-Ήταν 15η Ιουλίου 1965, ήμουν 17 ετών και εργαζόμουν στον Συνεταιρισμό των Ραφτάδων στο κέντρο της Αθήνας. Υποστήριζα τη γραμματεία και εκτελούσα ανάλογες εξωτερικές εργασίες. Ο Συνεταιρισμός δημιουργήθηκε από εξόριστους αριστερούς στη Μακρόνησο, όταν επέστρεψαν και θέλησαν να ενταχθούν εργασιακά στο κοινωνικό σύνολο. Ήταν δε τόσο κερδοφόρα η επιχείρησή τους, ώστε ο Συνεταιρισμός περιλάμβανε επτά καταστήματα στην Αθήνα και είχε εξαπλωθεί σε αρκετές πόλεις στην επαρχία.
-Άστα όλα Γιώργη σήμερα, τρέξε να μαζέψεις τα άλλα παιδιά να πάτε για διαδήλωση στη Βουλή, μου φώναξε από τον απέναντι πάγκο μία αριστερών πεποιθήσεων εργάτρια. Ο Βασιλιάς μια χαρά τα κανόνισε, απέπεμψε αντισυνταγματικά την κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου.
-Τότε, όλοι σηκώθηκαν όρθιοι και με κάρφωσαν με το βλέμμα τους. Η σιωπηλή τους κατάφαση έβαλε φτερά στα πόδια μου.
Άρχισα να περπατώ βιαστικά κοντά στην Αγία Ειρήνη στο Μοναστηράκι και στην Ερμού για να μαζέψω τα φιλαράκια μου, που κι εκείνοι αντίστοιχα εργάζονταν την ημέρα και το βράδυ παρακολουθούσαν το ίδιο νυκτερινό Γυμνάσιο. Το πώς και το γιατί δεν το γνωρίζαμε, το γεγονός όμως ότι η πράξη του Βασιλιά ήταν αντισυνταγματική ήταν αρκετό για να ανάψει εντός μας μεγάλη φλόγα για έντιμο αγώνα υπέρ πατρίδος και να μάς ενώσει σε έναν κοινό σκοπό. Εκείνο το καλοκαίρι κάναμε διακοπές απέξω από τη Βουλή των Ελλήνων, δίπλα στους αλαζόνες, προδότες, και τους χρηματιζόμενους στα έδρανα της Βουλής.
Προχωρήσαμε αποφασισμένοι για όλα, διασχίσαμε με συνθήματα την Πλατεία Συντάγματος και φθάσαμε απέξω από τη Βουλή. Εκεί συναντήσαμε τον εμβληματικό ήρωα, που ένωσε την νεολαία κάτω από έναν κοινό σκοπό, τον αείμνηστο Χρήστο Ρεκλείτη. Χριστός εσταυρωμένος επί γης ήταν τούτη η αγνή ψυχή, ο γόνος της Κορινθίας με το καθάριο βλέμμα. Τι κι αν μας χώριζαν μερικά χρόνια ζωής, το δικό του παράστημα αποδείχθηκε της εφηβείας μας ηλιάτορας.
Ο Χρήστος Ρεκλείτης καθοδήγησε τις πρώτες αντιστασιακές κινητοποιήσεις μαθητών και αφιέρωσε την ζωή του στην δικαιοσύνη και τη δημοκρατία . Βασανίστηκε για αυτό, στην μαύρη επταετία της χούντας.
Το καλοκαίρι του 1967 ανέλαβε επικεφαλής της Οργάνωσης Αθήνας Νέων του Πατριωτικού Μετώπου, μέχρι της σύλληψή του στις 12 Απριλίου 1968 και τη μεταφορά του στο 505 Τάγμα πεζοναυτών στο Διόνυσο Αττικής, όπου βασανίστηκε οικτρά.
-Τι διαβάζεις παππού Γιώργο; Με ρώτησαν τα εγγόνια μου.
-Ακούστε να μαθαίνετε τα βάσανα της Ελλάδας μας.
Με τον όρο Αποστασία ή Ιουλιανά αναφέρεται στη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας η περίοδος πολιτικής αστάθειας που ακολούθησε την αποπομπή της κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου στις 15 Ιουλίου 1965 από τον τότε βασιλιά Κωνσταντίνο έως την ορκωμοσία της μεταβατικής Κυβέρνησης Ιωάννη Παρασκευόπουλου στις 22 Δεκεμβρίου 1966, μετά από συμφωνία του Γεωργίου Παπανδρέου και του Παναγιώτη Κανελλόπουλου ως ηγετών των δύο μεγαλύτερων κομμάτων της τότε Βουλής.
Ενδιαμέσως σχηματίστηκαν τρεις διαδοχικές κυβερνήσεις που στηρίχθηκαν από την αξιωματική αντιπολίτευση (Εθνική Ριζοσπαστική Ένωσις) και από αυξανόμενο αριθμό βουλευτών της Ενώσεως Κέντρου, οι οποίοι χαρακτηρίστηκαν αποστάτες. Οι τελευταίοι κατηγορήθηκαν μάλιστα ότι πρόσφεραν τη στήριξή τους , μετά από χρηματισμό και υποσχέσεις για ανάληψη κυβερνητικών αξιωμάτων.
Η πολιτική κρίση προκάλεσε τη μεγαλύτερη κοινωνική έκρηξη που γνώρισε η μετεμφυλιακή Ελλάδα, με σχεδόν καθημερινές διαδηλώσεις κατά των κυβερνήσεων των αποστατών. Από αυτή την άποψη, τα Ιουλιανά έχουν χαρακτηριστεί «ελληνικός Μάης» και έχουν συγκριθεί με άλλα κοινωνικά κινήματα στην Ευρώπη και την Αμερική της δεκαετίας του 1960. Η πολιτική ανωμαλία ουσιαστικά παρατάθηκε και μετά την ορκωμοσία της κυβέρνησης Παρασκευόπουλου, και κορυφώθηκε με την επιβολή της δικτατορίας των συνταρματαχών στις 21 Απριλίου 1967.
-Τι συνέβη με τον Γεώργιο Παπανδρέου παππού;
Η Ένωσις Κέντρου είχε κερδίσει τις εκλογές του Φεβρουαρίου του 1964 με ποσοστό (52,72%) και ο Γεώργιος Παπανδρέου είχε σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση με 171 βουλευτές. Οι προγραμματικές θέσεις της νέας κυβέρνησης, όπως παρουσιάστηκαν στη Βουλή, συνοψίζονταν στο τρίπτυχο «πολιτική, κοινωνική και οικονομική δημοκρατία». Τον Ιούλιο του 1965, ωστόσο, ο πρωθυπουργός διαφώνησε με τον τότε βασιλιά Κωνσταντίνο για το πρόσωπο του υπουργού Εθνικής Άμυνας και την αλλαγή του αρχηγού ΓΕΣ . Ο Παπανδρέου επιθυμούσε να αντικαταστήσει τον ως τότε υπουργό Πέτρο Γαρουφαλιά και τον Ιωάννη Γεννηματά , δηλαδή με ανθρώπους της εμπιστοσύνης του, ενώ εκδήλωσε και την πρόθεση να αναλάβει ο ίδιος το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης. Ο βασιλιάς, καθ' υπέρβαση των συνταγματικών αρμοδιοτήτων του, ως ανώτατος άρχων, αρνιόταν να υπογράψει το σχετικό διάταγμα θέλοντας να διατηρήσει υπό τον έλεγχο έμπιστών του προσώπων τις Ένοπλες Δυνάμεις. Ως αιτιολογία πρόβαλε τη φημολογούμενη εμπλοκή του γιου του Γεωργίου Παπανδρέου, Ανδρέα , σε υπόθεση παράνομης οργάνωσης αξιωματικών του Στρατού (υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ). Ο Γαρουφαλιάς επίσης αρνιόταν να εγκαταλείψει το υπουργείο. Όταν ο Κωνσταντίνος αρνήθηκε ακόμα και στον ίδιο τον πρωθυπουργό να αναλάβει το υπουργείο, ο Παπανδρέου θεώρησε ότι είναι απαράδεκτο ο πρωθυπουργός να μην μπορεί να αναλάβει όποιο υπουργείο επιθυμεί («πρωθυπουργός υπό απαγόρευσιν») και παραιτήθηκε.
