Η σοφή και δραστήρια γιαγιά της Βαλύρας, κα Γεωργία Μπουρίκα -Μαρινοπούλου, με καμάρι ανάρτησε τα όμορφα εγγόνια της στο fb, και μάς έδωσε το ερέθισμα να εντρυφήσουμε στο τελευταίο στάδιο της ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης του ανθρώπου, κατά τον ψυχολόγο Erik Erιkson (1902-1994), στο στάδιο της “πληρότητας εναντίον της απελπισίας”.
Αν και ο Γερμανικής καταγωγής Έρικ Έρικσον υπήρξε μαθητής της Άννας Φρόυντ στη Βιέννη, στη συνέχεια η επαγγελματική και ερευνητική του δραστηριότητα στη Βοστόνη, και η διαχρονική μελέτη της κοινωνικής συμπεριφοράς των Ινδιάνων, τον οδήγησαν συμπερασματικά στη διατύπωση και υποστήριξη οκτώ διακριτών ψυχοκοινωνικών σταδίων, από το πρώτο έτος της ηλικίας του ανθρώπου, έως και το τέλος της ζωής του.
Σε αντίθεση με τη θεωρία του Φρόυντ και τα αντίστοιχα ψυχοσεξουαλικά στάδια, ο Έρικ Έρικσον επικεντρώθηκε στον βαθμό που το κοινωνικό περιβάλλον συμβάλλει στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του ατόμου. Πατέρας της ελπίδας θεωρείται ο διάσημος ψυχολόγος, που με τη θεωρία του ενδυναμώνει το συναίσθημα της κλονισμένης πίστης του ανθρώπου, τονίζοντας ότι υπάρχει ευκαιρία για αναθεώρηση και ουσιαστική αλλαγή κατά τη διάρκεια όλου του βίου.
Στον ακόλουθο πίνακα παρουσιάζονται περιληπτικά τα οκτώ στάδια της ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης , για μία σύντομη έκθεση του αναγνώστη στη θεωρία του Έρικ Έρικσον.
Πίνακας 1: Τα οκτώ στάδια της ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης του ανθρώπου (2)
Ηλικία | Αξίες | Ψυχοκοινωνική κρίση | Σημαντικές σχέσεις στη ζωή του ανθρώπου | Υπαρξιακές ερωτήσεις | Παραδείγματα |
0-2 ετών | Ελπίδα | Εμπιστοσύνη εναντίον δυσπιστίας | Μητέρα | Μπορώ να εμπιστευτώ τον κόσμο; | Φροντίδα βρέφουςεναντίον εγκατάλειψης |
2-4 | Θέληση | Αυτονομία εναντίον ντροπής και αμφιβολίας | Γονείς | Μπορώ να τα καταφέρω μόνος μου; | Εκπαίδευση νηπίου, ανεξαρτησία και αυτοφροντίδα |
4-5 | Σκοπός | Πρωτοβουλία εναντίον ενοχής | Οικογένεια | Είναι αποδεκτό να πράττω, να κινούμαι και να δρω στο περιβάλλον; | Εξερεύνηση του κόσμου μέσα από το παιχνίδι |
5-12 | Ανταγωνιστικές ικανότητες | Εργατικότητα εναντίον κατωτερότητας | Γείτονες-σχολείο | Μπορώ να είμαι μέλος κοινωνικού συνόλου; | Σχολικές και αθλητικές δραστηριότητες |
13-19 | Αφοσίωση | Ταυτότητα εναντίον σύγχυσης ταυτότητας | Συμμαθητές-φίλοι, ταύτιση ρόλων | Ποιος είμαι; Τι θέλω να γίνω; | Κοινωνικές σχέσεις |
20-24 | Αγάπη | Οικειότητα εναντίον απομόνωσης | Φίλοι-σύντροφοι | Μπορώ να αγαπήσω; | Ρομαντικές σχέσεις |
25-64 | Φροντίδα | Παραγωγικότητα εναντίον στασιμότητας | Όλη η ευρύτερη οικογένεια | Πόσο σημαντική είναι η ζωή που ζω; | Εργασία και οικογένεια |
65-τέλος | Σοφία | Πληρότητα εναντίον απελπισίας | Όλος ο κόσμος κι εγώ | Πόσο αποδεκτός, καταξιωμένος είμαι; | Απολογισμός ζωής-υιοθέτηση χρήσιμων κοινωνικών ρόλων |
Στο τελευταίο στάδιο της ανάπτυξης του ανθρώπου σημαντική είναι η αίσθηση ικανοποίησης σχετικά με τον πρότερο βίο. Ο άνθρωπος , ως συνταξιούχος πλέον, βρίσκει χρόνο να ανατρέξει στο παρελθόν του και να κάνει έναν απολογισμό των πεπραγμένων του βίου του. Όταν αισθάνεται ικανοποίηση για τα δημιουργήματά του , τον αγώνα του και την προσφορά του, αναμένεται το βαθύ γήρας του ελπιδοφόρο. Την αίσθηση της πληρότητας αντίστοιχα διαδέχεται η απελπισία, ιδίως όταν αισθάνεται ότι άδικα σπατάλησε τον χρόνο του και/ή αδικήθηκε στη ζωή. Όμως και σε αυτό το στάδιο υπάρχουν ευκαιρίες για να απαλύνει τα αρνητικά του συναισθήματα. Αυτό είναι εφικτό μέσα από την ανιδιοτελή, οικογενειακή, ή κοινωνική του προσφορά.
Μεγάλη είναι η χαρά που λαμβάνει η γιαγιά Γεωργία, φροντίζοντας τα εγγόνια της, και βοηθώντας ουσιαστικά τα παιδιά της που εργάζονται σκληρά. Είναι από την αυγή έως τη δύση του ηλίου στα πόδια και τα ανατρέφει με περίσσεια αγάπη και στοργή. Τα βοηθά να αποκτήσουν εμπιστοσύνη στις δυνάμεις τους, να γίνουν αυτόνομα, να αυτοφροντίζονται, και να δραστηριοποιούνται κοινωνικά μέσα από το παιχνίδι. Δεν είναι μία απομονωμένη και απελπισμένη γιαγιά η κα Μπουρίκα- Μαρινοπούλου, αλλά μια ηλικιωμένη κυρία όλο φρεσκάδα, αισθάνεται ξανανιωμένη, αφού “των παιδιών της τα παιδιά είναι δυο φορές παιδιά της”, όπως χαρακτηριστικά λέμε στη Βαλύρα.Τα εγγόνια μου είναι “οι αγάπες της ζωής μου”, υποστηρίζει πανευτυχής η ίδια! Το αυτό έπρατταν ανέκαθεν και συνεχίζουν όλες οι καταξιωμένες γιαγιάδες της όμορφης Βαλύρας μας.
Κάποιοι συνταξιούχοι σπαταλούν τον χρόνο τους στις καφετέριες, μη έχοντας εγγόνια να αναθρέψουν, αντλώντας ευχαρίστηση από την καθημερινή τους επαφή με τους συγχωριανούς και φίλους τους. Λόγια πρόσωπα, όπως για παράδειγμα η οικογένεια του κ. Θανάση Μπόβη, και ο κ. Χρήστος Π. Παπαγεωργίου επενδύουν σε ωφέλιμες κοινωνικές δραστηριότητες, προς όφελος των κατοίκων της Βαλύρας. Παράλληλα, αρκετά σημαντικά πρόσωπα στη Βαλύρα, που διανύουν το έβδομο ψυχοκοινωνικό στάδιο (ηλικία 25-64) συνδυάζουν αρμονικά την εργασία, οικογένεια και κοινωνική προσφορά, που είναι το καλύτερο, όσον αφορά τη σωματική και ψυχική τους υγεία, ώστε να φθάσουν πλήρεις σοφίας και καταξίωσης στα χρυσά τους γηρατειά.
Βιβλιογραφία:
1.https://synixiseis.gr/2022/07/14 Έρικσον Στάδια Ψυχοκοινωνικής Εξέλιξης-Ανάπτυξης.
2.https://www.verywellmind.com/erik-eriksons-stages-of-psychosocial-development-2795740
Θερμές ευχαριστίες στην κα Γεωργία Μπουρίκα-Μαρινοπούλου για το φωτογραφικό υλικό, να χαίρεται τα όμορφα εγγόνια της.
Ο Θεός μαζί σας!
Ευθυμία Η. Κοντοπούλου
25/9/2023
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου