Μία ενδιαφέρουσα φωτογραφία, τραβηγμένη στους ελαιώνες στα Αγρίλια της Βαλύρας λίγο πριν από τα περασμένα Χριστούγεννα 2022, στάθηκε η αφορμή για τη σημερινή ανάρτηση.
Όταν έλαβα την φωτογραφία στην ηλεκτρονική μου διεύθυνση, ούτε που φαντάστηκα ότι πρόκειται για ένα άγριο μανιτάρι. Κι όμως, φύτρωσε με τη πρόνοια του Θεού κοντά στις ρίζες ενός ελαιόδεντρου, στο κτήμα του αείμνηστου Ηλία Α. Κοντόπουλου, στα Αγρίλια , στον κάμπο της Βαλύρας. Το υπόλευκο χρώμα στο πόδι τού μανιταριού περισσότερο ένα ασυνήθιστο δημιούργημα της φύσης μού θύμισε. Το δυσεύρετο και πανάκριβο άγριο μανιτάρι, το οποίο εμφανίζεται σε δύο είδη, όπως μορχέλλα η εξέχουσα και μορχέλλα esculenta, απαντάται σε πολλά μέρη της Ελλάδας, όπως σε αμμώδη δάση, σε περιοχές με χορτώδη βλάστηση, στις ρίζες στα ελαιόδεντρα και κάτω από πλατιά φύλλα κρυμμένο, στην άκρη σε δασικά μονοπάτια, και σε σημεία που λιμνάζουν ύδατα.
Υγρός είναι ο τόπος στα Αγρίλια της Βαλύρας και το δροσερό χορτάρι καλύπτει σαν καλοστρωμένο χαλί τους ελαιώνες στον κάμπο του χωριού. Η μορχέλλα αναγνωρίζεται εύκολα γιατί το κεφάλι της είναι σχεδόν σφαιρικό και σπάνια κωνικό στην κορυφή, σαν κηρήθρα με άδειες κυψέλες μοιάζει. Ποικίλει σε αποχρώσεις από το κρεμ έως το σκούρο καστανό, με ύψος 5-12 εκ. και διάμετρο 3-8 εκ. στο κεφάλι, ενώ το πόδι της έχει στην επιφάνεια ψιλούς, λευκούς κόκκους και είναι ύψους 5 εκ. (1). Οι παππούδες μας τής είχαν δώσει διάφορα παρανόμια όπως Αρτζιμπούρτζι, κουκουμέλα, μουρτσέκι και καψαλίτης.
Βέβαια, τα άγρια μανιτάρια στο βουνό, ιδίως στις Χούνες τής Βαλύρας, είναι άλλου είδους, όπως βωλίτες και κανθαρίσκοι, αλλά τόσο η μορχέλλα όσα και τα άγρια μανιτάρια τής Ιθώμης περιέχουν την αντιρραχιτική βιταμίνη D, σε υψηλό ποσοστό. Για να συνθέσουμε τη βιταμίνη D στον οργανισμό μας χρειάζεται πρώτα να καταναλώσουμε τρόφιμα με Προβιταμίνη D, όπως είναι οι μορχέλλες, και στη συνέχεια να εκτεθούμε στον ήλιο. Δεν παχαίνουν οι μορχέλλες, τα 100γρ. περιέχουν μόνο 25 θερμίδες. Βέβαια εξαρτάται πώς τις μαγειρεύει κανείς. Είναι δε πολύ γευστικές και ξεπερνούν στη νοστιμιά το κυνήγι, θυμίζουν φουά γκρα.
Επειδή το συγκεκριμένο μανιτάρι είναι κούφιο εσωτερικά και στις κυψέλες του φωλιάζουν έντομα ή μυρμήγκια, καλό είναι να πλένεται καλά με αλατόνερο και να μαγειρεύεται για πολλή ώρα, ώστε να αποβληθούν οι τοξίνες. Οι Γάλλοι σεφ αλλά και οι Έλληνες επενδύουν στη μορχέλλα, η οποία όσο πιο σκουρόχρωμη γίνεται κατά την ωρίμανση, τόσο πιο ακριβή είναι στη διεθνή αγορά.
Οι μορχέλλες μαγειρεύονται ποικιλοτρόπως, για παράδειγμα τηγανιτές με βούτυρο ή λαδορίγανη, όπως συνήθιζαν να τις φτιάχνουν οι γιαγιάδες μας. Είναι νοστιμότατες σε πίτες ή τάρτες, σε σάλτσα με κρέμα γάλακτος για τα ζυμαρικά, ταιριάζουν με το ριζότο, τα λαζάνια και τις σούπες, και είναι άριστο συνοδευτικό για πιάτα με ψάρι, κοτόπουλο ή χοιρινό κρέας (1). Οι μητέρες μας τις αποξήραιναν και τις μούλιαζαν για περίπου 20 λεπτά πριν τις χρησιμοποιήσουν σε σάλτσες ή σούπες. Διατηρούνται αποξηραμένες για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Μπορεί κατά τον χειμώνα να προβάλλουν δειλά-δειλά στη γη, αλλά ώριμες είναι την Άνοιξη. Με μια μορχέλλα έβαλε την υπογραφή του ο Θεός στα Αγρίλια, αφού είναι πολλοί οι Βαλυραίοι οι οποίοι παραπονούνται τελευταία ότι παρουσιάζουν χαμηλή βιταμίνη D. Συγκεκριμένα, αναζητούν έναν φυσικό τρόπο, πέρα από τη φαρμακευτική αγωγή τους, η οποία εμφανίζει συχνά παρενέργειες, για να αποκαταστήσουν τα επίπεδα της βιταμίνης D στον οργανισμό τους.
Περί ορέξεως πανάκριβες μορχέλλες σκουρόχρωμες, άριστης ποιότητας, από τους ελαιώνες της Βαλύρας. Ο Παντοδύναμος Θεός να τις πληθαίνει και να πληρώνει τις ανάγκες όλων όσων τις χρειάζονται.
Βιβλιογραφία
1. www. agriamanitaria.gr
Ο Θεός μαζί σας!
Ευθυμία Η. Κοντοπούλου
4/1/2023
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου