, ενώ ο πατέρας του ετοίμαζε τα εργαλεία για τη φυτεία των καλλιεργειών, εκείνο το αλησμόνητο Σάββατο. Ο Σπίνος, με τα μάτια ακόμα βαριά από τον ύπνο, φόρεσε τα φθαρμένα του ρούχα και βγήκε στο δρόμο. Ήξερε ότι η μέρα θα ήταν δύσκολη, αλλά δεν παραπονιόταν ποτέ.

Στο σπίτι, οι μυρωδιές από φρεσκοψημένο ψωμί και ζεστό λάδι τον καλούσαν να ξεκινήσει την ημέρα. Πριν πιάσει τα καρβέλια, γονάτισε και έκανε τη μικρή πρωινή του προσευχή, ψιθυρίζοντας σιγά στο Θεό τα λόγια που κρατούσε στην καρδιά του: «Κύριε, δώσε μου δύναμη να κάνω το σωστό σήμερα, για μένα και για την οικογένειά μου». Κρατώντας το ψωμί στα χέρια του, ένιωθε τη ζεστασιά και την ασφάλεια που του έδινε η πίστη του, όπως η σιωπηλή δύναμη που έβλεπε στα μάτια του πατέρα του.

Οι μέρες του μικρού Σπίνου κυλούσαν ανάμεσα στη δουλειά και τα όνειρα. Μετά τη βοήθεια στους γονείς και στους εργάτες των χωραφιών, το απόγευμα καθόταν στο μικρό δωμάτιο με τη λάμπα πετρελαίου να αναβοσβήνει πάνω στα τετράδιά του. Πριν αρχίσει να διαβάζει, έκανε μια σύντομη προσευχή: «Κύριε, βοήθησέ με να μάθω και να γίνω καλός άνθρωπος, χρήσιμος στην κοινωνία». Κάθε γραμμή που έγραφε ή διάβαζε ένιωθε σαν μια μικρή νίκη, σαν ένα βήμα πιο κοντά στα όνειρά του.