-Και δεν συζήτησαν ο Βασιλιάς με τον πρωθυπουργό;
Στο χρονικό διάστημα 8-14 Ιουλίου, ο τότε βασιλιάς και ο πρωθυπουργός είχαν ανταλλάξει πέντε οξύτατες επιστολές σχετικά με την υπογραφή του διατάγματος για την αντικατάσταση του Γαρουφαλιά, ενώ συναντήθηκαν και μία φορά στην Κέρκυρα. Ο βασιλιάς βρισκόταν το διάστημα αυτό στο ανάκτορο Μον Ρεπό της Κέρκυρας, όπου επρόκειτο να γεννήσει η βασίλισσα Άννα Μαρία το πρώτο τους παιδί, την Αλεξία. Οι επιστολές του βασιλιά, κατά του Γεωργίου Παπανδρέου, συνιστούσαν αντισυνταγματική επέμβασή του ανώτατου άρχοντα στη διακυβέρνηση της χώρας. Στις 7:00 το απόγευμα της 15ης Ιουλίου 1965 πραγματοποιήθηκε στα ανάκτορα (σημερινό Προεδρικό Μέγαρο, στην οδό Ηρώδου Αττικού) η τελευταία συνάντηση του Κωνσταντίνου με τον Παπανδρέου. Διήρκεσε μόνο δέκα λεπτά και επιβεβαίωσε την προδιαγεγραμμένη ρήξη. Όταν ο βασιλιάς αρνήθηκε και πάλι να υπογράψει το διάταγμα, ο Παπανδρέου δήλωσε ότι επρόκειτο να υποβάλει εγγράφως την παραίτηση της κυβέρνησης την επόμενη ημέρα.
-Τι να σάς πω; Ο Βασιλιάς, άριστους συμβούλους είχε δίπλα του!
Πενήντα λεπτά μετά την προφορική δήλωση Παπανδρέου και χωρίς να υπάρχει έγγραφη παραίτηση της κυβέρνησης, ορκίστηκε ο πρώτος «αποστάτης» Πρωθυπουργός, ο τότε πρόεδρος της Βουλής, Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας. Ήταν μέλος της Ενώσεως Κέντρου και είχε ήδη ειδοποιηθεί να είναι έτοιμος. Επειδή η ορκωμοσία του ήταν προφανώς προαποφασισμένη και προσυνεννοημένη με τον βασιλιά, ονομάστηκε «κατεψυγμένος πρωθυπουργός».
-Εσείς η νεολαία τι κάνατε παππού;
-Ενώθηκε μαζί μας η νεολαία από όλα τα κόμματα και πλήθος μαθητών. Κατέφθασε στη Βουλή και ο νεαρός Τζουμάκας με τη νεολαία του κόμματός του.
Ο Νόβας ήταν, εκτός από προδότης, και ποιητής της ολκής. Όρθωσε το ανάστημά της μία φοιτήτρια ανάμεσά μας, που εργαζόταν σε ένα εμπορικό κατάστημα στο κέντρο και ξεφώνισε:
-Νόβα Προδότη, άκου τους στίχους σου μεγαλείο:
«Ήταν τα στήθη σου
Άσπρα σαν τα γάλατα
Και μου έλεγες γαργάλατα!
Το επαναλάβαμε βροντόφωνα πολλές φορές και αναστατώσαμε κυριολεκτικά τη Βουλή.
Στο μεταξύ ο Γ. Παπανδρέου είχε κηρύξει νέο «ανένδοτο αγώνα» κατά της συνταγματικής εκτροπής. Στους δρόμους γίνονταν μεγάλες διαδηλώσεις οργανωμένες από την Ένωση Κέντρου και την ΕΔΑ και συγκρούσεις με την αστυνομία. Σε μια τέτοια σύγκρουση δολοφονήθηκε ο 25χρονος φοιτητής και στέλεχος της Αριστεράς Σωτήρης Πέτρουλας. Στις πορείες ακούγονταν έντονα αντιβασιλικά συνθήματα με κυρίαρχο το «Δε σε θέλει ο λαός, παρ' τη μάνα σου και μπρος», ενώ χιουμοριστικό σύνθημα με αναφορά στη νεογέννητη κόρη του βασιλιά ήταν το «Αλεξία, πάρε θέση». Η κυβέρνηση Νόβα ζήτησε ψήφο εμπιστοσύνης στις 4 Αυγούστου. Κατά τη συζήτηση που προηγήθηκε στη Βουλή οι πιστοί στον Γ. Παπανδρέου βουλευτές φώναζαν και προπηλάκιζαν τους «αποστάτες», με αποτέλεσμα να επικρατήσει πανδαιμόνιο. Δεν κατάφερε να συγκεντρώσει τις απαιτούμενες 151 ψήφους, η κυβέρνηση Γεωργίου Αθανασιάδη-Νόβα και κατέρρευσε.
-Θυμάμαι ο Γεώργιος Παπανδρέου κατέβηκε από το Καστρί σε ένα από τα γραφεία στην οδό Κολοκοτρώνη στο κέντρο. Εκατομμύρια κόσμου συνέρρευσαν να ακούσουν την ομιλία του.Τούτο ο αλησμόνητο είπε ο Γεώργιος Παπανδρέου που εγχάρακτο παραμένει στη μνήμη μου:
«Ο Βασιλιάς βασιλεύει και ο λαός κυβερνά».
Μακάρι να ήταν έτσι!
-Μετά τι συνέβη;
Μετά την παραίτηση Νόβα ο βασιλιάς έδωσε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Στέφανο Στεφανόπουλο . Αυτός σε συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας της Ενώσεως Κέντρου, στις 9 Αυγούστου του 1965, δήλωσε ότι δεν επιθυμεί να σχηματίσει κυβέρνηση χωρίς την έγκριση του κόμματος. Σε ψηφοφορία που ακολούθησε από τους 139 παρόντες βουλευτές οι 113 ψήφισαν ότι μόνο την κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου θα στήριζαν. Έτσι ο Στεφανόπουλος την άλλη μέρα κατέθεσε την εντολή στον βασιλιά χωρίς να σχηματίσει κυβέρνηση. Στις 18 Αυγούστου εντολή σχηματισμού κυβέρνησης παίρνει ο Ηλίας Τσιριμώκος.
-Εμείς συνεχίζαμε ακάθεκτοι τον αγώνα μας.Πιάσαμε στα λόγια τον Τσιριμώκο.
«Τσιριμώκο μασκαρά
Η ιστορία σου αρχίζει από τα βουνά.
Πρώτα πας στην αριστερά
και μετά στη δεξιά».
Βροντοφωνάζαμε, και κάναμε αισθητή την παρουσία μας απέξω από τη Βουλή.
«Μες τη Βουλή μαλώνουν και βρίζουν
κι έξω χορεύουν τσάμικο
και κλέφτικα σφυρίζουν».
Στις 28 Αυγούστου γίνεται ψηφοφορία για την εμπιστοσύνη της Βουλής. Η κυβέρνηση Τσιριμώκου καταψηφίζεται και αυτή με ψήφους 159 κατά - 135 υπέρ.
Μετά από πολλές διαβουλεύσεις του βασιλιά με τους πολιτικούς αρχηγούς και ενώ ο Γ. Παπανδρέου επέμενε ότι η μόνη λύση ήταν ο διορισμός υπηρεσιακής κυβέρνησης και η διεξαγωγή εκλογών, τελικά ορκίστηκε πρωθυπουργός στις 17 Σεπτεμβρίου 1965 ο Στέφανος Στεφανόπουλος . Χαρακτηριστικό είναι ότι ορισμένοι υπουργοί αποφάσισαν την τελευταία στιγμή να ενδώσουν στις πιέσεις για συμμετοχή στην κυβέρνηση. Από φόβο μήπως αλλάξουν γνώμη τους όρκισαν βιαστικά, άλλους αξύριστους και άλλους με τα καθημερινά τους ρούχα. Στην κυβέρνηση μετέχουν οι Τσιριμώκος και Νόβας ως αντιπρόεδροι και ο Μητσοτάκης ως υπουργός Συντονισμού και Οικονομικών.
Η κυβέρνηση Στεφανόπουλου έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης στις 24 Σεπτεμβρίου με 152 ψήφους υπέρ και 148 κατά.
Μια από τις πρώτες ενέργειες της Κυβέρνησης Στεφανόπουλου με υπουργό Εθνικής Άμυνας τον Σταύρο Κωστόπουλο, ήταν να τοποθετήσει τον αντιστράτηγο Γρηγόριο Σπαντιδάκη στη θέση του αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Στρατού, με τη σύμφωνη γνώμη του Παναγιώτη Κανελλόπουλου .Η κυβέρνηση Στεφανόπουλου παρέμεινε στην εξουσία ως την 21η Δεκεμβρίου 1966 , οπότε ανατράπηκε ύστερα από συμφωνία του Βασιλιά, του αρχηγού της Ε.Ρ.Ε., Π. Κανελλόπουλου, και του αρχηγού της Ε.Κ., Γ. Παπανδρέου, για διορισμό μεταβατικής κυβέρνησης με στόχο τη διεξαγωγή εκλογών πριν τα τέλη Μαϊου του 1967. Ήταν οι εκλογές που το πραξικόπημα δεν επέτρεψε να γίνουν. Ο Σπαντιδάκης φρόντισε να επιστρέψουν σε μονάδες της Αττικής οι μετέπειτα πραξικοπηματίες και διαδραμάτισε νευραλγικό ρόλο το βράδυ της 21ης Απριλίου 1967 όταν, μετά την εκδήλωση του πραξικοπήματος, δέχθηκε να το καλύψει, να τεθεί επικεφαλής του και να εκδώσει διαταγές που εξασφάλισαν την προσχώρηση των στρατιωτικών μονάδων της Β. Ελλάδας στο πραξικόπημα. Επίσης ανέλαβε τη θέση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας.
Κατά την μαρτυρία του Κωνσταντίνου Καραμανλή, « ομαλή δημοκρατική λύσις είναι αι εκλογαί. Αι εκλογαί όμως αποκρούονται από το Στέμμα και από την Εθνικήν Παράταξιν με το επιχείρημα ότι, εάν ο Παπανδρέου και η ΕΔΑ επιτύχουν την πλειοψηφίαν κατ' αυτάς, την επομένην της εκλογής θα ανατρέψουν τα πάντα.»
Τι ακριβώς φοβούνταν παππού;
-Αυτό που τελικά συνέβη με την κυβέρνηση Ανδρέα Γεωργίου Παπανδρέου….
Ο άνεμος της προόδου της Ευρώπης και της Αμερικής, η μεγάλη κοινωνική αλλαγή σκέπασε με πέπλο λήθης την αγωνιζόμενη Ελλάδα ! Η ελευθερία των ηθών, η υποβάθμιση του Ελληνικού λόγου, η αθεΐα, η αρπαχτή, η προώθηση κομματικών στελεχών, η αποδυνάμωση του θεσμού της Ελληνικής οικογένειας… κατά τα άλλα μια χαρά παιδιά είμαστε, αγαπιόμαστε… δεν τρέχει κάστανο! Έκτοτε, η ενέργεια του νου παραμένει σταθερά προσηλωμένη στους όρχεις της Ελληνικής Βουλής. Πού καιρός για αρχαία πνευματικά μεγαλεία των ένθεων Ελλήνων και Χριστιανικές θρησκευτικές πρακτικές; Ουσιαστικά παιδάκια μου, λάβαμε παράταση από τον Θεό λόγω βλακείας.
-Και με τον βασιλιά θα ήταν καλύτερα;
- -Α! Όχι με αδιάβαστο βασιλιά. Οι βασιλείς των αρχαίων Ελλήνων πρώτα πέθαιναν ως άνθρωποι, και μετά ενθρονίζονταν στεφανωμένοι με δόξα αθάνατο. Βασιλεύς της Ελλάδος είναι ο Κύριος της εσταυρωμένης αγάπης, ο Ιησούς Χριστός …γι΄ αυτό αγαπήσαμε τον "άνθρωπο" Χρήστο Ρεκλείτη, που μέσα από το φωτισμένο βλέμμα του , παιδιά ανήλικα, είδαμε ενωμένη τη μάνα Ελλάδα. Πιστέψαμε σε έναν αληθινό αγωνιστή, που προσπέρασαν οι κυβερνήσεις , η δικαιοσύνη και τα κόμματα, αλλά κι αν τον τιμούσαν δεόντως , πολύ λίγο θα ήταν.
Οι πραγματικοί Έλληνες είμαστε μία θρησκεία, μία πατρίδα, μία κοινωνία, μία οικογένεια, ένα πνεύμα, ένας νους, μία ψυχή , ένα φωτισμένο γένος, ένας σκοπός όλοι μας!
Έλληνες αεί παίδες εισί
Ηλίου κύκλον βιούντες
Ειρήνην επί γης φέρουσιν
Αθάνατον νόμον υπηρετούντες.
Αυτό καταλάβαμε ότι είναι η πραγματική μας δύναμη, όταν, ως μαθητές το 1965, κοιταχτήκαμε με αδελφική αγάπη μέσα στα μάτια!
Θερμές ευχαριστίες στον κ. Γιώργο Παρασκευά Φειδά, επιχειρηματία στο Road Island των Η.Π.Α, που μοιράστηκε μαζί μας τις μνήμες του από τα Ιουλιανά 1965.
Πηγή ιστορικών δεδομένων: Βικιπαίδεια
Ο Θεός μεθ΄ημών,
Ευθυμία Η. Κοντοπούλου
3-7-2024
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου