Ψυχοσάββατο στον ιερό ναό του Πολιούχου μας Αγίου Αθανασίου Βαλύρας

                                

                                               Φωτογραφίες: κα Βασιλική Φ. Ηλιοπούλου

Οι θεοσεβείς γυναίκες της Βαλύρας, συγκεντρώθηκαν στον ιερό ναό του Πολιούχου μας Αγίου Αθανασίου, φέροντας  στολισμένους δίκους με κόλλυβα, το πρώτο Ψυχοσάββατο του 2025, στις 22 Φεβρουαρίου, 57 ημέρες πριν από το Πάσχα. Το δεύτερο ακολουθεί στις 7 Ιουνίου, 48 ημέρες μετά το Πάσχα και πριν από την Κυριακή της Πεντηκοστής. Ελπίδα για Ανάσταση των νεκρών κατά τη Δευτέρα Παρουσία, αφιερωμένο στη μνήμη των κεκοιμημένων  μας είναι το Ψυχοσάββατο... η Βαλύρα ανά τους αιώνες ακολουθεί πιστά αυτή τη θρησκευτική  παράδοση. 

Δεν λησμονούμε εκείνους που μάς έφεραν στη ζωή και μάς αγάπησαν περισσότερο από τον ίδιο τον εαυτόν τους, εκείνους που έθεσαν ως στόχο ζωής τους την προσωπική μας πρόοδο και ευτυχία, τους τιμημένους παππούδες, γονείς και συγγενείς μας, αλλά και τους αείμνηστους φίλους μας. Επίσης προσευχόμαστε και περιλαμβάνουμε στη λίστα που δίνουμε στον ιερέα και τα ονόματα των γνωστών μας, που δεν έχουν κανέναν να τους μνημονεύσει.

 Παρέθεσαν οι άξιες γυναίκες της Βαλύρας τα κόλλυβα επάνω σε στολισμένη τράπεζα, κάποιες έφεραν μαζί τους και προζυμένιο άρτο να ευλογηθεί, για να μοιράσουν παράλληλα  ή να κόψουν στη συνέχεια  στις όμορφες οικίες τους. Προσευχήθηκαν με κατάνυξη και δακρυσμένα μάτια, ζητώντας το έλεος του Θεού για τη σωτηρία των ψυχών των προγόνων μας.

Ο σεπτός πατήρ κ. Ιωάννης Φωτεινός, ευλόγησε τα κόλλυβα κατά τη διάρκεια του μνημοσύνου και στη συνέχεια μοιράστηκαν στους πιστούς, αλλά και σε εκείνους που κατέφθασαν την τελευταία στιγμή, έστω να ανάψουν ένα κεράκι, υπέρ αναπαύσεως των κεκοιμημένων τους.

O συμβολισμός των υλικών των κολλύβων

 Τα κόλλυβα είναι ένα μείγμα από βρασμένο σιτάρι, σταφίδες, ρόδι, καρύδια και/ή αμύγδαλα, κανέλα, γαρίφαλο,  ζάχαρη, μαϊντανό, φρυγανιά ή αλεύρι και κουφέτα. Κάθε υλικό φέρει την ανάλογη σημασία του.Οι γιαγιάδες μας πρόσθεταν καβουρδισμένο αλεύρι αντί για φρυγανιά και αλεσμένο αφράτο στραγάλι για νοστιμιά. Οι νεότερες νοικοκυρές πειραματίζονται και με άλλα υλικά...καλό είναι να διατηρούμε την παράδοση. Το σιτάρι συμβολίζει την Ανάσταση των νεκρών, όπως ο κόκκος που πέφτει στη γη και ξαναβλαστάνει. Λέγεται,  πως τα υλικά πρέπει να είναι 9, γιατί εννέα είναι τα τάγματα των αγγέλων (βλπ. Orthodoxianewsagency.gr). Δεν σκορπίζουμε τα κόλλυβα στους τάφους ούτε τα ρίχνουμε στα σκουπίδια (βλπ. vimaorthodoxias.gr).

Οι συμβολισμοί:

1. Σιτάρι:

οι κεκοιμημένοι, το γήινο στοιχείο.

2. Ζάχαρη:

η γλυκύτητα του Παραδείσου.

3. Σταφίδες:

η Άμπελος, ο Χριστός.

4. Μαϊντανός:

η ανάπαυση «εν τόπω χλοερώ»

5. Φρυγανιά τριμμένη ή αλεύρι ή σουσάμι ή στραγάλι: το χώμα

(«ας είναι ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει.»)

6. Ρόδι:

τα ελέη του Παραδείσου, η λαμπρότητα.

7. Κανέλλα και γαρίφαλο

η ευωδία, τα αρώματα («αρώμασι εν μνήματι κηδεύσας απέθετο …»)

(«τον τάφο αι μυροφόροι μύρα …»)

8. Αμύγδαλα και /ή καρύδια

η ευγονία, η ζωή που διαιωνίζεται με τους απογόνους.

 9. Κουφέτα

(ασημένια και λευκά):

τα οστά που μένουν αναλλοίωτα καθώς το σώμα φθείρεται.

Σάββατα αφιερωμένα στου νεκρούς

Εκτός από τα δύο καθιερωμένα Ψυχοσάββατα, σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας υπάρχουν και άλλα Σάββατα, αφιερωμένα στους νεκρούς. Ένα από αυτά είναι το Ψυχοσάββατο της Τυρινής, γνωστό και ως Ψυχοσάββατο των Αγίων Θεοδώρων, το οποίο σχετίζεται με το θαύμα του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος. Το 2025, το Ψυχοσάββατο της Τυρινής θα τελεστεί στις 8 Μαρτίου (βλπ. vimaorthodoxias.gr).

Αιωνία η μνήμη των προγόνων μας, αιωνία αυτών η μνήμη!

Θερμές ευχαριστίες στην κα Βασιλική Φ. Ηλιοπούλου, Αγιογράφο, για το φωτογραφικό υλικό.

Ο Θεός μεθ΄ημών,

Ευθυμία Η. Κοντοπούλου

22/2/2025