Προσκυνηματική εκδρομή στον Άγιο Χαράλαμπο Φιλιατρών

            

               Οι  3  μητροπολίτες και 30 ιερείς  στον εορτασμό του Αγίου Χαραλάμπους Φιλιατρών

Ένα πανμεσσηνιακό ιερό προσκύνημα στον Άγιο Χαράλαμπο τον θαυματουργό, στα Φιλιατρά,  στον Εσπερινό της Κυριακής, 9 Φεβρουαρίου 2025, στάθηκε η αφορμή γι΄αυτό το άρθρο.

 Με λαμπρότητα και επισημότητα  τελέστηκε η παντριφυλιακή εορτή του προστάτου και πολιούχου των Φιλιατρών, Αγίου ενδόξου Ιερομάρτυρος Χαραλάμπους του Θαυματουργού, στον Ιερό Ναό Εισοδίων της Θεοτόκου και Αγίου Χαραλάμπους Φιλιατρών, Κυριακή και Δευτέρα, 9-10 Φεβρουαρίου 2025.   Τον εορτασμό της μνήμης του Αγίου λάμπρυναν με την παρουσία τους οι προσκεκλημένοι σεβασμιώτατοι μητροπολίτες Ίμβρου και Τενέδου  κ. Κύριλλος και Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης κ. Πλάτων, μετά του σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Τριφυλίας και Ολυμπίας κ. Χρυσοστόμου.

 Η παραδοσιακή εμποροπανήγυρη των Φιλιατρών, έλκυσε πλήθος προσκυνητών και φέτος, με την ποικιλία των προϊόντων που στόλιζαν τους πάγκους και την καλή διάθεση  πωλητών και καταναλωτών.

 Οδεύοντας προς τα Φιλιατρά

Στη νοτιοδυτική Πελοπόννησο, στην επαρχία Τριφυλίας, υπάρχει μία γραφική πόλη με 9.000 κατοίκους, τα Φιλιατρά. Πολιούχος της πόλεως είναι ο Άγιος Χα­ράλαμπος, και κάθε χρόνο, στις 10 Φεβρουαρίου, γίνεται μεγάλο πανηγύρι προς τιμήν του, και κατεβαίνουν σ’ αυ­τό και οι Φιλιατρινοί που μένουν στην Αθήνα (1 και 3).

Στην είσοδο των Φιλιατρών υπάρχει ένας μικρός πύργος του Άιφελ και   η πόλη ονομάζεται "μικρό Παρίσι", αλλά το μεγαλείο του Αγίου Χαραλάμπους είναι εκείνο που πραγματικά κάνει τη διαφορά, και σαφέστατα έχει να ζηλέψει κάθε μεγαλόπολη παγκοσμίως, εκτός Ελλάδας. 

Η κοινωνική και δραστήρια ξεναγός , κα Κατερίνα, εργαζόμενη στο γραφείο ταξιδίων του κα Καρελά στην Καλαμάτα, ήταν η ψυχή της παρέας μας, σε συνεργασία με  τον άξιο οδηγό του πολυτελούς λεωφορείου, που μάς οδήγησαν εκ του ασφαλούς στον προορισμό μας. Μετά από μία σύντομη στάση στην Κυπαρισσσία για καφέ, προσγειωθήκαμε, με θετική διάθεση, στην πλατεία των Φιλιατρών.

                                    Η κα Μαρία Φωτεινού-Χρηστάκη με τη ξεναγό κα Κατερίνα

 Ανάμεσα μας ήταν παλιοί φίλοι και γνωστοί από την Καλαμάτα, τη Λάμπαινα και τη Βαλύρα. Σαν παλιές συμμαθήτριες, καθόμασταν δίπλα -δίπλα με την μπριόζα κα Μαρία Χρηστάκη, και θυμηθήκαμε εκείνες τις αλησμόνητες σχολικές μας αποδράσεις.....

Προσκύνημα μετά διασκεδάσεως

Οι προσκυνηματικές εκδρομές είναι ευλογημένες γιατί προσδίδουν ιερό σκοπό στο ταξίδι των  αναζητητών του θείου σε αυτή ζωή , οικοδομούν ψυχοπνευματικά, και αναζωογονούν σωματικά. 

Οι ιδιαιτέρως ευλαβείς προσπέρασαν ή στάθηκαν λίγο  στην εμποροπανήγυρη των Φιλιατρινών,  δίνοντας έμφαση στη μεγαλοπρεπή θεία λειτουργία του Εσπερινού. Άλλοι πάλι περισσότερο κοσμικοί , αρκέστηκαν στο να ανάψουν ένα κεράκι και να περάσουν ευχάριστα τον χρόνο τους σε κάποιο εστιατόριο ή καφετέρια,  μαζί με τους συνοδοιπόρους τους, με τους οποίους γνωρίζονται αρκετά  χρόνια. 

Το χιούμορ δεν έλειψε, τα μουσικά ακούσματα,  καθώς και η επιβράβευση του κουραμπιέ, δια χειρός κας Κατερίνας, της χαρισματικής μας ξεναγού.

Μεγάλο ήταν το πνευματικό όφελος , ο Άγιος Χαράλαμπος μάς φώτισε με τη λαμπρή παρουσία Του, καθώς και η ιερά εικόνα της Παναγίας Ελεούσης, που η μορφή της προκαλεί δέος. Ο Άγιος Χαράλαμπος, με το υπερκόσμιο βλέμμα και τη μακριά γκριζόλευκη γενειάδα, λουσμένος στο φως το αληθινόν, με πνεύμα επουράνιον  ευλογούσε το χριστεπώνυμο πλήθος. Μία σειρά λεπτών συναισθημάτων αγάπης, πίστης και ελπίδας κατέκλυσε το είναι μας και ανύψωσε το πνεύμα μας.

 

Βρέθηκαμε στον σωστό χώρο την ακριβή ώρα!

Ποιος ήταν ο Άγιος Χαράλαμπος και τι συνέβη στα Φιλιατρά το έτος 1944, ακολουθεί στη συνέχεια.

Βίος Αγίου Χαραλάμπους

Ο Άγιος Χαράλαμπος  ήταν ιερέας στη Μαγνησία της Μικράς Ασίας. Τα στοιχεία που υπάρχουν για τη ζωή του είναι λίγα. Υπολογίζεται ότι γεννήθηκε το 89 μ.Χ.. Συνελήφθη από τον έπαρχο της Μαγνησίας Λουκιανό, κατά την περίοδο του διωγμού των Χριστιανών ( 198 μ.Χ.) που εξαπέλυσε ο αυτοκράτορας Σεπτίμιος Σεβήρος. Βασανίστηκε σκληρά και αποκεφαλίστηκε σε ηλικία 113 ετών (202 μ.Χ.), πιθανώς στην Αντιόχεια του Μαίανδρου. Η μνήμη του τιμάται στις 10 Φεβρουαρίου από την Εκκλησία, η οποία του αποδίδει το προσωνύμιο Ιερομάρτυρας. Την ίδια μέρα επίσης γιορτάζουν οι Άγιοι Πορφύριος και Βάπτος, δύο εκ των στρατιωτών που διατάχθηκαν να τον βασανίσουν και οι οποίοι βλέποντας το μαρτύριο του έγιναν Χριστιανοί.

Τμήματα της κάρας του φυλάσσονται στον ομώνυμο ναό των Θεσπιών Βοιωτίας, καθώς και στη Μονή του Αγίου Στεφάνου στα Μετέωρα.

Ο Άγιος Χαράλαμπος τιμάται ως πολιούχος στα Φιλιατρά, την Πρέβεζα, τον Πύργο, το Ληξούρι, την Κέα, και την Κρήνη (Τσεσμέ) της Μικράς Ασίας (3).

Το θαύμα των Φιλιατρών

Στα Φιλιατρά το 1944 το Γερμανικό Στρατηγείο της Τρίπολης διέταξε τον Γερμανό Διοικητή των Φιλιατρών, Κοντάου, να κάψει την πόλη, να σκοτώσει τους πρόκριτους της πόλης και να συλλάβει 1.500 κατοίκους της στέλνοντάς τους στη Γερμανία σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Αυτή η καταστροφή απετράπη με θαυματουργική παρέμβαση του Αγίου Χαραλάμπους στις 19 Ιουλίου. Το αγιολόγιο σημειώνει: «Τη αυτή ημέρα, δεκάτη ενάτη Ιουλίου, μνήμην ποιούμεθα τού εξαισίου θαύματος τού Αγίου ενδόξου Ιερομάρτυρος Χαραλάμπους, ος ταίς προς Θεόν πρεσβείαις πολλοί των πολιτών της Εράνης (Φιλιατρών) εσώθησαν εκ βεβαίας εις θάνατον καταδίκης υπό των Γερμανικών δυνάμεων κατοχής εν έτει 1944». 

 Τον πανηγυρισμό τιμά  κάθε χρόνο και ένας ηλικιωμένος Γερμανός, ονόματι Κοντάου, με την οικο­γένειά του.  

Ο άνθρωπος αυτός, στην περίοδο της κατοχής, ήταν αξιωματικός τού Γερμανικού στρατού, και για ένα διάστημα χρημάτισε φρούραρχος Φιλιατρών.  Το έτος 1944,  κάποιοι Έλληνες αντάρ­τες  φόνευσαν σε ενέδρα αρκε­τούς Γερμανούς. Εξαγριώθηκαν τότε οι κατακτητές και από το στρατηγείο της Τριπόλεως δόθηκε εντολή στον Κοντάου, την ημέρα που θα ξημέρωνε, στις 6 το πρωί, να καούν τα μισά Φιλιατρά και να εκτελεσθούν εκατό περί­που Φιλιατρινοί. Όπως ήταν φυσικό, τρόμος και πανικός κατέλαβε όλους τους κατοίκους. Ήξεραν ότι οι Γερμα­νικές διαταγές ήταν αμετάκλητες. Τίποτε δεν τους έσωζε από τον όλεθρο και τη συμφορά. Το πρωί (19 Ιουλίου),  ενώ έφθασε η κανονισμένη ώρα δεν έβλεπαν καμμία κίνηση.  

Εκείνη την νύχτα οι πιστοί ζήτησαν με καυτά δά­κρυα την προστασία τού Αγίου Χαραλάμπους. Και εκεί­νος ενήργησε θαυμαστά. Παρουσιάσθηκε στον Γερμανό φρούραρχο, τον Κοντάου, και τού είπε να μην εκτέλεσει τη διαταγή. Του υποσχέθηκε ακόμη πως δεν θα τιμωρηθεί από τον ανώτερο του και ότι θα επιστρέψει και αυτός και οι στρατιώτες του σώοι στην πατρίδα τους. Ο Κον­τάου, στην αρχή έδειχνε ψυχρός και ασυγκίνητος. Συνο­λικά ο Άγιος τού εμφανίσθηκε τρεις φορές για να τον πείση πως πρόκειται για κάτι το υπερφυσικό και πρέπει να υπακούσει.

Το αξιοθαύμαστο είναι ότι ο Άγιος παρουσιάσθηκε και στον Γερμανό στρατηγό στην Τρίπολι. Το πρωί ο Κοντάου ζήτησε τους ιερείς των τεσσάρων ενοριών της πόλεως. Εκείνοι παρουσιάσθηκαν έντρομοι εμπρός του. Πού να ήξεραν το τι είχε μεσολαβήσει εκείνη τη νύχτα! Μαζί τους γύρισε στις Εκκλησίες των Φι­λιατρών και παρατηρούσε τις εικόνες. Στην τέταρτη Εκ­κλησία, στα Εισόδια της Θεοτόκου, στην επιλεγόμενη «Γουβιώτισσα» βλέποντας μία εικόνα — ένα γέροντα με κάτασπρη γενειάδα, ντυμένο με ιερατικά άμφια — ανεφώνησε: «Να! αυτός είναι!» και έπεσε εμπρός του να τον προσκυνήσει. Μόλις σηκώθηκε λέει στους έκπληκτους ιερείς: «Σας έσωσε ο Άγιος αυτός, που έσωσε κι’ εμένα από βαρύ κρίμα».

Έτσι με την επέμβαση τού πολιούχου η πόλη γλύτωσε από τη φωτιά και τη σφαγή. Θαύμα ολοζώντανο και συγκλονιστικό. Οι ψυχές όλων των Χριστιανών βυθίσθηκαν σε βαθιά συγκίνηση (4).

Το 1945 ενώ πια ο πόλεμος είχε λήξει, οι επίσημοι των Φιλιατρών ειδοποιήθηκαν από τον Κοντάου, να τον περιμένουν κι’ αυτόν στην πανηγύρι τού Αγίου. Θα ερχόταν με την οικογένειά του να ευχαριστήσει τον Άγιο που, όπως τού υποσχέθηκε, τον επέστρεψε σώο στην πατρίδα του. Έτυχε μάλιστα λόγω βλάβης τού αυτοκινήτου του και μερικών άλλων εμποδίων να φθάσει στις 12 Φεβρουα­ρίου. Οι Φιλιατρινοί και όλοι οι κάτοικοι της περιφερείας τού επεφύλαξαν ενθουσιώδη υποδοχή. Προς χάρη του επανέλαβαν την πανήγυρη. Εκείνος ανέβηκε σ’ έναν εξώστη και μίλησε ελληνικά προς τα πλήθη. Τους είπε μά­λιστα ότι πριν αναχώρησει για την Ελλάδα είδε πάλι στον ύπνο του τον Άγιο Χαράλαμπο και τού είπε: «Σε περιμένω στα Φιλιατρά, όπου έδειξες την πίστη σου. Όλοι θα σε υποδεχθούν με μεγάλη χαρά». Συγκίνηση και ιερός ενθουσιασμός είχε καταλάβει τους πάντες (4 και 5).

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.

Ὡς στῦλος ἀκλόνητος, τῆς Ἐκκλησίας Χριστοῦ, καί λύχνος ἀείφωτος, τῆς οἰκουμένης σοφέ, ἐδείχθης Χαράλαμπες· ἔλαμψας ἐν τῷ κόσμῳ, διά τοῦ μαρτυρίου, ἔλυσας καί εἰδώλων τήν σκοτόμαιναν μάκαρ· διό ἐν παρρησίᾳ Χριστῷ, πρέσβευε σωθῆναι ἡμᾶς.

Κοντάκιον. Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.

Ὡς φωστήρ ἀνέτειλας ἐκ τῆς Ἑῴας, καί πιστούς ἐφώτισας, ταῖς τῶν θαυμάτων σου βολαῖς, Ἱερομάρτυς Χαράλαμπες· ὅθεν τιμῶμεν, τήν θείαν σου ἄθλησιν.

Μεγαλυνάριον.

Τόν ἐν Ἀθλοφόροις ἱερουργόν, καί ἐν ἱερεῦσιν, ἱερώτατον Ἀθλητήν, τῶν θαυμάτων ῥεῖθρα, πηγάζοντα τῷ κόσμῳ, τόν μέγαν Χαραλάμπην, ὕμνοις τιμήσωμεν (6).

 Θερμές ευχαριστίες στην κα Μαρία Φωτεινού-Χρηστάκη, μέλος του Δ.Σ. του Συλλόγου Γυναικών Βαλύρας, για το φωτογραφικό υλικό.

Η χάρη του Αγίου Χαραλάμπους είθε να φωτίζει όσους με ευλάβεια τιμούν τη μνήμη του.

Πηγές:

 1.http://www.impantokratoros.gr/agios-charalampos.el.aspx

2. Βικιπαίδεια

3.Εφημερίδα "Θάρρος"

4. Orthodoxia.gr 

5. Monasteria .gr

Ο Θεός μεθ΄ημών,

Ευθυμία Η. Κοντοπούλου

10-2-2025