Στη Βαλύρα της Μεσσηνίας, τότε που οι δεκαετίες μύριζαν χώμα και βασιλικό – κάπου μεταξύ 1950 και 1980 – υπήρχαν κάτι μικροί ήρωες με μεγάλα αυτιά. Δεν μιλούσαν πολύ, μόνο με έναν λογής λογής γκάρισμα, αλλά καταλάβαιναν τα πάντα. Ήταν τα γαϊδουράκια της Βαλύρας.
Η βιταμίνη D συντίθεται κυρίως μέσω της έκθεσης στο ηλιακό φως. Ωστόσο, η ποσότητα που παράγεται δεν εξαρτάται μόνο από το πόσες ώρες βρισκόμαστε έξω, αλλά από ποιοτικότερα στοιχεία της έκθεσης.
Η παραγωγή βιταμίνης D είναι περιορισμένη όταν:
χρησιμοποιείται αντηλιακό,
το σώμα είναι καλυμμένο με ρούχα,
ο ήλιος δεν βρίσκεται ψηλά (πρωί/απόγευμα),
είμαστε στη σκιά ή πίσω από τζάμια.
Ανταπόκριση: κ. Χρήστος Παν. Παπαγεωργίου
Η οικογένεια του αγαπητού συμπατριώτη μας κ. Παναγιώτη Θωμά Στρατή και κας Αλεξάνδρας Αθανασίου Δρούτσα (σ.σ κόρη του γνωστού επιχειρηματία, κ. Αθανασίου Δρούτσα- DROUTSAS GLASS - Μελιγαλάς- Βιομηχανική Περιοχή), απέκτησαν το δεύτερο μέλος στην ευτυχισμένη τους οικογένεια. Ο "πελαργός" τους έφερε , στην Μαιευτική Κλινική του Γενικού Νοσοκομείου Καλαμάτας, ένα χαριτωμένο αγοράκι.
Από τη σύνταξη της ηλεκτρονικής ιστοσελίδας μας, αγαπητοί Παναγιώτη και Αλεξάνδρα, θερμές ευχές από καρδιάς . Να σας ζήσει ο γιος σας!
Χρ. ΠΑΠ
Στη Βαλύρα Μεσσηνίας, η συγκομιδή της χοντρολιάς δεν είναι απλώς μια αγροτική εργασία· είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής των ανθρώπων του τόπου. Κάθε νοικοκυριό, μικρό ή μεγάλο, έχει τον δικό του ελαιώνα και ορισμένες πολύτιμες ρίζες χοντρολιές που κληρονομούνται από γενιά σε γενιά. Από αυτές παράγονται οι περίφημες ελιές Καλαμών – ο καρπός που ταξιδεύει σε κάθε γωνιά του κόσμου και αποτελεί πρεσβευτή της μεσσηνιακής γης.
Είχα τη μοναδική ευκαιρία να ζήσω από κοντά αυτή τη διαδικασία στον ελαιώνα της κας Μαρίας Φωτεινού–Χρηστάκη, στον εύφορο κάμπο της Βαλύρας. Προς το μεσημέρι της 15ης Νοεμβρίου φορτώσαμε στο μικρό trailer τα ελαφριά, σύγχρονα πράσινα ελαιόπανα, καλάθια και καφάσια, μαζί με τα παλιά ραβδιά που εξακολουθούν να έχουν τη δική τους θέση στη σύγχρονη συγκομιδή.
Κατευθυνθήκαμε προς μια καρποφόρα χοντρολιά που δεσπόζει στο κτήμα της Μαρίας, στον ευλογημένο κάμπο της Βαλύρας. Το δέντρο, μεγαλόπρεπο και φορτωμένο, θύμιζε πως η φύση πάντα ανταμείβει όσους την αγαπούν.
Σύγχρονες Επιστημονικές και Ψυχολογικές Προσεγγίσεις
Εισαγωγή
Η σύγχρονη ψυχολογία εξελίσσεται προς μια ολοένα και πιο ολιστική κατανόηση της ανθρώπινης νοημοσύνης. Η παραδοσιακή άποψη που εστίαζε αποκλειστικά στη γνωστική νοημοσύνη IQ έχει πλέον εμπλουτιστεί με νέες διαστάσεις: τη συναισθηματική νοημοσύνη (EQ), την κοινωνική, τη δημιουργική και την πνευματική νοημοσύνη (SQ).¹ Παράλληλα, η έρευνα στη νευροεπιστήμη και στην ψυχολογία της επίγνωσης αποκαλύπτει ότι ο νους και το σώμα λειτουργούν ως ενιαίο σύστημα, όπου οι λεπτές αισθήσεις και η διαίσθηση (intuition) παίζουν κρίσιμο ρόλο στη λήψη αποφάσεων, στην ενσυναίσθηση και στην εσωτερική καθοδήγηση.² Στόχος της παρούσας μελέτης είναι να συνθέσει τα πιο πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα με μια ανθρωποκεντρική και υπαρξιακή θεώρηση της πολυδιάστατης νοημοσύνης, ενσωματώνοντας και τη θεολογική προοπτική του νοήματος και του σκοπού της ζωής.
Η καθημερινότητα όσων ζουν και εργάζονται στη Βαλύρα είναι γεμάτη προκλήσεις∙ από χωματόδρομους που δυσκολεύουν τη μετακίνηση προς τα κτήματα, μέχρι παραμελημένα σημεία που μπορούν να γίνουν προβληματικά, ιδιαίτερα σε περιόδους βροχοπτώσεων ή έντονης αγροτικής δραστηριότητας. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει μια πραγματικότητα που συχνά παραβλέπουμε: πόσο πιο εύκολη και δημιουργική θα ήταν η ζωή όλων μας, αν ο καθένας παρενέβαινε – με μέτρο και υπευθυνότητα – στα μικρά προβλήματα που βλέπει καθημερινά;
Η αυτοδιοίκηση έχει φυσικά τις ευθύνες της: οφείλει να μεριμνά, να παρεμβαίνει έγκαιρα και να λύνει τα μεγάλα και σοβαρά ζητήματα της κοινότητας. Αυτό όμως δεν ακυρώνει την αξία της προσωπικής συμβολής των κατοίκων. Αντίθετα, τη συμπληρώνει και την ενισχύει.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο νεαρός επιχειρηματίας της Βαλύρας, κ. Στασινός Αθαν. Μπόβης, ο οποίος με τη δράση και τη στάση του υπενθυμίζει πόσο σημαντικό είναι να συμμετέχει ο κάθε κάτοικος στην προστασία και τη βελτίωση του τόπου του. Ο κ. Μπόβης, που καλλιεργεί βιολογικές ελιές και παράγει εξαιρετικό ελαιόλαδο εξαγωγής, δεν περιορίζεται μόνο στην επαγγελματική του δραστηριότητα. Με την ενεργή του παρουσία στην Τοπική Κοινότητα, προτείνει ομαδικές δράσεις και συνεργασία∙ έχει άριστη σχέση με τους συγχωριανούς του και δεν διστάζει να συνεισφέρει ο ίδιος όπου μπορεί.
Φυσικά, ο Πρόεδρος της Κοινότητας Βαλύρας, κ. Δημήτρης Τσιλίκας , σε συνεργασία με τον Δήμο Μεσσήνης και την Περιφέρεια Πελοποννήσου, εργάζεται συστηματικά για τη διάνοιξη και βελτίωση δρόμων. Όμως, οι ανάγκες ενός αγροτικού τόπου είναι μεγάλες και συχνά οι παρεμβάσεις της πολιτείας δεν επαρκούν από μόνες τους. Εκεί ακριβώς έρχεται η αξία της συμμετοχής του κάθε κατοίκου.
Αφιερωμένο στον Απόστολο
Ορισμένοι Βαλυραίοι συγχωριανοί και φίλοι μας βιώνουν έντονο πόνο στον ώμο και στο χέρι τους λόγω πάρεσης (ημιπληγίας). Κι ενώ προσπαθούν να επανέλθουν σε φυσιολογική λειτουργία κινητικά, αισθάνονται ότι χρειάζονται κατάλληλη ορθοπεδική υποστήριξη. Υπάρχουν ορθοπεδικά βοηθήματα για πάρεση στο χέρι μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο, ειδικά όταν υπάρχει πόνος στον ώμο, πιθανόν υποξία (subluxation) του ώμου ή χαλάρωση μυών. Αλλά είναι κρίσιμο να ληφθούν υπόψη ορισμένα στοιχεία πριν επιλεγεί μια κατάλληλη συσκευή, και καλό θα ήταν να συνδυαστεί η χρήση της με καθοδήγηση φυσικοθεραπευτή ή εργοθεραπευτή.
Το σωτήριον έτος 1952 γεννήθηκε η Μαιρούλα στη Μεσσήνη. Λίγο αργότερα, λόγω μετάθεσης του πατέρα της –αστυνομικού στο επάγγελμα– φοίτησε στο Δημοτικό Σχολείο Μελιγαλά, μαζί με τον Ιωάννη. Από τα πρώτα της χρόνια ξεχώριζε για τη διακριτική της παρουσία: επιμελής, ευγενική, συνεσταλμένη· ένα κορίτσι τόσο όμορφο, που έμοιαζε να φέρει κάτι άυλο πάνω του, σαν να είχε ξεστρατίσει από ουράνια σφαίρα.
Τα κορίτσια της τάξης ποθούσαν τη φιλία της, τα αγόρια έψαχναν συνεχώς αφορμές για να της τραβήξουν την προσοχή. Μόνο ένας δεν γύριζε ποτέ το βλέμμα: ο σοβαρός και αριστούχος Ιωάννης. Εκείνον, από όλους, η Μαιρούλα έμελλε να αγαπήσει με έναν έρωτα που σιγόκαιγε σιωπηλά και αντί να σβήσει, την τραυμάτιζε μέσα της επί δεκαετίες.
Στὶς 16 Νοεμβρίου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τὴν μνήμη τοῦ Ἀποστόλου καὶ Εὐαγγελιστοῦ Ματθαίου καὶ τὸ Εὐαγγέλιο σχετίζεται μὲ τὴν κλήση του (Ματθ., θ’ 9-13).
Θαυμαστός, πράγματι, ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖον ὁ πρώην τελώνης καὶ ἁμαρτωλὸς Ματθαῖος ἀνταποκρίθηκε στὴν κλήση τοῦ Κυρίου: «Ἀκολούθει μοι.», τὸν προτρέπει ὁ Κύριος, ποὺ διακρίνει τὴν βαθύτερη διάθεσή του γιὰ μετάνοια.
«Καὶ ἀναστὰς ἠκολούθησεν αὐτῷ» (ὅ. π., 9). Ἔτσι ἁπλᾶ καὶ χωρὶς δισταγμό! Καὶ ὄχι μόνον ἀκολούθησε ὁ Ματθαῖος τὸν Κύριο, ἀλλὰ προσκάλεσε στὴν οἰκία του καὶ ἄλλους ὁμοίους του καὶ τὸν ἴδιο τὸν Κύριο, τὸν λυτρωτή του ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, νὰ συνεορτάσουν γιὰ τὴν μεταστροφή του!
«Σκᾶνε ἀπὸ τὸ κακό τους» οἱ ὑποκριτὲς Φαρισαῖοι. Νὰ καταδεχθῇ ὁ διδάσκαλος, λένε στοὺς μαθητές Του, νὰ φάγη μὲ ἕναν ἐγνωσμένο ἁμαρτωλό καὶ μὲ τοὺς ὁμοίους του;
Σκάνδαλο γιὰ τούς «καθωσπρέπει» Φαρισαίους! Σημειωτέον ὅτι οἱ τελῶνες εἰσέπρατταν τοὺς φόρους γιὰ λογαριασμὸ τῶν κατακτητῶν Ρωμαίων καὶ ἐπὶ τῇ εὐκαιρίᾳ, μὲ τὰ «πανωτόκια», ἔβαζαν καὶ αὐτοὶ κάτι παραπάνω στὴν τσέπη των. Γι’ αὐτὸ ἦταν μισητοὶ στοὺς ὁμοεθνεῖς των.
Η ψυχική νόσος, όπως η σχιζοφρένεια, η παράνοια και η βαριά κατάθλιψη, συχνά συνοδεύεται από ψευδαισθήσεις, παραισθήσεις και έντονες αρνητικές σκέψεις. Οι εμπειρίες αυτές μπορεί να λειτουργούν ως μορφή ψυχολογικής βίας («mental abuse»), προκαλώντας φόβο, αίσθημα αδυναμίας και αυτοκατηγορία (Morrison et al., 2014). Στο πλαίσιο αυτό, η ανάπτυξη μεταγνώσης και η αξιοποίηση ψυχοπνευματικών πρακτικών φαίνεται να προσφέρουν σημαντική ανακούφιση και ενίσχυση της ανθεκτικότητας των ασθενών.
Η μεταγνώση (metacognition) ορίζεται ως η ικανότητα του ατόμου να παρατηρεί, αξιολογεί και ρυθμίζει τις δικές του γνωστικές διαδικασίες, όπως σκέψεις, πεποιθήσεις και συναισθήματα (Flavell, 1979; Lysaker et al., 2013). Σε ασθενείς με ψύχωση, η μεταγνώση επιτρέπει:
Τον εντοπισμό μη ρεαλιστικών ή παραισθητικών σκέψεων.
Την ανάπτυξη εσωτερικού διαλόγου και αυτορρύθμισης.
Τη βελτίωση κοινωνικής λειτουργικότητας και μείωση αυτοκατηγορίας.
Έρευνες δείχνουν ότι η εκπαίδευση μεταγνώσης μπορεί να μειώσει την ένταση των ψευδαισθήσεων και να ενισχύσει την ικανότητα των ασθενών να διαχειρίζονται τον ψυχικό πόνο (Moritz & Woodward, 2007).
Η παρούσα μελέτη εξετάζει τον μύθο του μονόκερου ως σύμβολο μοναδικότητας και ιδιαίτερων ικανοτήτων, και τη σύνδεσή του με παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες και αυτισμό. Ο μονόκερος αναδεικνύει μεταφορικά τη σημασία της μοναδικής σκέψης, της δημιουργικότητας και της ευαισθησίας, χαρακτηριστικά που συχνά παρατηρούνται σε παιδιά που δυσκολεύονται σε παραδοσιακά εκπαιδευτικά περιβάλλοντα. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στα savant φαινόμενα, όπου ορισμένα αυτιστικά παιδιά εμφανίζουν εντυπωσιακές δεξιότητες σε συγκεκριμένους τομείς, παρά τις δυσκολίες τους στην επικοινωνία ή στην καθημερινή λειτουργία. Μέσα από τη σύνδεση μύθου, ψυχολογίας και νευροεπιστήμης, η μελέτη υπογραμμίζει τη σημασία της αναγνώρισης και υποστήριξης αυτών των ιδιαίτερων ικανοτήτων, προάγοντας την εκπαιδευτική και προσωπική ανάπτυξη των παιδιών.
Μέλημα ὅλων τῶν ὀρθοδόξων Πατέρων ὑπῆρξε πάντοτε ἡ πνευματικὴ καὶ δι’ αὐτῆς ἡ μορφωτικὴ καὶ κοινωνικὴ πρόοδος τῶν πιστῶν. Πρωτοπόροι στὴν ἀντίληψη αὐτὴν ἦταν οἱ τρεῖς μας Ἱεράρχες καὶ μάλιστα ὁ ἐνεργώτερος ἐξ αὐτῶν περὶ τὰ κοινωνικά, Χρυσόστομος. Ἡ Ἐκκλησία ἔχει μεταθέσει, ὡς γνωστόν, τὴν μνήμη του ἀπὸ τὴν 14η Σεπτεμβρίου, ἡμέρα τῆς κοιμήσεώς του, τὴν 13η Νοεμβρίου, ἀκριβῶς πρὶν ἀπὸ τὴν εἴσοδό μας στὴν μικρὴ Σαρακοστὴ τῶν Χριστουγέννων -ὄχι τυχαίως.
Τα μελομακάρονα είναι ένα από τα πιο αγαπημένα παραδοσιακά ελληνικά γλυκίσματα, ιδιαίτερα συνδεδεμένο με την περίοδο των Χριστουγέννων. Η παρασκευή τους συμβολίζει τη χαρά και την προετοιμασία για τη Γέννηση του Χριστού, ενώ εντάσσεται στην περίοδο της νηστείας που ξεκινά στις 14 Νοεμβρίου και ολοκληρώνεται στις 25 Δεκεμβρίου (Καψάλης, 2015).
Στη Βαλύρα Μεσσηνίας, η παράδοση αυτή διατηρείται ζωντανή μέσα από τη φροντίδα των τοπικών αρτοποιών και νοικοκυρών. Δύο φούρνοι ξεχωρίζουν για τα εξαιρετικά τους μελομακάρονα: ο Φούρνος Ιθώμη της οικογένειας Καρτερολιώτη, όπου η νεαρή ζαχαροπλάστης κα Ευθυμία καταθέτει το προσωπικό της μεράκι, και ο Φούρνος Μπουρολιά, όπου ο κ. Γιώργος και η σύζυγός του κα Αγάπη συνεχίζουν να προσφέρουν στους κατοίκους του χωριού γλυκίσματα υψηλής ποιότητας.
Χρόνια μαθητικά, εικόνες ζωηρές από τη Βαλύρα Μεσσηνίας· εκεί όπου η φύση μάς καλωσόριζε με τη χαρά των καρπών της. Ανάμεσα στα πεύκα και τις ελιές, η κουμαριά στεκόταν περήφανη, στολισμένη με χρυσοκόκκινα κούμαρα. Ήταν το σημάδι ότι έφτασε το φθινόπωρο – εποχή χαράς και νοσταλγίας. Από τότε ως σήμερα, κάθε φορά που βλέπουμε κουμαριές, η ψυχή μας ανασταίνεται· γευόμαστε τη γλυκιά γεύση της νιότης.
Η αδολεσχία, δηλαδή η φλυαρία ή ματαιολογία, είναι φαινόμενο που απασχολεί τον άνθρωπο από τα αρχαία χρόνια έως σήμερα. Δεν αφορά μόνο την κοινωνική συμπεριφορά, αλλά και το ήθος και την πνευματική κατάσταση του ανθρώπου. Από την αρχαιότητα οι σοφοί προειδοποιούσαν ότι η υπερβολή στον λόγο φανερώνει έλλειψη μέτρου, ενώ η σιωπή και η λακωνικότητα συνδέονται με τη φρόνηση και τη σοφία.Το ίδιο υποστηρίζουν και οι πατέρες της Ορθοδοξίας. Η αδολεσχία θεωρείται ψυχικό πάθος.
1. Η αδολεσχία στην αρχαία ελληνική και ιουδαϊκή σοφία
Για τον αρχαίο Έλληνα, η φλυαρία ήταν υπέρβαση του μέτρου και ένδειξη ασυγκράτητου πάθους. Ο λόγος, ως δώρο θεϊκό, απαιτούσε φειδώ και ευθύνη. Η σιωπή θεωρούνταν αρετή, γιατί προφύλασσε τον άνθρωπο από την απερισκεψία και το σφάλμα.
Η βροχή έπεφτε απαλά, αλλά μη φοβάστε: κάθε σταγόνα έχει λόγο να πέσει.
Κάθε χρόνο η ίδια ιστορία, και όμως πάντα διαφορετική.
Οι ελιές γυαλίζουν, κάθε σταγόνα δεν πήγε χαμένη.
Η δουλειά μας δεν είναι μόνο προσπάθεια, είναι συνομιλία με τη γη.
Η βροχή δεν κρατά για πάντα. Ο ήλιος πάντα βρίσκει τον δρόμο.
Τα απέξω είναι καθρέφτης του μέσα.
Ο Νοέμβρης μάς διδάσκει υπομονή.
Κι έτσι, η βροχή, ο ήλιος, η δουλειά μας έγιναν ένα — μικρή μακαρία αρμονία.
Η μεταγνώση αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους τομείς μελέτης στη γνωστική και εκπαιδευτική ψυχολογία. Ο όρος αναφέρεται στην επίγνωση και τον έλεγχο που ασκεί το άτομο στις ίδιες του τις γνωστικές διεργασίες, όπως η σκέψη, η μάθηση και η μνήμη (Flavell, 1979). Η κατανόηση της μεταγνώσης έχει ιδιαίτερη σημασία τόσο για τη θεωρητική κατανόηση της ανθρώπινης νόησης όσο και για την πρακτική εφαρμογή της σε ψυχοεκπαιδευτικά πλαίσια.
Ο όρος «μεταγνώση» (metacognition) εισήχθη από τον John Flavell τη δεκαετία του 1970 και ορίζεται ως η γνώση που έχει το άτομο για τις γνωστικές του διαδικασίες και η ικανότητα ρύθμισης αυτών (Flavell, 1979). Με απλά λόγια, μεταγνώση είναι «η σκέψη για τη σκέψη».Η ικανότητα να κατανοεί και να ασκεί έλεγχο στις σκέψεις του το άτομο, επίσης να προγραμματίζει τι είναι καλύτερο γνωστικά για να ανταπεξέλθει στους καθημερινούς του στόχους. Περιλαμβάνει δύο κύριες συνιστώσες:
Μεταγνωστική γνώση – η επίγνωση που έχει το άτομο για τις στρατηγικές μάθησης, τις γνωστικές του δυνατότητες και τις απαιτήσεις ενός έργου.
Φωτό: Γεωργία Μαρινοπούλου στο FB
Εισαγωγή
Στις βυζαντινές τοιχογραφίες, τίποτε δεν είναι διακοσμητικό. Κάθε λεπτομέρεια φέρει βαθύ θεολογικό νόημα. Ένα από τα πιο διακριτικά αλλά ουσιαστικά στοιχεία είναι το χαμηλό τείχος της Ιερουσαλήμ ή "κάτω πόλης" συγκριτκά με την Σιών, "πόλη Βασιλείας του Θεού", που χωρίζει τον χώρο ανάμεσα στο θείο και στο ανθρώπινο.
Στην αγιογραφία, το παραβάν ή χαμηλό τειχάκι είναι ένα διακριτό όριο ανάμεσα στον κόσμο του ανθρώπου και στον κόσμο του Θεού. Δεν είναι απλώς διακοσμητικό στοιχείο· δηλώνει τη διάκριση αλλά και τη συνάντηση ουρανού και γης. Μέσα από αυτό, οι αγιογράφοι δείχνουν πώς ο Θεός πλησιάζει τον άνθρωπο χωρίς να χάνει τη θεότητά Του, ή πώς η θεία δόξα αποκαλύπτεται ως απρόσιτη και φωτεινή.
Αυτή η διαχωριστική “γραμμή” εμφανίζεται σε σκηνές όπως ο Ευαγγελισμός, η Είσοδος στα Ιεροσόλυμα, η Σταύρωση, η Μεταμόρφωση και η Ανάσταση, η Σταύρωση Αγίων κ.α. Το τείχος υποδηλώνει ότι ο ουρανός αγγίζει τη γη χωρίς να συγχέεται μαζί της.
Η Βαλύρα, φωλιασμένη στις όχθες του ποταμού Μαυροζούμενα —του Πύρνακα— έχει γνωρίσει στο πέρασμα των χρόνων χαρές, καλοσύνες, μα και συμφορές. Το ποτάμι, άλλοτε γαλήνιο κι άλλοτε ορμητικό, κρατά μέσα του τις φωνές των ανθρώπων που έζησαν πλάι του. Από τις καταστροφικές πλημμύρες του 1947, όπου χάθηκαν ζωές νέων μυλωνάδων, ως τη μεγάλη νεροποντή του Σεπτεμβρίου 2016, οι κάτοικοι δεν έπαψαν να σέβονται και να φοβούνται το στοιχείο αυτό που, όσο κι αν το τιθασεύσεις, δεν ξεχνά.
Μα μέσα στις δοκιμασίες, πάντα γεννιούνται οι αληθινοί ήρωες — οι ταπεινοί, οι αφανείς, αυτοί που δρουν χωρίς σκέψη για ανταμοιβή. Ένας απ’ αυτούς είναι ο Αχιλλέας Μπατάλιας, ο άνθρωπος που η καρδιά του στάθηκε φράγμα μπροστά στην ορμή του νερού.
Έφυγε πλήρης ημερών, σε ηλικία 90 χρονών, ο αγαπητός συγχωριανός μας Βασίλης Θ. Καυκούλας.
Το φθινόπωρο είναι η εποχή που η φύση σιωπά για λίγο, για να ακούσουμε καλύτερα τον εαυτό μας. Είναι ο καιρός της απογύμνωσης, της εσωστρέφειας, μα και της ωριμότητας του φωτός. Όταν τα δένδρα χρυσίζουν και ο αέρας μυρίζει υγρασία και ανάμνηση, η ζωή μας ψιθυρίζει πως κάθε τέλος είναι κι ένας καινούριος τρόπος να ξεκινήσεις. Το διήγημα αυτό περιλαμβάνει μία μοναδική εμπειρία της κυρίας Χριστίνας Καλέκα, εργαζόμενης στο Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδας, στο γραφείο της Περιφέρειας στην Καλαμάτα. Ευχαρίστως δέχθηκε να μοιραστεί τη χαρά της απόδρασής της στο Λεοντάρι Αρκαδίας, με τους φίλους αναγνώστες μας.
Στο γαλήνιο νησί της Σύμης, εκεί όπου το γαλάζιο του Αιγαίου σμίγει με το φως της πίστης, δεσπόζει το μοναστήρι του Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Πανορμίτη. Πρόκειται για ένα από τα σπουδαιότερα προσκυνήματα του Δωδεκανησιακού χώρου, αλλά και ολόκληρης της Ορθοδοξίας. Η φήμη του ξεπερνά τα σύνορα της Ελλάδας χάρη στην ευσέβεια των πιστών, τα θαύματα που αποδίδονται στον Ταξιάρχη και κυρίως χάρη σε ένα μοναδικό λαϊκό έθιμο: την αποστολή μπουκαλιών με γραπτές προσευχές, τα οποία, όπως λέγεται, ταξιδεύουν με θαυμαστό τρόπο και φτάνουν στο μοναστήρι.
Στην καρδιά της Μεσσηνίας, ανάμεσα στους λόφους και τα ρέματα που αγκαλιάζουν τη Βαλύρα, ανθίζει κάθε άνοιξη η άγρια τριανταφυλλιά. Το ταπεινό αυτό φυτό, γνωστό από τα χρόνια της αρχαιότητας, χαρίζει το φθινόπωρο έναν πολύτιμο καρπό: το κυνόροδο. Για τους παλιούς Βαλυραίους, δεν ήταν απλώς ένας καρπός της φύσης, αλλά ένα μικρό «φαρμακείο» που συνόδευε το σπίτι σε δύσκολους καιρούς. Σήμερα, ο καρπός αυτός επιστρέφει στο προσκήνιο ως στοιχείο παράδοσης, ευεξίας και οικολογικής συνείδησης.
Το κυνόροδο είναι ο καρπός της Rosa canina, της άγριας τριανταφυλλιάς. Όταν ωριμάσει, παίρνει πορτοκαλοκόκκινη απόχρωση και ξεχωρίζει μέσα στη φθινοπωρινή βλάστηση. Πλούσιο σε βιταμίνη C, αντιοξειδωτικά και πηκτίνη, χρησιμοποιείται παραδοσιακά για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού και την πρόληψη των κρυολογημάτων. Οι γιαγιάδες της Βαλύρας συνήθιζαν να το αποξηραίνουν, να το φυλάνε σε πάνινες σακούλες και να το βράζουν τον χειμώνα, φτιάχνοντας ένα ρόφημα «για τη δύναμη και τη ζέστη του σώματος».
Φωτογραφίες: κ. Τάκης Ατζαμιδάκης, Ζωγράφος
Με αφορμή την εορτή του Αγίου Νεκταρίου Αιγίνης, 9-11-2025, προστάτη και θαυματουργού της Βαλύρας Μεσσηνίας, παρουσιάζουμε ένα αφιέρωμα στον Ιερό Ναό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, Αγίου Νεκταρίου και Οσίου Δαυΐδ της Ευβοίας , με την ευγενική παραχώρηση φωτογραφιών, εκ μέρους του δημοφιλούς Ζωγράφου, κ. Τάκη Ατζαμιδάκη. Ο λαμπρός ναός αποτελεί ζωντανό σύμβολο πίστης και αγάπης των κατοίκων του χωριού και φιλοξενεί τη μνήμη των Αγίων που τιμώνται με ιδιαίτερη ευλάβεια. Η πλούσια εσωτερική του διακόσμηση μας εισάγει στον κόσμο της βυζαντινής τέχνης και της πνευματικής παράδοσης της Εκκλησίας μας.
Στο όμορφο χωριό μας, στον κεντρικό δρόμο που οδηγεί προς τη Μεσσήνη, βρίσκεται ο περικαλλής πέτρινος ναός, που θεμελιώθηκε στις 10-8-2006 και εγκαινιάστηκε στις 4-11-2007 (lyrasi.blogspot.com).
Ὄχι ἕνα ἀλλὰ δύο θαύματα πίστεως μᾶς παρουσιάζει τὸ Εὐαγγέλιο τῆς Κυριακῆς Ζ’ Λουκᾶ (η’ 41-56). Δυὸ πονεμένες ὑπάρξεις, ἕνας πατέρας, ποὺ ἔπασχε γιὰ τὸ παιδί του, ποὺ πέθαινε, καὶ μιὰ γυναῖκα, ποὺ ἔπασχε ἡ ἴδια ἀπὸ χρόνια ἀσθένεια, ζητοῦν καὶ προσδοκοῦν νὰ λάβουν ἀπὸ τὸν Κύριο παρηγορία καὶ ἀνάπαυση στὴν θλίψη των.
Καὶ οἱ δύο ἔχουν «ἀπαγορευτικό» ἀπὸ τὸν νόμο νὰ πλησιάσουν τὸν Κύριο: ὁ ἕνας, διότι ὡς ἀρχισυνάγωγος θά «μολυνόταν» ἀπὸ τὸ κήρυγμά Του, καὶ ἡ ἄλλη, διότι, ὡς αἱμορροοῦσα, ἦταν, σύμφωνα μὲ τὸν μωσαϊκὸ νόμο, ἀκάθαρτη καὶ μολυσμένη.
Φωτό: Γιώργου Μόσχου στο FB
Η Εκκλησία μας γιορτάζει τη σύναξη των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ και των Αγγελικών Ταγμάτων στις 8 Νοεμβρίου. Τιμά τους Παμμεγίστους Ταξιάρχες που βρίσκονται κοντά στον Θεό και συνοδεύουν τις ψυχές των ανθρώπων στον δρόμο της σωτηρίας. Ο Ορθόδοξος Συναξαριστής αναφέρει ότι οι Άγγελοι, και ιδιαίτερα οι αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ, είναι φύλακες της θείας τάξης και της θείας οικονομίας, προασπίζοντας την πίστη, την αγάπη και τη δικαιοσύνη του Θεού (Συναξαριστής, 1990).
Η γιορτή αυτή υπενθυμίζει την πτώση του Εωσφόρου, του αγγέλου που από υπερηφάνεια επαναστάτησε κατά του Θεού. Η πτώση του Εωσφόρου έγινε η αιτία της εισόδου της αμαρτίας στον κόσμο και της συνεχούς μάχης ανάμεσα στο καλό και το κακό. Οι Αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ εμφανίζονται ως οι υπερασπιστές της τάξης και της πίστης, που υπενθυμίζουν στους ανθρώπους ότι η ταπεινή καρδιά, η πίστη και η αγάπη είναι η αληθινή οδός προς το Θεό (Ware, 1997).
Στο ιερό του ναού, η δεξιά θύρα
Αφιερωμένο στον παππού Ανδρέα
που έφυγε μέσα στον πόλεμο του 1940,
αφήνοντας της τέχνης του το χάρισμα
στον αείμνηστο γιο του, Ηλία
Ρυάκι από εδώ κι από εκεί, με φιδίσιο κορμί, ορίζει τα περιβόλια της Βαλύρας. Πάνω στο νότιο του πάτημα, εφτά κόρες ψηλές και λυγερές, με ασημόλευκη φυλλωσιά στραμμένη στον ήλιο του μεσημεριού, για χρόνια αψηφούν βορειάδες και χιονιάδες, το δριμύ χαλάζι και τους ορμητικούς αέρηδες. Με υπομονή στρέφουν το κεφάλι ψηλά στη θέρμη του καλοκαιριού και ούτε που τις αγγίζουν — με τις ευλογίες του Παντοδύναμου Πατέρα τους — της νύχτας τα καμώματα.
Σε ηλικία μόλις 23 ετών πέρασε το κατώφλι του ιδρύματος ως νεαρή δασκάλα και διευθύντρια. Από τότε δεν έφυγε ποτέ. Παρά τις δυσκολίες, τη μοναξιά και τις θυσίες, έμεινε εκεί, με πίστη, επιμονή και απέραντη αγάπη, για να γίνει η μάνα που τόσα κορίτσια δεν είχαν.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία διαθέτει πλούσια παράδοση που συνδέει την πίστη με την ίαση. Οι Άγιοι, πέρα από τη πνευματική καθοδήγηση, είχαν ενεργό ρόλο στη θεραπεία ασθενών, ακόμη και με σοβαρές σωματικές βλάβες. Πολλές από τις περιγραφές των θαυματουργικών θεραπειών τους διασώζονται σε ιστορικά αρχεία, πίνακες και μαρτυρίες.
«Ο κ. Βασίλειος Κέκης, καθηγητής της χειρουργικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Διευθυντής χειρουργός του “Ιατρικού Κέντρου Αθηνών”, έζησε στη Βοστόνη Αμερικής το 1962, μια έντονη θρησκευτική εμπειρία, σε σχέση με θαυμαστές θεραπείες των Αγίων Αναργύρων, όπως τις κατέγραψε ο ίδιος, προς δόξαν του Θεού και τιμή των Αγίων Κοσμά και Δαμιανού. Τον Μάιο του 1962 μετεφέρετο επειγόντως στο τμήμα ατυχημάτων του Γενικού Νοσοκομείου της Μασσαχουσέτης (Mass. General Hospital) στη Βοστόνη Αμερικής, ένα μικρό αγόρι ηλικίας δώδεκα ετών, στο οποίο είχε αποκοπεί το δεξί του χέρι κατόπιν τροχαίου ατυχήματος. Μετά από επιτυχή χειρουργική επέμβαση επιτεύχθει η ανασυγκόλληση του άκρου και μετά από λίγο καιρό ο μικρός μαθητής επανήλθε στην ομάδα μπέιζ-μπολ του σχολείου του! Μετά την επιτυχία αυτή ο ημερήσιος τύπος της Αμερικής οργάνωσε Press conferences μετά ιατρών χειρουργών, οι οποίοι έλαβαν μέρος στην εγχείρηση αυτή. Κατ΄ αρχήν ένας από τους δημοσιογράφους ρώτησε εάν το Mass. General Hospital διεκδικούσε την προτεραιότητα για ένα τέτοιο είδος χειρουργικής επέμβασης. Τότε προς έκπληξη όλων, ο διευθυντής του Νοσοκομείου, χειρούργος E. D. Churchill απάντησε ως εξής: “Όχι, δεν διεκδικούμε τέτοια προτεραιότητα, διότι μια άλλη ομάδα γιατρών, οι Άγιοι Κοσμάς και Δαμιανός, περί το 400 μ.Χ. ακρωτηρίασε ενός άνδρα το κάτω άκρο, το οποίο έπασχε από γάγγραινα και το αντικατέστησε με ενός άλλου υγιούς από έναν Άραβα, ο οποίος μόλις είχε πεθάνει”!
Φωτογραφίες: Πεζοπορίες με Πανσέληνο στο FB
Αφιερωμένο στις αείμνηστες μητέρες της Βαλύρας, που με αγάπη και υπομονή χάριζαν καθαριότητα και ευωδιά στα σπίτια μας.
Εισαγωγή
Στα μεταπολεμικά χρόνια, έως και τη δεκαετία του 1970, οι ελληνικές οικογένειες διατηρούσαν έθιμα και πρακτικές που συνδύαζαν την αυτάρκεια, την καθαριότητα και τη φροντίδα. Ανάμεσα σε αυτές ξεχωριστή θέση κατείχε η παρασκευή του σπιτικού σαπουνιού. Στη Βαλύρα Μεσσηνίας, οι μητέρες έβραζαν λάδι, νερό και καυστική σόδα, ακολουθώντας συνταγές που περνούσαν από γενιά σε γενιά. Το σαπούνι τους ήταν σύμβολο φροντίδας, οικολογίας και μητρικής στοργής.
Η θεία επικοινωνία δεν πραγματοποιείται με ανθρώπινα μέσα ή φωνές αισθητές, αλλά με τον ενδιάθετο Λόγο, που μιλά μέσα στην καρδιά του ανθρώπου. Η Παλαιά και η Καινή Διαθήκη φανερώνουν πως ο Θεός προσαρμόζει τον λόγο Του στη νοητική και πνευματική κατάσταση εκείνου που Τον ακούει: «ἐγένετο λόγος Κυρίου πρός με λέγων» (Ἰερεμίας 1:4). Δεν πρόκειται για ήχο που συλλαμβάνουν τα αυτιά, αλλά για εσωτερική φανέρωση, έναν λόγο που εκφέρεται εν σιωπῇ, χωρίς φθόγγο, αλλά με βεβαιότητα.
Στην Αγία Γραφή και στη λειτουργική γλώσσα, η «καρδιά» δεν σημαίνει το σωματικό όργανο ούτε απλώς το συναισθηματικό κέντρο, αλλά το κέντρο του προσώπου, εκεί όπου ενώνονται ο νους, η ψυχή και η θέληση. Όταν στη Θεία Λειτουργία ακούμε το «Ἄνω σχῶμεν τὰς καρδίας», δεν σημαίνει ανύψωση συναισθημάτων, αλλά παύση των γήινων λογισμών· σιωπά η καρδιά, και η ενέργεια του ανθρώπου ανέρχεται νοερά προς τον Θεό.O κεκαθαρμένος άνθρωπος εαυτώ και Θεώ συστρεφόμενος επικοινωνεί με τον Δημιουργό του.
Ο Ἅγιος Μακάριος ὁ Αἰγύπτιος λέει:
